Gaasperdammertunnel

De A9 tussen de knooppunten Holendrecht en Diemen wordt als onderdeel van het wegverbredingsprogramma Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA) grondig aangepakt. De weg gaat van vier rijstroken en twee spitsstroken naar tien rijstroken en een wisselstrook. Over een lengte van drie kilometer – tussen de kruising met de spoorlijn Amsterdam-Utrecht en de kruising met de rivier de Gaasp, waar de A9 nu nog een scheiding vormt tussen de Bijlmermeer en Holendrecht – wordt de weg uitgevoerd als een landtunnel.

Werkzaamheden aan de tunnel, augustus 2016. (Foto: via online bezoekerscentrum SAA)

De Gaasperdammertunnel krijgt vijf tunnelbuizen. De twee buitenste met beide drie rijstroken zijn bestemd voor het lokale verkeer, de middelste buis voor een wisselstrook en de twee andere buizen met elk twee rijstroken voor het doorgaande verkeer. De tunnel zorgt voor het verbeteren van de leefbaarheid in Amsterdam-Zuidoost. Hij vermindert de geluidsoverlast en verbetert de luchtkwaliteit. Op het dak van de tunnel komt een stadspark dat de wijken aan beide zijden van de A9 met elkaar verbindt. Dit langgerekte park krijgt een oppervlak dat twee keer zo groot is als dat van het Vondelpark.

DBFM-contract

De werkzaamheden aan de A9 worden uitgevoerd door IXAS. Dit consortium bestaat uit Ballast Nedam, Heijmans, Fluor en 3i Infrastructure. Rijkswaterstaat heeft met IXAS een DBFM-contract gesloten. Dat betekent dat het consortium het ontwerp maakt, de bouw realiseert, het project voorfinanciert en na het openstellen van de tunnel nog 20 jaar verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud van de snelweg en de tunnel.

De werkzaamheden zijn in augustus 2015 gestart en de oplevering staat gepland voor eind 2020. In juni 2016 is begonnen met de ruwbouw van de tunnel. Dit duurt ongeveer een jaar. Aangezien bij tunnelprojecten het niet-tijdig functioneren van de tunneltechnische installaties (TTI) het grootste risico is, heeft IXAS ervoor gekozen om de TTI leidend te maken in de planning en organisatie van het bouwproces, en de werkzaamheden op het gebied van de civiele techniek en de grond-, weg- en waterbouw op de TTI te laten volgen.

Bouwen ‘met de winkel open’

Een grote uitdaging bij het bouwen van de tunnel is dat de werkzaamheden plaatsvinden terwijl alle activiteiten in de omgeving blijven doorgaan. Zo moet de A9, de Gaasperdammerweg, open blijven voor het verkeer en moeten bedrijven en organisaties in Amsterdam-Zuidoost, zoals het Amsterdams Medisch Centrum (AMC), goed bereikbaar blijven. Daarnaast is het minimaliseren van hinder cruciaal, gezien de ruim tachtigduizend inwoners van Amsterdam-Zuidoost die deels vlakbij de bouwlocatie wonen. Dat vraagt om een goede bouwfasering, heldere communicatie en creatieve oplossingen.

Aannemerscombinatie IXAS heeft in vier beelden het bouwproces uitgebeeld. (Beeld IXAS)

De wisselstrook op de plek van de middelste tunnelbuis is bijvoorbeeld snel aangelegd en in gebruik genomen, zodat er minder ruimte nodig was voor tijdelijke rijstroken. Om het aantal vrachtwagens op de lokale wegen te beperken wordt de rivier de Gaasp zo veel mogelijk als transportroute gebruikt. Verder worden omwonenden via nieuwsbrieven, bijeenkomsten en een online bezoekerscentrum voortdurend geïnformeerd over de bouwactiviteiten en de hinder die daarbij kan optreden.

De bouw in beeld