Efficiëntieslag

Bij de noodzakelijke investeringsbehoefte voor kabel- en leidinginfrastructuur verbleken de bouwkosten van grote infrastructurele projecten (HSL-Zuid, Betuweroute, Noord/Zuidlijn). Linksom of rechtsom gaat het om maatschappelijke kosten en hebben we het al snel over honderden euro’s per Nederlander per jaar! Er is (veel) werk aan de winkel, maar de potentiële baten zijn enorm.

100 miljard euro. Dat is wat de netbeheerders verwachten tot 2050 te moeten investeren om hun netten zo aan te passen dat de doelstellingen van de energietransitie niet in gevaar komen. Dit staat nog los van de kosten voor vervanging en onderhoud door alle kabel- en leidingeigenaren: er is in het huidige decennium in totaal al ongeveer 2 tot 3 miljard euro per jaar nodig voor het vernieuwen van oude netten. Dan zijn we er nog niet, want er moeten ook miljarden worden gestoken in uitbreiding van rioolstelsels om met klimaatverandering te kunnen omgaan. En de woningbouwopgave en stedelijke vernieuwing gaan eveneens gepaard met kostbare aanleg en uitbreiding van kabel- en leidingnetten.

Tegelijkertijd scoort het domein van kabel- en leidinginfrastructuur nog matig (op zijn best) als het gaat om ontwikkelingen die de kostenefficiëntie vergroten. Illustratief is het gezamenlijk plannen en uitvoeren tussen de verschillende disciplines: afgezien van de nieuwbouwcombi’s en enkele lokale initiatieven zijn dergelijke samenwerkingen nog altijd geen gemeengoed, terwijl is aangetoond dat een straat gemiddeld dertig procent korter openligt als de opgaven gelijktijdig (of op z’n minst in een logische volgorde worden uitgevoerd. Het spreekt voor zich dat hiermee ook aanzienlijke kostenvoordelen kunnen worden behaald. Niet alleen gebrekkige onderlinge afstemming, maar ook het ‘vergeten’ van de ondergrondse behoeften in ruimtelijke plannen zorgt voor substantiële faalkosten. Met de huidige inrichting en regulatie van de sector en de wijze waarop de ondergrond is vertegenwoordigd in stedenbouwkundige opgaven, wordt samenwerking nog net zo vaak tegengewerkt als geholpen.

Netbeheerders kunnen de benodigde efficiëntieslag niet alleen verzorgen: visie en betrokkenheid van de overheid (op alle bestuursniveaus) is hard nodig. Ook de kennis en kunde van de markt moeten volop worden benut. Dit maakt het COB als ontmoetingsplek voor stakeholders steeds relevanter: in het platform worden hoofdpijndossiers benoemd en ideeën aangedragen. De Kennisarena heeft inmiddels al aan de basis gestaan van verschillende ontwikkelingen en oplossingen. Kijkend naar de krantenkoppen van de afgelopen tijd voel ik mij steeds dankbaarder om een bijdrage te kunnen leveren aan het oplossen van ondergrondse strategische vraagstukken. Zowel vanuit mijn rol als platformcoördinator bij het COB als adviseur bij GOconnectIT kan ik bouwstenen aandragen die het efficiëntieniveau van de sector omhoog brengen. De maatschappelijke relevantie lijkt met de dag te groeien. Zowel letterlijk als figuurlijk liggen kabels en leidingen steeds minder verborgen in de ondergrond

Rudi Zoet is projectleider en juridisch adviseur bij GOconnectIT. Daarnaast is hij sinds januari 2020 coördinator van het COB-platform Kabels en leidingen.