Visie van… Sander van der Heijden

“Op het gebied van kabels en leidingen wil niemand graag een precedent scheppen. Off record is er vaak wel steun voor een slimme andersoortige oplossing, maar men acht het risico te groot: ‘de volgende keer denken ze zeker dat we het weer zo doen’. Die gedachte zit ons in de weg.

Nu we alle opgaven in de ondergrond voor de komende 25 jaar beginnen te overzien, dringt het besef door dat we het tot dusver maar makkelijk hebben gehad. Nuts- en telecombedrijven werden op afstand geplaatst of geprivatiseerd en daarmee werden de organisaties effectiever en de uitvoering van werkzaamheden efficiënter. Een besluit werd genomen op basis van het belang dat de specifieke organisatie diende, en de uitkomst onder aan een Excel-sheet deed de rest. Nog wat touwtrekken over vergunningen en tracés en je kon aan de slag.

De keerzijde van de medaille begint zichtbaar te worden. In projecten zien we steeds vaker dat iedere organisatie haar eigen Excel-sheet heeft met een andere oplossing. Gelukkig zijn we het samenwerken nog niet helemaal verleerd. Ik zie ook goede voorbeelden om mij heen van engineers en adviseurs die met elkaar ‘in een hok kruipen’ om samen een plan te maken waarvan onze opvolgers over 25 jaar zullen zeggen: ‘dat hebben ze slim bedacht’ in plaats van ‘hoe hebben ze dat ooit kunnen doen!?’ Soms lukt het om dit uitgevoerd te krijgen, maar vaak ook niet, doordat de betrokken organisaties niet allemaal evenveel profiteren. Het gevolg is dat een organisatie het project in het slot gooit en er maanden extra nodig zijn om alsnog tot consensus te komen.

Kijken we naar de huidige en toekomstige opgaven (verglazing, aanleg 5G, vervangingsopgave, energietransitie, klimaatadaptatie en vergroening), dan wordt duidelijk dat het ons allemaal zou helpen als we weer in de geest van die ene, gezamenlijke Excel-sheet gaan werken. Om deze beweging op gang te krijgen, zou een revolverend fonds ingericht kunnen worden. De partij die benadeeld wordt, wordt gecompenseerd uit het fonds, en de partij die voordeel heeft, zal juist een afdracht doen. Onder de streep komt dan het maatschappelijk meest gewenste resultaat te staan zonder dat organisaties zich tekortgedaan voelen.

Het kabinet richt momenteel een investeringsfonds in voor het vergroenen en verduurzamen van de economie. Een bijdrage uit dat investeringsfonds zou het vliegwiel in beweging kunnen brengen. Wie weet zorgt dat ervoor dat we als sector écht toekomstgericht gaan denken en werken, in plaats van achterhoedegevechten blijven voeren op basis van afzonderlijke Excel-sheets.

Sander van der Heijden is procesregisseur openbare ruimte in de gemeente Tilburg. Als zijn visie u aanspreekt en u er eens verder over wilt praten, dan horen we dat graag. Neem hiervoor contact op met Edith Boonsma via edith.boonsma@cob.nl / 085 4862 410.