Flexival 2019: De toekomst van kabels en leidingen
Nieuwe inzichten, dwarsverbanden en humor zijn vaste ingrediënten van het Flexival. Een congres voor out-of-the-boxdenkers en zij die dat willen worden. Het Flexival is dan ook bij uitstek geschikt voor een feestje. Daarom werd op de editie in 2019 het eerste exemplaar van de verkenning Common ground voor ondergrondse infra uitgereikt. Het samenspel tussen ruimtelijke ordening en kabels en leidingen was de hele dag het centrale thema.
Tijdens het plenaire programma was er een discussie met bestuurders (foto links) en ondertekende de provincie Zuid-Holland samen met zeven netbeheerders een nieuw uitvoeringsprotocol. (Foto’s: Vincent Basler)
(Foto’s: Vincent Basler)
(Foto’s: COB)
Ontvangst
Vanaf 9.30 uur waren de gasten van harte welkom in COMM.
Plenair programma
• Uitreiking cahier Common ground voor ondergrondse infra
>> Lees meer over het project
>> Download de publicatie vanaf de kennisbank
>> Bekijk de samenvattende video op YouTube
• Bestuurlijke discussie
Een belangrijke bevinding van Common ground voor ondergrondse infra is dat er bestuurlijke actie nodig is om de ondergrond ook in de toekomst voor kabels en leidingen te kunnen gebruiken. De betrokkenen op projectniveau hebben hun handen vol met dagelijkse strubbelingen en zij missen de strategische positie. Daarom waren voor de uitreiking van het rapport een aantal bestuurlijke kopstukken uitgenodigd:
- Steven Adriaanse, burgemeester van Woensdrecht en voorzitter van het GPKL
- Floor Vermeulen, gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland
- Tjeerd van der Zwan, burgemeester van Heerenveen
Hoe zien deze bestuurders de toekomst van kabels en leidingen en hun rol daarin? Met de energietransitie, het 5G-netwerk en de klimaatopgave als aanjagers is dit hét moment om te acteren. Wat is hun actieplan? Het gesprek werd geleid door Jarko van Bloois, jurist en processpecialist.
• Ondertekening uitvoeringsprotocol
Dunea, Evides, Oasen, Stedin, Velin, Liander, Westland Infra en de provincie Zuid-Holland willen het verleggingsproces van kabels en leidingen soepel(er) laten verlopen. Daarom hebben zij met elkaar afspraken gemaakt over de manier waarop partijen in het verleggingsproces met elkaar willen omgaan. Elke fase van het proces wordt in het Uitvoeringsprotocol Kabels en Leidingen Provincie Zuid-Holland 2019 zorgvuldig beschreven en doorlopen. Van goed voorbereid vooroverleg tot het voorkomen van geschillen. Tijdens het Flexival is het uitvoeringsprotocol door de betrokken partijen ondertekend, een mijlpaal die zij graag met de gasten deelden!
>> Lees meer
• Vol onder de stad: (be)zoek de koplopergemeenten
In steden zijn er grote zorgen over de kabel- en leidingeninfrastructuur. Een ontdekkingstocht door het COMM liet de gasten kennismaken met gemeenten die daarmee aan de slag gaan. Wat zijn hun grootste vraagstukken? Wie kunt u helpen met uw kennis? Voor deelnemers met een volle stickerkaart lag er een mooie beloning klaar.
>> Lees meer over het project
Subsessies
Na het plenaire deel waren er inhoudelijke en creatieve workshops waarin met een andere blik naar een (technisch of niet-technisch) onderwerp werd gekeken. Het programma kende vier ronden. De creatieve sessies werden elk twee keer gegeven, zodat de gasten meer kans hadden om ook naar de inhoudelijke sessies van hun keuze te gaan.
RONDE 1 • 13.00 uur
- Gaat dat ons helpen, die nieuwe Omgevingswet?
Erik Visser (AT Osborne) maakt op interactieve wijze de Omgevingswet inzichtelijk. Waar gaat de wet over, wat kun je ermee? De ordening van de ondergrond, de AVOI, verlegregelingen. Waar loopt u nu tegenaan? Aan de hand van uw voorbeelden verkenden we hoe de Omgevingswet u verder kan helpen. Erik is consultant wet- en regelgeving en betrokken bij de totstandkoming van de Omgevingswet. Deze sessie was dé plek als je de wet goed wilt leren kennen.
