De Onderbreking

Kabels en leidingen

Nooit meer graven niet langer een illusie

Den Haag Rotterdamsebaan

Visie van… Gijsbert Schuur

Convenant Rotterdam: graafrust, kostenreductie en minder hinder

Afstudeeronderzoek: de kracht van de ondergrond

De glazen bol van Liander

Arnhem, Ondergronds afvaltransport

Ontwikkelen vanuit permanente tijdelijkheid

Zo kan het ook: creatief met kabels en leidingen

Kennisbank

Kabels en leidingen

Kabels en leidingen zijn vitaal voor het leveren van basisvoorzieningen zoals water en elektriciteit. De Nederlandse ondergrond ligt er dan ook vol mee. Hieraan zijn allerlei opgaven verbonden: Hoe kunnen we alle ondergrondse infrastructuur goed onderhouden en renoveren zonder al te veel hinder? Hoe zorgen we ervoor dat er geen schade ontstaat bij het werken aan (nieuwe) ondergrondse constructies? Wat als de behoefte aan kabels en leidingen verder toe- of juist afneemt?

In de wereld van kabels en leidingen zijn op technisch vlak verbeteringen mogelijk, maar ook op organisatorisch vlak is nog veel winst te behalen. Voor optimale inpassing van kabels en leidingen is samenwerking nodig tussen vele partijen vanuit verschillende sectoren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan energie- en nutsvoorzieningen, ruimtelijke ordening, aannemerij, vastgoed en overheid. Het COB maakt zich sterk voor kennisontwikkeling binnen de gehele beleidscyclus van (structuur)visie, planvorming, ontwerp, uitvoering, beheer en renovatie.

Lopende projecten

Algoritmen toegepast

KA4-02

Status: Afrondende fase
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

In de eerste fase van het project ‘Ontwerpen met Algoritmen’ heeft het COB-netwerk verkend welke rol algoritmen kunnen spelen bij het zo optimaal mogelijk inrichten van de ondergrond.

Onderzoek

In dit vervolg zal eerst worden gewerkt aan het detailleren en structureren van de eisen aan de oplossingsrichting met de inzichten die tot nu toe zijn opgedaan. Vervolgens zullen de de opgestelde eisen worden gevalideerd, samen met partijen die algoritmen ontwikkelen.

Resultaat

We vertalen de huidige algemene beschrijvingen van het probleem en de oplossing naar een gestructureerde en specifieke set aan eisen. Vervolgens gaan we samen met enkele leveranciers valideren of de structuur en het detailniveau van de geformuleerde eisen voldoende basis geeft om in een vervolgtraject stapsgewijs praktijkervaring op te kunnen doen.

Meer informatie

Heeft u interesse in dit project? Neem dan contact op met het COB.

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

BearingPoint B.V.

Locatie: Amsterdam, De Entree 89

Michiel Musterd, rol: Lid expertteam

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Coordinator
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gemeente Amsterdam Dienst Ruimtelijke Ordening

Locatie: Amsterdam, Jodenbreestraat 25

Marco Scheffers, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Marten Klein, rol: Deelnemer

Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling

Locatie: Den Haag, Spui 70

Alex Schipperheijn, rol: Deelnemer

Gemeente Leiden

Locatie: Leiden, Stadhuisplein 1

Jos van Wersch, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Datagedreven werken Datafabriek - onderdeel Datalab

Locatie: Rotterdam, Het Timmerhuis, Halvemaanpassage 90

Faysal el Massoudi, rol: Deelnemer
Sjoerd Braaksma, rol: Deelnemer
Yugesh Raghoenath, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Johannes Slagter, rol: Deelnemer
Ronald Zandbergen, rol: Deelnemer

Gemeente Utrecht Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Utrecht, Stadsplateau 1

Binne Meijer, rol: Deelnemer

Gemeente Zoetermeer

Locatie: Zoetermeer, Stadhuisplein 1

Lilian Harteveld-van 't Slot, rol: Deelnemer

Geodan B.V. (onderdeel van GOconnectIT)

Locatie: Amsterdam, President Kennedylaan 1

Arnout van Raaij, rol: Projectleider

MOVICI MOdelling and VIsualizing Critical Infrastructures)

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Pelle Koster, rol: Lid expertteam

Big data

T541

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Nieuwe technologieën bieden iedere dag meer mogelijkheden voor het verzamelen van gegevens. De data kan gebruikt worden om systemen te monitoren en bij te sturen. Bij ondergronds bouwen vindt het verzamelen en samenbrengen van verschillende data nog niet op grote schaal plaats. Het COB wil het thema big data daarom meer onder de aandacht brengen.

Onderzoek

Als eerste stap wordt op woensdag 26 oktober 2016 een minicongres over big data georganiseerd. Guus Coolegem (C-Cube), Jasper Maters (Google) en Claudia de Andrade (Rijkswaterstaat) zorgen voor een introductie met inspirerende voorbeelden. Daarna zijn er kleine workshops om verder te discussiëren over concrete vragen en stellingen.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Tunnels en veiligheid, Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Bijeenkomsten

26-10-2016 - Minicongres Big data

Bij ondergronds bouwen vindt het verzamelen en samenbrengen van verschillende data nog niet op grote schaal plaats. Het COB wil het thema big data daarom meer onder de aandacht brengen. Wat ka

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Ambiënt Advies B.V.

Locatie: Utrecht, Lange Hagelstraat 30

Petra van der Werf, rol: Deelnemer bijeenkomst

Antea Group

Locatie: Almere, Monitorweg 29

Pedro Kooistra, rol: Deelnemer bijeenkomst

ARCADIS Nederland B.V.

