Werkwijzer monitoring zinktunnels

Veel zinktunnels kampen met gelijksoortige problemen rond voegen en deformatie. Omdat de achterliggende oorzaken van deze problemen vaak lastig te definiëren zijn, heeft het COB-netwerk de Werkwijzer monitoring zinktunnels ontwikkeld. Deze werkwijzer ondersteunt tunnelbeheerders bij het vaststellen van effectieve monitoring. De eerste versie is te downloaden op de COB-kennisbank. De werkgroep verzorgt jaarlijkse updates en begeleidt de implementatie van de werkwijzer in tunnels.

Op dit moment is het nog niet mogelijk om voorspelbaar onderhoud uit te voeren of de daadwerkelijke scope van een tunnelrenovatie betrouwbaar vast te stellen. Er zijn kennishiaten op civieltechnisch gebied, die alleen verkleind kunnen worden door met elkaar een proces van snelle kennisontwikkeling te organiseren en monitoringsresultaten van meerdere tunnels met elkaar te vergelijken.

Oudere zinktunnels vertonen bijvoorbeeld onregelmatig gedrag waarbij het effect op de restlevensduur en de scope van de komende renovaties moeilijk te voorspellen zijn. De achterliggende mechanismen zijn ook nog onderdeel van de discussie en er is, na intensief overleg, besloten om gelijksoortige tunnels met dit type problemen op gelijksoortige wijze te gaan monitoren. De data van die monitoringsgegevens, plus andere data/informatie zal door vijf PhD’ers worden gebruikt om inzicht te krijgen in de achterliggende problematiek en een betrouwbare voorspelling van de restlevensduur plus scope van eventuele renovaties te kunnen geven.

Met de Werkwijzer monitoring zinktunnels springt het COB-netwerk hierop in. De werkwijzer is onderdeel van de Structural health analyse (SHA), een traject van kennisworkshops en (praktijk)onderzoeken, die de tunnelbeheerder inzicht geven in de civieltechnische staat van zijn tunnel.

Toepassing: Noord- en Willemsspoortunnel

Rijkswaterstaat en ProRail zien de meerwaarde van het verzamelen van monitoringsdata. Daarom stellen zij de Noord- en Willemsspoortunnel beschikbaar om de werkwijzer voor het eerste toe te passen. Naar verwachting worden de tunnels in 2023 ingericht met sensoren, zodat met de dataverzameling kan worden gestart. De werkgroep Instrumentarium tunneldata buigt zich over de manier waarop de data aangeleverd en opgeslagen wordt.

De begeleiding en uitvoering van de monitoring van de tunnels en het delen van output in een database is uitgesteld naar 2024. Contractuele aspecten belemmeren het uitsturen van de uitvraag. Begeleiding kan pas starten wanneer de opdracht voor het installeren van de monitoring is verstrekt. In afwachting van de uitvragen liggen de activiteiten stil. De uitvraag
voor de Willemspoortunnel wordt in december 2023 verwacht. De uitvraag voor de Noordtunnel volgt naar verwachting in Q1 2024. De oplevering van versie 2.0 van de werkwijzer is daarom ook uitgesteld naar 2024. In deze versie zou ook een hoofdstuk over monitoring van degradatiemechanismen worden opgenomen, maar op advies van de werkgroep degradatie-instrumenten wordt dit uitgesteld en als onderdeel opgenomen van de activiteiten die door de PhD’er 5 moet worden uitgevoerd. 

Inspectieprotocol zinkvoegen

Lang is gedacht dat de voegen tussen tunnelelementen van een afgezonken tunnel geen onderhoud nodig hebben. De praktijk wijst anders uit. Het COB-netwerk heeft een inspectieprotocol opgesteld om beheerders, adviseurs en aannemers inzicht te geven in diverse schademechanismen die zich bij zink- en sluitvoegen kunnen voordoen en welke inspecties daarbij horen. In de bijlagen van het rapport zijn een plan van aanpak voor het inspecteren en een voorbeeld van een ‘inspectieregistratieformulier’ opgenomen.
>> Bekijk het protocol

Oplevering reviewversie

Op woensdag 1 juni 2022 is de eerste versie van de werkwijzer ter review gegaan. Ter inspiratie was er een bijeenkomst georganiseerd met drie presentaties over de manier waarop op dit moment monitoring plaatsvindt bij zinktunnels. Na elke presentatie konden de deelnemers met elkaar in gesprek over de gedeelde ervaringen.

Stephan de Gelder (Sweco) liet zien hoe de deformatiemetingen van de Kiltunnel zijn ingebracht in een 3D-model om zo de beweging van de tunnel in de tijd in beeld te brengen.
>> Presentatie Kiltunnel (pdf, 1 MB)

Wout Broere (TU Delft) deelde de resultaten van de glasvezelmonitoring die in de Heinenoordtunnel is aangebracht als onderdeel van een PhD-studie. De meetresultaten zijn nu geanalyseerd, met opvallende resultaten.
>> Presentatie Heinenoordtunnel (pdf, 2.8 MB)

Sebas de Jong (Royal HaskoningDHV) vertelde over het afzinken van de fietsparkeergarage nabij de afgezonken tunnel van de Noord/Zuidlijn. Dit proces is  intensief gemonitord en tijdens het afzinken zijn de meetresultaten middel een dashboard gepresenteerd.
>> Presentatie Noor/Zuidlijn (pdf, 2 MB)