>> Download presentatie (pdf, 750 KB) - Een complexe verlegging én een blije omgeving; het kan gewoon
De allereerste dubbellaagse onderdoorgang van Nederland onder het spoor wordt aangelegd in het project HOV in ’t Gooi. Alsof dat niet lastig genoeg is, ligt daar een grote hoeveelheid kabels en leidingen (zware datakabels vanuit het Mediapark) en riolering. De organisatie van het werk is complex: meerdere kabeleigenaren met hun eigen aannemer, de realisaties in dezelfde periode én minimale overlast voor de omgeving. Dat is gelukt. U hoorde het vanuit de eerste hand van Arend van Dijk (APPM, algemeen projectmanager HOV in ‘t Gooi), Niels Böhmer (BK ingenieurs, directievoerder voor de werkzaamheden) en Jelle Visser (Van Gelder, projectmanager namens de aannemer).
>> Download presentatie (pdf, 1.4 MB) - Samenwerken om soepel te verleggen
De provincie Zuid-Holland heeft niet alleen samen met netbeheerders van nutsbedrijven (Dunea, Evides, Oasen, Velin, Stedin, Liander en Westland Infra) een uitvoeringsprotocol gemaakt om verleggingen in de praktijk soepel(er) te laten verlopen. De provincie heeft ook haar regeling voor nadeelcompensatie bij verleggingen aan de hand van een evaluatie met de netbeheerders herzien. Een mijlpaal! Renée Lameijer, bestuurlijk-juridisch adviseur van de provincie, heeft dit traject getrokken en vertelde samen met Eric van Can, procesmanager bij netbeheerder Dunea, over dit boeiende en helemaal niet zo soepele proces.
>> Download presentatie (pdf, 500 KB) - CREATIEVE SESSIE • In de wereld van kabels en leidingen hangt alles met alles samen. Verbinden is alleen mogelijk als je echt weet waar de ander behoefte aan heeft en daarmee rekening houdt. In deze sessie ging u daar ambachtelijk mee aan de slag.
RONDE 2 • 14.00 uur
- Hoe neem je als gemeente een besluit?
Participatieve waarde-evaluatie (PWE) is een manier om de maatschappelijke waarde van overheidsprojecten in beeld te brengen door burgers daarin te betrekken. De methode gaat een stap verder dan de MKBA. PWE helpt overheden besluiten te nemen; het feit dat burgers nauwer betrokken worden bij de besluitvorming, vergroot de legitimiteit daarvan. De ontwikkelaar van het model, Niek Mouter (TU Delft), gaf een toelichting.
>> Download presentatie (pdf, 840 KB) - Gemeentelijk platform kabels en leidingen (GPKL): leren van elkaar
Het GPKL richt zich primair op het bij elkaar brengen van gemeenten enerzijds en externe partijen anderzijds, en het leren van en met elkaar. Berry Kok van het GPKL gaf samen met Sanne van den Berg van de gemeente Arnhem een toelichting op de initiërende en faciliterende rol van het platform. Er werden uiteraard voorbeelden gegeven, zoals het proces herijking van de NEN7171, de Nadeelcompensatieregeling 2.0 en het uitwerken van de regierol van gemeenten.
>> Download presentatie (pdf, 1.3 MB) - Van aannemer naar hartchirurg
De kabels-en-leidingenbranche krijgt meer en meer te maken met vragen rondom van integraliteit, afstemming en samenwerking. Maaike Leppink (Sweco) is als bestuurskundige afgestudeerd op de complexiteitstheorie, die uitgaat van een veelheid aan actoren, complexe vraagstukken en adaptiviteit. Samen met Sander van der Heijden (procesregisseur openbare ruimte van de Gemeente Tilburg), werden theorie en praktijk bij elkaar gebracht: de bouwput als een operatiekamer. Een nieuw perspectief op uw dagelijkse praktijk. - CREATIEVE SESSIE • Samenwerken betekent luisteren naar elkaar en op zoek gaan naar consensus, in plaats van je eigen zin doordrijven. Pas dan wordt het geheel beter dan de som der delen. U ondervond dit aan den lijve, want dit was een (zeer) actieve sessie waarin u fysiek werd uitgedaagd om muziek in samenwerking te brengen.