Locatie: Rotterdam, Delftse Poort, Weena 505

Tom Versluijs, rol: Deelnemer bijeenkomst

Besix Nederland B.V.

Locatie: Dordrecht, Laan van Europa 900

Thijs Lambert, rol: Deelnemer bijeenkomst

Brandweer Amsterdam-Amstelland

Locatie: Amsterdam, IJtunnel 4

Ron Beij, rol: Deelnemer bijeenkomst

C-Cube international bv

Locatie: Delft, Molengraaffsingel 14

Guus Coolegem, rol: Spreker congres

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Caro Rietman, rol: Begeleider/Facilitator
Leen van Gelder, rol: Coordinator
Marije Nieuwenhuizen, rol: Rapporteur

Covalent B.V.

Locatie: Amersfoort, Displayweg 3

Siert Saes, rol: Deelnemer bijeenkomst

Croonwolter&dros

Locatie: Rotterdam, Marten Meesweg 25

Dolf van der Meij, rol: Deelnemer bijeenkomst

Deltares

Locatie: Delft, Boussinesqweg 1

Gerard van der Kolff, rol: Deelnemer bijeenkomst
Mandy Korff, rol: Deelnemer bijeenkomst
Thomas Bles, rol: Deelnemer bijeenkomst

Eijkelkamp Soil & Water

Locatie: Giesbeek, Nijverheidsstraat 30

Ruben Pot, rol: Deelnemer bijeenkomst

ENGIE

Locatie: Wormerveer, Industrieweg 20a

Patrick Hoet, rol: Deelnemer bijeenkomst

Equans

Locatie: Dordrecht, Laan van Barcelona 800

Siem Vriend, rol: Lid

Google

Locatie: Amsterdam, Claude Debussylaan 34

Jasper Maters, rol: Spreker congres

Harry Bijl Communicatie

Locatie: Montfoort, Julianalaan 27

Harry Bijl, rol: Rapporteur

Heijmans Infra Techniek B.V.

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

Herman Pruisken, rol: Deelnemer bijeenkomst
Jordi Overeem, rol: Deelnemer bijeenkomst

INNOCY B.V.

Locatie: Breda, Haagweg 1

Alexander Zoetemelk, rol: Deelnemer bijeenkomst
Bram ten Klei, rol: Deelnemer bijeenkomst

InTraffic B.V.

Locatie: Nieuwegein, Iepenhoeve 11

Marco Bakker, rol: Deelnemer bijeenkomst
Menno Kamminga, rol: Deelnemer bijeenkomst

IXAS Consortium Ballast Nedam, Fluor, Heijmans en 3i Infrastructure

Locatie: Amsterdam, Paalbergweg 2

Dennis Meegdes, rol: Deelnemer bijeenkomst
Wijnand Mellegers, rol: Deelnemer bijeenkomst

Peter Juijn teksten

Locatie: Utrecht, Kwartelstraat 43

Peter Juijn, rol: Rapporteur

Rijkswaterstaat CIV Centrale Informatievoorziening

Locatie: Delft, Derde Werelddreef 2

Claudia de Andrade, rol: Spreker congres
Martin de Lange, rol: Deelnemer bijeenkomst

Rijkswaterstaat GPO

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2

Mark Zwaan, rol: Deelnemer bijeenkomst
William van Rijswijk, rol: Deelnemer bijeenkomst

Royal HaskoningDHV

Locatie: Rotterdam, George Hintzenweg 85

Joost Dorreman, rol: Deelnemer bijeenkomst
Jurgen Herbschleb, rol: Deelnemer bijeenkomst

SBRCURnet

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Martin van der Vliet, rol: Deelnemer bijeenkomst

Siemens Mobility BV

Locatie: Zoetermeer, Werner von Siemensstraat 5

Harald Hofstede, rol: Deelnemer bijeenkomst
Peter van Duijvenbode, rol: Deelnemer bijeenkomst

SIG Air Handling HC PS

Locatie: Waalwijk, Tielenstraat 19

Joost van Dijk, rol: Deelnemer bijeenkomst

Simacan

Locatie: Amersfoort, Valutaboulevard 26

Eric Mulders, rol: Deelnemer bijeenkomst

Sogeti Nederland B.V.

Locatie: Vianen, Lange Dreef 17

Johan Beikes, rol: Deelnemer bijeenkomst

Soltegro B.V.

Locatie: Capelle Aan Den Ijssel, Rivium Quadrant 159

André Stehouwer, rol: Deelnemer bijeenkomst
Rob de Jong, rol: Deelnemer bijeenkomst

Strukton Civiel Projecten b.v.

Locatie: Utrecht, Westkanaaldijk 2

Oscar Vos, rol: Deelnemer bijeenkomst

TBI Holdings B.V.

