Kustwerk Katwijk

In Katwijk is de versterking van de kust gecombineerd met de aanleg van een ondergrondse parkeergarage. Deze garage is fraai geïntegreerd in het duinenlandschap en biedt plaats aan ruim zeshonderd auto’s.

De kust bij Katwijk was een van de zwakke plekken in de Noordzeekust. Tijdens een superstorm met extreem hoge waterstanden zou de kust hier kunnen bezwijken, waardoor Katwijk en een groot deel van de Randstad zouden overstromen. Daarom was het noodzakelijk de Katwijkse kust te versterken.

Om de kust te versterken, zijn het strand en de duinenrij in de richting van de zee verbreed. Hiervoor is ongeveer drie miljoen kubieke meter zand op de kust gespoten. Vervolgens is in de duinen een brede zanddijk gebouwd met een lengte van 900 meter, die is voorzien van een steenbekleding. Nadat de dijk gereed was, is er een laag zand op aangebracht waardoor hij als het ware is ingepakt in de duinen. Een belangrijk voordeel van deze dijk-in-duin-constructie is dat de nieuwe duinenrij niet hoger hoefde te worden dan de oorspronkelijke duinen. De ingepakte dijk zorgt namelijk voor extra veiligheid. Een lage duinenrij was voor de bewoners van Katwijk belangrijk omdat zij de relatie tussen dorp en strand zoveel mogelijk wilden behouden.

Parkeergarage

Door de versterkingsmaatregelen gingen tweehonderd bestaande parkeerplekken verloren. De gemeente Katwijk besloot te onderzoeken of compensatie mogelijk was. Het Hoogheemraadschap van Rijnland – dat als waterkeringbeheerder de plicht had om de Katwijkse kust voor eind 2015 te versterken – bleek bereid om samen met de gemeente naar oplossingen te zoeken. Dat leidde tot het plan om tussen de nieuwe dijk en de bestaande boulevard een ondergrondse parkeergarage te bouwen. Hiervoor is over een lengte van ruim vijfhonderd meter een laag zand van bijna vijf meter dik weggegraven tussen de dijk en de boulevard. Om ervoor te zorgen dat het talud van de boulevard hierdoor niet inzakte, zijn tegen de helling zandzakken gezet.

In de zo ontstane bouwkuip is de betonnen fundering van de eenlaagse parkeergarage gestort. Vervolgens zijn de betonnen wanden, kolommen en dakplaten –allemaal prefab – geplaatst en is bovenop de dakplaten het dak gestort. Als volgende stap zijn vijf in- en uitgangen voor voetgangers gemaakt met glooiende vormen, evenals vier nooduitgangen. Deze liggen allemaal op het tunneldak. Daarna is zand op het dak aangebracht en is een duinlandschap gecreëerd met helmbegroeiing en groot aantal wandelpaden. Ondertussen werd de parkeergarage zelf ingericht: de verlichting is aangebracht, er zijn trappen en liften gemaakt, de kaartjesautomaten zijn geplaatst en de garage is bestraat.

Ruimtelijke kwaliteit

De kustversterking en de bouw van de parkeergarage betekenden dat de hele kuststrook bij Katwijk op de schop moest. Voor de gemeente stond voorop dat dit niet ten koste mocht gaan van de ruimtelijke kwaliteit en dat de parkeergarage landschappelijk goed in het landschap moest worden ingepast. Door intensieve samenwerking tussen alle betrokken partijen en goede afstemming met Katwijkse inwoners en ondernemers tijdens de ontwerp- en uitvoeringsfase is dat goed gelukt. Zo heeft Kustwerk Katwijk al diverse (landschaps)architectuurprijzen gewonnen.

Royal HaskoningDHV heeft in opdracht van de gemeente Katwijk het architectonisch ontwerp voor de garage gemaakt en dit vertaald in een beeldkwaliteitsplan. Aan de hand van dit plan heeft Ballast Nedam samen met Zwarts & Jansma Architecten een integrale ontwerp (architectonisch, functioneel, constructief en installatietechnisch) ontwikkeld. Hierbij hebben zij vooral gelet op een zorgvuldige inpassing en materialisatie van de entrees en nooduitgangen in het nieuwe duinlandschap dat is ontworpen door OKRA landschapsarchitecten. Er is ook veel aandacht besteed aan de inrichting van de garage, die in het beeldkwaliteitsplan wordt beschouwd als een volwaardige openbare ruimte. Zo is er door de toepassing van licht, kleuren en herkenbare iconen ervoor gezorgd dat bezoekers op een logische, natuurlijke wijze hun weg vinden van de parkeergarage naar het centrum van Katwijk of het strand en vice versa.