Burgerinitiatief Rijnlandroute timmert aan de weg

Dat een burgerinitiatief tot mobilisering kan leiden, bewijst Team Compromis RijnlandRoute. Het rapport dat zij onlangs uitbrachten, voor een geboorde tunnel in de veelbesproken Rijnlandroute, krijgt veel bijval.

17 september 2012 | AUTEUR: Armand van Wijck

Eind juni gaven de Provinciale Staten van Zuid-Holland groen licht voor de Rijnlandroute, een verbinding tussen Katwijk en de A4 bij Leiden. Het gekozen tracé is omstreden vanwege de impact op het open, groene landschap tussen Leiden en Voorschoten.

Team Compromis RijnlandRoute (TCRLR) onderzoekt daarom de inpassing van een geboorde tunnel in het gedeelte tussen de A44 en de A4. Afgelopen maand presenteerde het team haar rapport aan de overheid en betrokken partijen. De politiek is enthousiast, de tracégemeenten lijken ermee in te stemmen. Wat maakt een burgerinitiatief tot een succes? Rob Engelenburg, voorzitter van TCRLR, licht de zaak toe.

Uit wie bestaat het burgerinitiatief?

“Er is een kernteam van vijf mensen dat werkt op basis van deskundigheid. We hebben allemaal onze eigen netwerken die we verbinden en mobiliseren. Het is een team waarbij iedereen elkaar aanvult. We spreken soms niet tot nauwelijks elkaars taal, maar we maken er samen wat moois van. Ook is er een supportgroep van mensen die het een leuk initiatief vinden en graag willen meehelpen. Deze mensen halen we uit ons netwerk, of ze melden zichzelf aan. We hebben mensen van de universiteiten, bedrijven en de publieke sector.”

Hoe is het idee voor een burgerinitiatief ontstaan?

“Jaap en ik kenden elkaar al. We zaten in mei dit jaar te praten over hoe weerbarstig het initiatief van de Provincie was om die weg door Voorschoten aan te leggen. We vonden het een slecht inpassingsmodel en hadden het idee dat het allemaal beter kon. Met de praktijkervaring, netwerken en creativiteit van de vijf kernteamleden hebben we een ander inpassingsmodel voorgesteld.”

Wat maakt jullie inpassingsmodel geschikter?

“We hebben het hele tracé geoptimaliseerd en opnieuw ingericht, als tegenhanger van het asfalt door de natuur. Een geboorde tunnel is hier onderdeel van, maar ook andere concepten, zoals de aansluitingen op de snelwegen en een bypass. Met ons voorstel blijven zeventig woningen onaangetast en krijgen we niet een enorme kaalslag en geluidsoverlast. Alles is gekoppeld aan de laatste stand van de techniek.”

Hoe zit het met de kosten?

“We hebben doorgerekend wat alles moet kosten en het past prima binnen het budget van de Provincie voor dit project. Omdat er met ons initiatief geen weg dwars door een dorp moet worden aangelegd, scheelt dit inpassingsgeld. Hierdoor hebben we aan kunnen tonen dat ons initiatief zelfs goedkoper is. Het maken van een weg door een grasveld is bijvoorbeeld goedkoper dan er een tunnel onderdoor boren, maar als je weggenomen natuur ergens anders moet compenseren, moet je daarvoor grond aankopen. Dat geldt ook voor het onteigenen van woningen, het verplaatsen van sportvelden, enzovoorts.”

Waarom al die moeite?

“De tracégemeentes hebben sterk aangedrongen op maximale inpassingsmaatregelen en iedere wens heeft een prijskaartje. Een flink aantal wensen zijn gehonoreerd, waardoor een geboorde tunnel en een andere inpassing van de aansluitingen op de wegen een stuk goedkoper uitviel. Ons concept is tussen de dertig en tachtig miljoen euro goedkoper dan een deels gegraven weg op maaiveld niveau, waarvan de kosten 742 miljoen euro zijn.”

Krijgt het initiatief voldoende draagvlak?

“De landelijke politiek omarmt het concept, de Provincie is nog niet overtuigd. Er zijn partijen bij die helemaal geen weg willen, maar wij zijn bewust uitgegaan van de maatschappelijke en politieke realiteit van de dag, met oog voor kritiek van onder andere bewonersgroepen en natuurorganisaties. De politiek heeft de tracékeuze nou eenmaal gemaakt. We hebben nu een concept voor een ondergronds tracé dat de bovengrond niet schaadt en we blijven zelfs binnen het budget.”

Was een burgerinitiatief noodzakelijk?

“Het is apart dat een burgerinitiatief de creativiteit moet inbrengen, maar burgers worden steeds mondiger en de juiste kennis is niet altijd bij overheidsinstanties aanwezig. De Provincie is verantwoordelijk voor het voorbereidingsproces, de besluitvorming en de uitvoering, maar heeft hier zichtbaar moeite mee. Verder is de overheid ook aan het bezuinigen en zijn uitvoeringsdiensten als de Provinciale Waterstaat afgeschaft. In plaats van andere bedrijven in te huren, kunnen wij werken vanuit onze eigen praktijkervaring en netwerk. We willen niet beweren dat wij de wijsheid in pacht hebben, maar willen alle partijen die ons concept een warm hart toedragen, inspireren. Ons plan zal nog verder ontwikkeld moeten worden, maar heeft in ieder geval al voldoende draagvlak gecreëerd in de regio.”