Locatie: Rotterdam, Wilhelminaplein 37

Ralf van den Boom, rol: Deelnemer bijeenkomst

TriMaya BV

Locatie: Den Haag, Valkenboskade 400

Boy Soochit, rol: Deelnemer bijeenkomst

TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen

Locatie: Delft, Stevinweg 1

Wout Broere, rol: Deelnemer bijeenkomst

VB&T Vastgoedmanagement

Locatie: Eindhoven, Vestdijk 180

Jack Schooneveldt, rol: Deelnemer bijeenkomst

Vialis BV

Locatie: Houten, Loodsboot 15

Johan van der Velde, rol: Deelnemer bijeenkomst

Volker InfraDesign

Locatie: Woerden, Korenmolenlaan 2

Martinus van de Ruitenbeek, rol: Deelnemer bijeenkomst

Witteveen+Bos Raadgevende Ingenieurs

Locatie: Amsterdam, Hoogoorddreef 15

Johan Kornet, rol: Deelnemer bijeenkomst

Catalogus bundelingstechnieken

O706

Status: Lopend
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Een aantal van de ideeën van het project Vol onder maaiveld hebben te maken met de bundeling van kabels en leidingen in de ondergrond. Het COB gaat starten met een plan van aanpak opstellen om te komen tot een groeiboek ‘Catalogus Bundelingstechnieken’, waar gemeenten, netbeheerders, ondergrondse bouwers en anderen geïnteresseerde partijen gebruik van kunnen maken als zij plannen willen ontwikkelen voor de aanpassing van de ondergrondse infra.

Onderzoek

Er is gestart met een eerste inventarisatie van reeds bestaande informatie(-bronnen), vervolgens wordt ook gesproken met de verschillende teams over de plannen die zij eerder gepresenteerd hebben.

Resultaat

Om de reeds opgehaalde informatie te voorzien van een verdiepingsslag zoekt het COB een schrijver met technische achtergrond, die dit product goed kan afronden. Het is de bedoeling dat het in de loop van 2022 gereed is.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Coordinator
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Dunea NV Duin & Water

Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11

Willem Vis, rol: Lid expertteam

Evides Waterbedrijf

Locatie: Rotterdam, Schaardijk 150

Klaas Sipma, rol: Lid expertteam

Gemeente Amsterdam directie Verkeer en Openbare Ruimte

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 113-117

Eric van den Beuken, rol: Lid expertteam

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Lidwien Besselink, rol: Lid expertteam
Patricia Byrne-de Meijer, rol: Lid expertteam

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Wil Kovács, rol: Lid expertteam

Heijmans NV

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

René Frinks, rol: Lid expertteam

Common ground voor ondergrondse infra

O700

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Nederland staat op gebied van de kabel- en leidingeninfrastructuur voor grote ruimtelijke en maatschappelijke opgaven. De belangrijkste zijn de energietransitie, de klimaatopgave, de verdere verstedelijking naast de huidige vervangingsopgaven. Nieuwe kabels en leidingen moeten worden ingepast in een veelal complexe omgeving.

Onderzoek

Om die opgaves het hoofd te bieden is een langetermijnstrategie nodig waarin de ruimtelijke, bestuurlijke en financiële aspecten een centrale plaats krijgen. Het project Common ground voor ondergrondse infra moet ertoe leiden dat betrokken partijen vanuit gedeelde belangen de handen ineenslaan, opgaven in beeld brengen en zich op gezamenlijke doelen richten.

Resultaat

Het onderzoek heeft een integrale analyse van de toekomstige ontwikkelopgave opgeleverd met de belangen, de kennisvragen, de gebruikte instrumenten en de (bewezen effectieve) oplossingen van alle bij de ondergrondse kabel- en-leidingeninfrastructuur betrokken partijen.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Bijeenkomsten

19-10-2018 - Voortgangsbijeenkomst Common ground

De afgelopen periode hebben we zo’n 30 persoonlijke interviews afgenomen én 4 groepsinterviews georganiseerd met o.a. netbeheerders, gemeenten, aannemers en ingenieurs. Alle tot nu toe verzame

27-03-2018 - Startbijeenkomst

op de startbijeenkomst wordt een stakeholderanalyse gemaakt, komen de interviews aan bod en worden er rollen verdeeld.

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Agentschap Telecom Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Locatie: Amersfoort, Piet Mondriaanlaan 54

Harry Nijland, rol: Deelnemer
Robert-Jan Looijmans, rol: Deelnemer

Alliander Duurzame Gebiedsontwikkeling

Locatie: Amsterdam, Kattenburgerstraat 5

Jan Breedveld, rol: Deelnemer
Raymond Hollander, rol: Geïnterviewd

Alliander N.V.

Locatie: Duiven, Dijkgraaf 4

Ben Lambregts, rol: Geïnterviewd

Anchormen

Locatie: Amsterdam, Pedro de Medinalaan 11

Arjen van Wijngaarden, rol: Geïnterviewd

Antea Group

Locatie: Almere, Monitorweg 29

Mark Deuring, rol: Deelnemer

APPM Management Consultants B.V.

Locatie: Hoofddorp, Spicalaan 8

Etienne Budde, rol: Deelnemer
Jon Bellis, rol: Deelnemer

AT Lawyers

Locatie: Baarn, J.F. Kennedylaan 100-A

Fanauw Hoppe, rol: Geïnterviewd

AT Osborne B.V.

Locatie: Baarn, J.F. Kennedylaan 100

Erik Visser, rol: Geïnterviewd
Gerben Hofmeijer, rol: Deelnemer
Jürgen van der Heijden, rol: Deelnemer

Besix Nederland B.V.

Locatie: Dordrecht, Laan van Europa 900

Jeroen Philtjens, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Bouwend Nederland

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69

Harold Lever, rol: Deelnemer diner 2018 CG
Yvonne de Rijck, rol: Geïnterviewd

Brabant Water N.V.

