Ordening van de ondergrond

Met een steeds intensiever gebruik van de ondergrond, neemt de kans toe dat functies elkaar in de weg gaan zitten. Een manier om dat te voorkomen is – net als dat voor de bovengrond gebeurt – de ondergrond te ordenen en in bijvoorbeeld structuur- en bestemmingsplannen vast te leggen waar welke ondergrondse functies wel en niet mogelijk zijn. Op die manier kan worden voorkomen dat toekomstig gebruik van de ondergrond wordt belemmerd.

Verschillende overheden werken inmiddels aan een ondergrondse ordening.Samen met provincies en gemeenten streeft de Rijksoverheid naar een samenhangend beleid voor de ondergrond. Daartoe is bijvoorbeeld de Structuurvisie ondergrond (STRONG) in ontwikkeling. Hierin komen onder meer analyses en inventarisaties van de vraag naar ruimte voor verschillende activiteiten in de ondergrond en de geschiktheid van de ondergrond voor deze activiteiten (waar kan wat?). Maar de structuurvisie zal naar verwachting ook voorzien in reserveringen van grondwatervoorraden voor de drinkwatervoorziening, een systematiek om de belangen af te wegen van vormen van ondergronds ruimtegebruik die elkaar kunnen versterken of juist in de weg zitten, en bestuurlijke afspraken met andere overheden over een duurzaam en efficiënt gebruik van de ondergrond.

Provincies

Naast de Rijksoverheid zijn ook de provincies bezig met het ordenen van de ondergrond. De provincie Overijssel heeft bijvoorbeeld de ondergrond als integraal onderdeel meegenomen in de Omgevingsvisie Overijssel, omdat ondergronds ruimtegebruik volgens hen een rol speelt bij het realiseren van duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit in de provincie. De provincie heeft een adviesbureau laten inventariseren welke kansen de Overijsselse ondergrond biedt. Hoe is de geologische opbouw, waar zitten eventuele grondstoffen en wat betekent dat voor de verschillende gebruiksfuncties? Uit deze inventarisatie blijkt onder andere dat het noordwesten van de provincie geschikt is voor geothermie en dat driekwart van de provincie geschikt is voor open warmte-koudeopslagsystemen.

De provincie Utrecht heeft haar beleid voor de ondergrond vastgelegd in de provinciale Kadernota Ondergrond. Aanleiding vormde de toenemende drukte in de ondergrond. In de nota heeft de provincie onder andere de strategische grondwatervoorraden vastgelegd. Daardoor is ook duidelijk welke gebieden niet in aanmerking komen voor drinkwaterwinning. In deze gebieden heeft de provincie de mogelijkheden voor warmte-koudeopslag verruimd.
>> Lees meer over provincies en de ondergrond

Gemeenten

Ook lokale overheden zien steeds meer het belang van ordening van de ondergrond. De gemeente Arnhem ontwikkelde al in 2009 een visie op de ondergrond die de basis vormde voor onder andere het masterplan bodemenergie en het grondwaterbeheerplan.

Een ander voorbeeld is de gemeente Den Haag die in 2014 een ondergrondregisseur heeft aangesteld. Zijn taak is om bij ieder plan in een vroeg stadium de (on)mogelijkheden van de ondergrond in te brengen. Een van zijn eerste activiteiten was het ontwikkelen van een digitale warmte- en koudekaart waarop is aangegeven waar er vraag is naar warmte en koude. Het plan is om deze kaart verder uit te bouwen tot een interactieve kansenkaart met relevante informatie over de ondergrond. Waar liggen alle ondergrondse kabels en leidingen? Op welke locaties is de bodem verontreinigd of moet rekening worden gehouden met archeologische resten?
>> Lees meer over ondergrond in gemeentelijk beleid