RONDE 3 • 15.00 uur
- Netbeheerder in de RES’en
Alle gemeenten zijn momenteel bezig met het opstellen van regionale energiestrategieën (RES’en). Daarin doen regio’s een aanbod voor de opwekking van duurzame energie. De ondergrondse infrastructuur vormt een cruciale factor voor de afwegingen in een RES. Veel netbeheerders zijn dan ook nauw betrokken. Jos Lemmens, senior adviseur van Enexis, vertelde wat er gebeurt binnen de RES, wat de rol van de netbeheerder is en hoe hij het proces beleeft.
>> Download presentatie (pdf, 1.3 MB) - Heeft het bestaande aardgasnet toekomst?
Is een tweede leven voor het bestaande aardgasnet wenselijk of is het maatschappelijk verstandiger om volledig in te zetten op elektriciteit? Deze vraag legde Fanauw Hoppe (AT Lawyers) in de sessie neer bij Albert van der Molen (Stedin). Albert legde uit hoe de regionale netbeheerder de toekomst van het bestaande aardgasnet ziet en waar dat inzicht op gebaseerd is. Er kwamen demonstratieprojecten uit verleden, heden en toekomst aan de orde. Bovendien hoorde u het laatste nieuws van twee lopende pilots waarbij bestaande woningen verwarmd worden met de eerste speciaal voor 100% waterstof ontwikkelde cv-ketels.
>> Download presentatie (pdf, 1.2 MB) - Innovatie stimuleren in de aanbesteding … hoe dan?!
Er zijn vormen van aanbesteden die de kabels-en-leidingenbranche helpen te innoveren. Een van deze methoden is het innovatiepartnerschap. Wat betekent dat en hoe werkt het? Een ervaringsdeskundige vertelde over zijn ervaringen en we bedachten samen hoe deze relatief nieuwe manier van aanbesteden ons gaat helpen stappen te zetten. Gerben Hofmeijer (AT Osborne) en Wesley Veekman (Rijkswaterstaat) legden uit, inspireerden en daagden ons uit om het anders aan te pakken.
>> Download presentatie (pdf, 760 KB) - CREATIEVE SESSIE • In de wereld van kabels en leidingen hangt alles met alles samen. Verbinden is alleen mogelijk als je echt weet waar de ander behoefte aan heeft en daarmee rekening houdt. In deze sessie ging u daar ambachtelijk mee aan de slag.
RONDE 4 • 16.00 uur
- Regievoeren: hoe doe je dat (niet)?
In een minimasterclass over regievoeren gingen Henk van de Maas (gemeente Rotterdam) en Geert Roovers (lector ondergronds bouwen Saxion) in op de do’s and dont’s van effectieve regie op kabels en leidingen. De gemeenten Amsterdam en Rotterdam zijn allebei succesvol, maar wel met verschillen in aanpak. Dat maakte deze sessie zo interessant en leerzaam! Wat kunt u als gemeente, netbeheerder of marktpartij met deze kennis?
>> Download presentatie (pdf, 1.2 MB) - Graafschade: de hele keten staat aan de lat
Het KLO (Kabel- en leidingoverleg) gelooft dat het kan: graafschade significant verminderen. René Frinks (Heijmans) en Yvonne de Rijck (Bouwend Nederland) hebben zelfs ideeën en handvatten voor de manier waarop die graafschade naar beneden te krijgen is, waarbij de initiatiefnemer op tijd klaar is, de omgevingshinder in het oog wordt gehouden, de netbeschikbaarheid van het netwerkbedrijf niet in gevaar komt en de grondroerder veilig kan werken.
>> Download presentatie (pdf, 620 KB) - Optimale samenwerking door hoge kwaliteit data
De belangen van ondergrondse infra zijn zo groot, dat in een Antwerps project de informatie over kabels en leidingen in het ontwerpproces is verankerd. Danny Schoonhoven en Pim van der Wal (Sweco) vertelden over de ontwikkeling van de nieuwe tooling die objectinformatie omzet naar 3D-modellen, zodat de ondergrondse situatie inzichtelijk wordt. Op basis van dit model wordt, met het oog op de belangen van aannemer, opdrachtgever en nutsbedrijven, het werk verder gedimensioneerd. Met de software kan een optimale samenwerking in de keten worden bereikt.
>> Download presentatie (pdf, 2.3 MB) - CREATIEVE SESSIE • Samenwerken betekent luisteren naar elkaar en op zoek gaan naar consensus, in plaats van je eigen zin doordrijven. Pas dan wordt het geheel beter dan de som der delen. U ondervond dit aan den lijve, want dit was een (zeer) actieve sessie waarin u fysiek werd uitgedaagd om muziek in samenwerking te brengen.