Locatie: 's-hertogenbosch, Magistratenlaan 200

Henk Geurts, rol: Geïnterviewd

Brandweer Amsterdam-Amstelland

Locatie: Amsterdam, IJtunnel 4

Ron Beij, rol: Deelnemer diner 2018 CG

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Projectleider
Gijsbert Schuur, rol: Lid projectteam
Karin Clement, rol: Begeleider/Facilitator
Karin de Haas, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Commissie MER Milieu Effectrapportage (MER)

Locatie: Utrecht, A. van Schendelstraat 760

Marja van der Tas, rol: Deelnemer diner 2018 CG
Marja van der Tas, rol: Geïnterviewd

Covalent B.V.

Locatie: Amersfoort, Displayweg 3

Ronald Gram, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Deltares

Locatie: Delft, Boussinesqweg 1

Peter van den Berg, rol: Deelnemer diner 2018 CG

DEME Infra NL BV

Locatie: Dordrecht, Kilkade 2

Jan Verschueren, rol: Deelnemer diner 2018 CG

DNV GL

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 310

Wim Boone, rol: Deelnemer

Dunea NV Duin & Water

Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11

Mark Janssen Lok, rol: Geïnterviewd
Peter Spierenburg, rol: Deelnemer
Wim Drossaert, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Dura Vermeer Bouw Zuid West BV

Locatie: Rotterdam, Rotterdam Airportplein 21

Femke van de Meeberg, rol: Geïnterviewd

Dutch Data Center Association

Locatie: Amsterdam Z-o, Abcouderstraatweg 46

Stijn Grove, rol: Deelnemer

Enexis B.V.

Locatie: 's-hertogenbosch, Magistratenlaan 116

Jan Peters, rol: Geïnterviewd
Jos Lemmens, rol: Deelnemer
Karl Langeveld, rol: Deelnemer

Erasmus Universiteit Rotterdam FSW Dep. Bestuurskunde en Sociologie ERBS/GovernEUR

Locatie: Rotterdam, Postbus 1738, Kamer T17-23

Mike Duijn, rol: Deelnemer

Eurofiber

Locatie: Maarssen, Safariweg 25-31

Hans van Leeuwen, rol: Deelnemer

Evides Waterbedrijf

Locatie: Rotterdam, Schaardijk 150

Arno Bindt, rol: Deelnemer
Hein Herbermann, rol: Deelnemer
Robbert Wever, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Friso Advies

Locatie: ,

Friso de Zeeuw, rol: Geïnterviewd

Gemeente Alphen aan den Rijn

Locatie: Alphen Aan Den Rijn, Stadhuisplein 1

Hugo Hoenders, rol: Deelnemer
Roeland de Korte, rol: Deelnemer
Roeland de Korte, rol: Geïnterviewd

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Katinka Zollner, rol: Deelnemer
Lidwien Besselink, rol: Deelnemer diner 2018 CG
Marten Klein, rol: Deelnemer diner 2018 CG
Marten Klein, rol: Geïnterviewd
Paul Elzenaar, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Verkeersleiding (Verkeer en Openbare Ruimte)

Locatie: Amsterdam, Dijksgracht 1

Dirk van der Woude, rol: Geïnterviewd
Frans Dubbeldam, rol: Deelnemer diner 2018 CG
Michiel Wentholt, rol: Deelnemer

Gemeente Breda

Locatie: Breda, Claudius Prinsenlaan 10

Paul van Riel, rol: Deelnemer

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Hans Meijer, rol: Deelnemer
Noortje de Geus, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Gemeente Leiden

Locatie: Leiden, Stadhuisplein 1

Fred Goedbloed, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Henk van der Maas, rol: Deelnemer
Jillian Benders, rol: Deelnemer
Wil Kovács, rol: Deelnemer
Wouter Boonzaaijer, rol: Geïnterviewd

Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Maarten Nijpels, rol: Deelnemer

Gemeente Tilburg Dienst Gebiedsontwikkeling

Locatie: Tilburg, Stadhuisplein 130

Sander van der Heijden, rol: Geïnterviewd

Gemeente Utrecht Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Utrecht, Stadsplateau 1

Ron de Puy, rol: Deelnemer

GPKL Gemeentelijk Platform K&L

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Berry Kok, rol: Deelnemer
Rob Elemans, rol: Deelnemer
Steven Adriaansen, rol: Deelnemer

Harry Bijl Communicatie

Locatie: Montfoort, Julianalaan 27

Harry Bijl, rol: Lid projectteam

Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 909

Age Buitenrust Hettema, rol: Deelnemer
Egbert van der Wal, rol: Deelnemer
Sjaak Verburg, rol: Geïnterviewd

Heijmans NV

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

René Frinks, rol: Deelnemer

Herrenknecht AG

Locatie: Schwanau-allmannsweier, Schlehenweg 2

Kathrin Glab, rol: Geïnterviewd

Hogeschool Utrecht

Locatie: Utrecht, Nijenoord 1

Ursula Backhausen, rol: Deelnemer

Hoofdkantoor Alliander

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 68

Daan Schut, rol: Geïnterviewd
Martha van den Hengel, rol: Geïnterviewd

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Locatie: Heerhugowaard, Bevelandseweg 1

Rob Weijling, rol: Deelnemer

Kadaster

Locatie: Apeldoorn, Hofstraat 110

Caroline Groot, rol: Deelnemer diner 2018 CG
Caroline Groot, rol: Geïnterviewd

KPN Consumer Operations

Locatie: Amersfoort, Stationstraat 115

Ivar Heijnen, rol: Deelnemer

Kragten B.V.

Locatie: Herten, Schoolstraat 8

Joris Janissen, rol: Deelnemer diner 2018 CG
Thijs Pepels, rol: Deelnemer

Legal Infra

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38

Jarko van Bloois, rol: Geïnterviewd
Laurens van Raaij, rol: Geïnterviewd

Loyens & Loeff

Locatie: Amsterdam, Fred. Roeskestraat 100

Léone Klapwijk, rol: Reviewer
Raphaël Donkersloot, rol: Reviewer

Max Bögl Nederland B.V.

Locatie: Amsterdam, Pedro de Medinalaan 5a

Hans de Koning, rol: Deelnemer diner 2018 CG

MH Poly Consultants & Engineers bv

Locatie: Bergen Op Zoom, Peter Vineloolaan 46b

Dennis Hut, rol: Deelnemer

Ministerie IenW

Locatie: Den Haag, Postbus 20901

Peter Kouwenhoven, rol: Geïnterviewd

Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties DG Bestuur en Wonen

Locatie: Den Haag, Rijnstraat 8

Christiaan de Jong, rol: Geïnterviewd

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Locatie: Den Haag, Turfmarkt 147

Monique Arnolds, rol: Geïnterviewd

Ministerie van Economische zaken en Klimaat, directie Digitale Economie

Locatie: Den Haag, Bezuidenhoutseweg 73

Simon van Merkom, rol: Geïnterviewd

Ministerie van IenW

Locatie: Den Haag, Plesmanweg 1-6

Martin Peersmann, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Movares Nederland B.V.

Locatie: Utrecht, Daalseplein 100

Mark Koningen, rol: Geïnterviewd
Menno Chang, rol: Deelnemer
Monique Wolfraad-Holland, rol: Deelnemer
Pieter Versluys, rol: Geïnterviewd

N.V. Nederlandse Gasunie

Locatie: Groningen, Concourslaan 17

Wim van Grunderbeek, rol: Geïnterviewd

Nijkamp Energiedistributie B.V.

Locatie: Breda, Wieringenstraat 75

Berno Kastelijns, rol: Deelnemer

Oasen N.V.

Locatie: Gouda, Nieuwe Gouwe O.Z. 3

Peter Mense, rol: Geïnterviewd
Ruud Bot, rol: Deelnemer

Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn advocaten en notarissen

Locatie: Den Haag, Bezuidenhoutseweg 57

Lianne Barnhoorn, rol: Reviewer

Pipeliner

Locatie: Rotterdam, Brielselaan 175

Alexander de Boer, rol: Deelnemer

Projectbureau A2 Maastricht

Locatie: Maastricht, Stadionplein 31

Jos Geurts, rol: Geïnterviewd

ProRail

Locatie: Utrecht, Moreelsepark 2- de Tulpenburgh

David Elbers, rol: Deelnemer
John Sandbrink, rol: Geïnterviewd
Mahesh Ghoerbien, rol: Deelnemer
Paul Carstens, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Provincie Zuid-Holland

Locatie: Den Haag, Zuid-Hollandplein 1

Alex Veldhof, rol: Geïnterviewd
Erik Rutten, rol: Geïnterviewd
Jeroen van Schaick, rol: Deelnemer
Rogier Pronk, rol: Deelnemer

Provincie Zuid-Holland Projectbureau RijnlandRoute

Locatie: Den Haag, Zuid Hollandplein 1

Bas van Herpen - van Leenen, rol: Geïnterviewd

Rijkswaterstaat GPO

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2

Dick Beentjes, rol: Deelnemer

Rijkswaterstaat LOB

Locatie: Utrecht, Grifioenlaan 2

Jos van Wersch, rol: Opdrachtgever

Rijkswaterstaat PPO

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2

Herbert van Dormalen, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Saxion Hogeschool

Locatie: Deventer, Handelskade 75

Geert Roovers, rol: Deelnemer

SEO Economisch Onderzoek

Locatie: Amsterdam, Roetersstraat 29

Carl Koopmans, rol: Geïnterviewd

Siemens Mobility BV

Locatie: Zoetermeer, Werner von Siemensstraat 5

Arjen Hartman, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Siers Infraconsult B.V

Locatie: Oldenzaal, Schuttersveldstraat 22

Niels Hartogsveld, rol: Deelnemer

Soltegro B.V.

Locatie: Capelle Aan Den Ijssel, Rivium Quadrant 159

Leen van Gelder, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Stedin

Locatie: Rotterdam, Blaak 8

Gerja Koldenhof, rol: Geïnterviewd
Lennard Seriese, rol: Geïnterviewd
Louis van der Hoeven, rol: Geïnterviewd
Marc van der Linden, rol: Geïnterviewd

Stichting de Bouwcampus

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Harald Versteeg, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Stichting RIONED

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Hugo Gastkemper, rol: Geïnterviewd

Strukton Civiel Projecten b.v.

Locatie: Utrecht, Westkanaaldijk 2

Bauke Lobbezoo, rol: Deelnemer diner 2018 CG

Tauw bv

Locatie: Deventer, Handelskade 37

Thijs Wessels, rol: Deelnemer

TU Delft

Locatie: Delft, Jaffalaan 5

Niek Mouter, rol: Geïnterviewd

TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen

Locatie: Delft, Stevinweg 1

Wout Broere, rol: Deelnemer

TU Delft Faculteit der Bouwkunde

Locatie: Delft, Julianalaan 134

Han Meyer, rol: Geïnterviewd

Universiteit Twente

Locatie: Enschede, Drienerlolaan 5

Léon Olde Scholtenhuis, rol: Geïnterviewd

Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)

Locatie: Den Haag, Nassaulaan 12

Henk van den Berg, rol: Deelnemer
Marjon Bosman Verbruggen, rol: Geïnterviewd

Vewin

Locatie: Den Haag, Bezuidenhoutseweg 12

Rob Eijsink, rol: Deelnemer

Visser & Smit Hanab B.V.

Locatie: Papendrecht, Rietgorsweg 6

Dennis in 't Groen, rol: Deelnemer

Volker InfraDesign

Locatie: Woerden, Korenmolenlaan 2

René Beurze, rol: Deelnemer diner 2018 CG

VolkerWessels Telecom

Locatie: Amersfoort, Modemweg 33

Theo Ellenbroek, rol: Deelnemer

Vrije Universteit Amsterdam Cultuur, Organisatie en Management

Locatie: Amsterdam, Buitenveldertselaan 3 - 7

Alfons van Marrewijk, rol: Deelnemer
Erwin Biersteker, rol: Deelnemer

Consensus in kosten en baten

O708

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Vanuit het onderzoek Common ground voor ondergrondse infra is geconcludeerd dat er in ondergrondse infraprojecten met meerdere betrokken partijen vaak sprake is van een onevenredige verdeling van kosten en baten. Het ontbreekt aan een transparante, algemeen bruikbare systematiek om kosten te verevenen, waardoor samenwerking wordt belemmerd.

Onderzoek

Het COB-netwerk start een denktank met mensen die willen nadenken over – en geloven in – een andere aanpak. Mensen die willen zoeken naar oplossingen waardoor de financiële aspecten tussen de betrokkenen partijen geen spelbreker zullen zijn voor een toekomstbestendige kabel- en leidingeninfrastructuur in Nederland.

Resultaat

Het resultaat van deze denktank wordt een concreet plan van aanpak om kennis te ontwikkelen of onderzoek te doen, zodat we die andere aanpak die uit het traject met de denktank komt daadwerkelijk kunnen implementeren.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

APPM Management Consultants B.V.

Locatie: Hoofddorp, Spicalaan 8

Dafra van Engelen, rol: Begeleider/Facilitator

ARCADIS Nederland B.V.

Locatie: Amersfoort, Piet Mondriaanlaan 26

Erik Dubbelaar, rol: Deelnemer

AT Osborne B.V.

Locatie: Baarn, J.F. Kennedylaan 100

Jürgen van der Heijden, rol: Deelnemer

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Coordinator
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator
Rudi Zoet, rol: Initiatiefnemer

Dunea NV Duin & Water

Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11

Mark Janssen Lok, rol: Deelnemer

Enexis B.V.

Locatie: 's-hertogenbosch, Magistratenlaan 116

Jos Lemmens, rol: Deelnemer

Evides Waterbedrijf

Locatie: Rotterdam, Schaardijk 150

Arno Bindt, rol: Deelnemer
Robbert Ephraïm, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Paul Elzenaar, rol: Deelnemer

Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling

Locatie: Den Haag, Spui 70

Alex Schipperheijn, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Jo Janssen, rol: Deelnemer

Gemeente Tilburg Dienst Gebiedsontwikkeling

Locatie: Tilburg, Stadhuisplein 130

Sander van der Heijden, rol: Initiatiefnemer

GPKL Gemeentelijk Platform K&L

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Berry Kok, rol: Deelnemer

Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 909

Sjaak Verburg, rol: Deelnemer

Heijmans NV

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

René Frinks, rol: Deelnemer

Legal Infra

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38

Laurens van Raaij, rol: Deelnemer

ProRail

Locatie: Utrecht, Moreelsepark 2- de Tulpenburgh

David Elbers, rol: Deelnemer

Provincie Zuid-Holland

Locatie: Den Haag, Zuid-Hollandplein 1

Marcel Kluter, rol: Initiatiefnemer

Rijkswaterstaat GPO

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2

Joris Vijverberg, rol: Deelnemer

Saxion Hogeschool

Locatie: Deventer, Handelskade 75

Geert Roovers, rol: Deelnemer

SGS Roos + Bijl Engineers en Consultants

Locatie: Rhoon, Nijverheidsweg 35

Johan de Leeuw, rol: Deelnemer
Wilko van Kruisbergen, rol: Deelnemer

SynergieNL

Locatie: ,

Arnoud Dreveijn, rol: Deelnemer

Syntax Inframediairs B.V.

Locatie: Harderwijk, Industrieweg 9

Bart van Paassen, rol: Deelnemer

Data delen

KIBO01

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Er wordt steeds meer data verzameld en openbaar beschikbaar gesteld. Er is momenteel nog weinig zicht op de waarde van deze data voor nutsbedrijven en de bijdrage die assetdata kan leveren aan de maatschappij en andere netbeheerders. Het COB zet in op een inspiratieboek met 'datakansen', waarmee netbeheerders zich kunnen ontwikkelen in het vrijgeven van data.

Onderzoek

Een werkgroep bevraagd betrokken partijen bij dit onderzoek, legt de resultaten van de enquetes naast elkaar zoekt rode draden. In maart 2016 is gestart met het samenstellen van het concept inspiratiedocument.

Resultaat

Een verkennende studie dat laat zien wat data delen inhoudt voor het aanleggen, beheren en onderhouden van kabel- en leidinginfrastructuur. Teven is dit een aanzet om het open stellen van data op gang te krijgen en dit onderwerp te agenderen. In februari 2017 is het rapport gepubliceerd.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Bijeenkomsten

03-03-2016 - Bijeenkomst Data delen

De verzamelde input wordt besproken voor het concept document en vervolgstappen worden bepaald.

26-01-2015 - Bijeenkomst Data Delen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Alliander N.V.

Locatie: Duiven, Dijkgraaf 4

Christian Klep, rol: Lid
Jan Bruinenberg, rol: Lid

AT Osborne B.V.

Locatie: Baarn, J.F. Kennedylaan 100

Sandra Brouwer, rol: Lid

Bouwend Nederland

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69

Edgar van Niekerk, rol: Geïnterviewd

Brabant Water N.V.

Locatie: 's-hertogenbosch, Magistratenlaan 200

Daan Os, van, rol: Geïnterviewd
Roel Diemel, rol: Geïnterviewd

Deltares

Locatie: Delft, Boussinesqweg 1

Paul Schaminée, rol: Lid

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Patricia Byrne-de Meijer, rol: Geïnterviewd
Paul Elzenaar, rol: Geïnterviewd

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Freek Verhoef, rol: Geïnterviewd
Hans Meijer, rol: Geïnterviewd

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Karin de Goederen, rol: Lid
Micha van Engelen, rol: Lid
Wil Kovács, rol: Geïnterviewd

Gemeente Utrecht Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Utrecht, Stadsplateau 1

Sieb van der Weide, rol: Geïnterviewd

Hompe & Taselaar

Locatie: Amsterdam-duivendrecht, Van Marwijk Kooystraat 1

Frans Taselaar, rol: Lid

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Locatie: Heerhugowaard, Stationsplein 136

Mark Broos, rol: Geïnterviewd

KWR Water Cycle Research Institute

Locatie: Nieuwegein, Groningenhaven 7

Ralph Beuken, rol: Lid

Marmos Bodemmanagement

Locatie: Rotterdam, Geert Adegeeststraat 4

Marnix Mosselman, rol: Lid

ProRail

Locatie: Utrecht, Moreelsepark 2- de Tulpenburgh

John Sandbrink, rol: Geïnterviewd
Ruud Kamp, rol: Geïnterviewd

Provincie Limburg

Locatie: Maastricht, Limburglaan 10

Frank Lonnee, rol: Lid

Rijkswaterstaat GPO

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2

Frans van Dam, rol: Geïnterviewd
Herman Winkels, rol: Geïnterviewd

Stantec B.V.

Locatie: Arnhem, Tivolilaan 205

Peter van Mullekom, rol: Projectleider

Stichting RIONED

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Hugo Gastkemper, rol: Geïnterviewd

VolkerWessels Telecom

Locatie: Amersfoort, Modemweg 33

Theo Ellenbroek, rol: Lid

Fabels en feiten bij kabels en leidingen

O704

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Belemmeringen in wet- en regelgeving: iedereen ervaart ze. En er is geen Wet op de kabels en leidingen. Regelgeving die betrekking heeft op kabels en leidingen is verspreid over een flink aantal wetten en besluiten. Naast de feitelijke belemmeringen die we tegenkomen, zien we dat er ook nogal wat aannames zijn die ons belemmeren. Die aannames zijn niet op feiten gebaseerd. Het doel van dit project is uitgaan van de feiten en niet van interpretaties rondom wet- en regelgeving en tegelijkertijd signaleren welke wetgeving die samenwerking in de weg staat.

Onderzoek

Er worden acht interviewers uitgevraagd in het netwerk van het COB. De interviewers wordt gevraagd om aan de hand van 10 interviews ieder te zorgen voor 10 fabels en 10 feiten. Hierbij wordt zorggedragen dat de interviews worden gehouden met een mensen uit alle verschillende gebieden binnen de kabel- en leidingketen. De inventarisatie zal hiermee potentieel 80 fabels en 80 feiten kunnen opleveren.

Resultaat

Publicatie groeiboek Fabels en feiten bij kabels en leidingen in Q2 2021.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Aannemersbedrijf M. Hurkmans en Zn. B.V.

Locatie: Someren, Kanaalstraat 105

Edwin Baeten, rol: Geïnterviewd

Agentschap Telecom Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Locatie: Amersfoort, Piet Mondriaanlaan 54

Dicky Rezel, rol: Geïnterviewd
Robert-Jan Looijmans, rol: Lid expertteam

Alliander N.V.

Locatie: Duiven, Dijkgraaf 4

Ashveen Badloe, rol: Geïnterviewd
Ben Lambregts, rol: Geïnterviewd

AM bv

Locatie: Utrecht, Ptolemaeuslaan 80

Lucia Merema, rol: Geïnterviewd

BAM Infra Energie & Water West B.V.

Locatie: Zwammerdam, Molenstraat 60

Eric Feiter, rol: Geïnterviewd

Bouwend Nederland

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69

Yvonne de Rijck, rol: Geïnterviewd

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Coordinator
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Combi-SION

Locatie: ,

Co van Paassen, rol: Geïnterviewd

CROW Kennisplatform voor infrastructuur en openbare ruimte

Locatie: Ede, Horaplantsoen 18

Henk Kuipers, rol: Deelnemer

CUMELA Nederland

Locatie: Nijkerk, Nijverheidsstraat 13

Herman Arissen, rol: Beoordelaar

Delta Ground Mechanics

Locatie: Loosbroek, Dorpsstraat 84a

Ruud Steenbakkers, rol: Deelnemer

Dunea NV Duin & Water

Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11

Rob Loomans, rol: Geïnterviewd
Willem Jan Kerkhoven, rol: Geïnterviewd

Enexis

Locatie: Venlo, Heierkerkweg 3

Sander Schouwenaar, rol: Geïnterviewd

ENEXIS NETBEHEER B.V. INFRA

Locatie: Maastricht, Willem Alexanderweg 80

Hugo Stevens, rol: Deelnemer
Sjef Gerards, rol: Geïnterviewd

Eurofiber

Locatie: Maarssen, Safariweg 25-31

Hans van Leeuwen, rol: Geïnterviewd

Evides Waterbedrijf

Locatie: Rotterdam, Schaardijk 150

Marcel Teunissen, rol: Geïnterviewd

Fodere

Locatie: 's Hertogenbosch, Guldenvliesstraat 13

Ernest-Jan Achterhuis, rol: Geïnterviewd

Gemeente Arnhem

Locatie: Arnhem, Eusebuisbuitensingel 53

Sanne van den Berg, rol: Geïnterviewd

Gemeente Eindhoven Gemeentehuis

Locatie: Eindhoven, Stadhuisplein 10

Albert Reiling, rol: Geïnterviewd
Daniëlle van Hest-van Wieringen, rol: Geïnterviewd

Gemeente Geldrop-Mierlo Locatie Geldrop

Locatie: Geldrop, De Meent 2

Rob Elemans, rol: Geïnterviewd

Gemeente Hilversum

Locatie: Hilversum, Dudokpark 1

John Miltenburg, rol: Geïnterviewd

Gemeente Leeuwarden

Locatie: Leeuwarden, Oldehoofsterkerkhof 2

Harm Kooistra, rol: Geïnterviewd

Gemeente Leiden

Locatie: Leiden, Stadhuisplein 1

Corrie Bengoua, rol: Geïnterviewd

Gemeente Maasgouw

Locatie: Maasbracht, Markt 36

John Peeters, rol: Geïnterviewd

Gemeente Maastricht

Locatie: Maastricht, Mosae Forum 10

Bert Wetzels, rol: Geïnterviewd

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Mevlut Kose, rol: Geïnterviewd

Gemeente Vught

Locatie: Vught, Secr. van Rooijstraat 2

Peter Burger, rol: Geïnterviewd

Gemeente Weert

Locatie: Weert, Wilhelminasingel 101

Andy Jeurissen, rol: Geïnterviewd

Gemeente Westvoorne

Locatie: Rockanje, Raadhuislaan 6

Henk de Graad, rol: Geïnterviewd

GOconnectIT

Locatie: Nieuwegein, Fultonbaan 52

Arjan van Boheemen, rol: Deelnemer

GPKL Gemeentelijk Platform K&L

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Berry Kok, rol: Deelnemer

Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 909

Bastiaan Winde, rol: Deelnemer
Dominique Pankow, rol: Geïnterviewd
Kevin Slee, rol: Geïnterviewd
Marcel Suijkerbuijk, rol: Geïnterviewd

Heijmans Infra Techniek B.V.

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

Peter van Gerwen, rol: Geïnterviewd

Heijmans Integrale Projecten B.V.

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

Leendert de Bruin, rol: Beoordelaar

Heijmans NV

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

Arjan Langhout, rol: Geïnterviewd

Hompe & Taselaar

Locatie: Amsterdam-duivendrecht, Van Marwijk Kooystraat 1

Frans Taselaar, rol: Lid expertteam

KPN Rotterdam

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 123

André Jonkheid, rol: Geïnterviewd

Kragten B.V.

Locatie: Herten, Schoolstraat 8

Frank van Neer, rol: Deelnemer
Hans van Keeken, rol: Geïnterviewd
Hub Diederen, rol: Geïnterviewd
Jaap Spaans, rol: Geïnterviewd

Legal Infra

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38

Jarko van Bloois, rol: Projectleider
Laurens van Raaij, rol: Projectleider

Ministerie van Defensie DPO Defensie Pijpleiding Organisatie

Locatie: Best,

Robert-Jan Nieuwenhuis, rol: Geïnterviewd

Ministerie van Economische zaken en Klimaat, directie Digitale Economie

Locatie: Den Haag, Bezuidenhoutseweg 73

David Yoshikawa, rol: Beoordelaar

Ministerie van IenW DG/RWS

Locatie: Den Haag, Rijnstraat 8

Marcel Ferdinandus, rol: Geïnterviewd
Marcel Ferdinandus, rol: Beoordelaar

N.V. Nederlandse Gasunie

Locatie: Groningen, Concourslaan 17

Annet Olde Bolhaar, rol: Geïnterviewd
Berry Boll, rol: Geïnterviewd
Harold Thijssen, rol: Geïnterviewd

N.V. Rotterdam-Rijn Pijpleiding Mij

Locatie: Hoogvliet, Postbus 490

Erik Jaggie, rol: Geïnterviewd
Pascal Verbong, rol: Geïnterviewd

New Start Projects B.V.

Locatie: Hengelo, Dieselstaat 6

Ruud Versluis, rol: Geïnterviewd

ProRail

Locatie: Utrecht, Moreelsepark 3

André Dikkeschei, rol: Geïnterviewd
David Elbers, rol: Geïnterviewd
Marloes Tjallema, rol: Beoordelaar

Provincie Zuid-Holland

Locatie: Den Haag, Zuid-Hollandplein 1

Ritesh Mohan, rol: Geïnterviewd
Wouter Koning, rol: Geïnterviewd

Provincie Zuid-Holland Dienst Beheer Infrastructuur

Locatie: Den Haag, Koningskade 40

Desmond du Parand, rol: Geïnterviewd
Taco Querens, rol: Geïnterviewd

Rijkswaterstaat Corporate Dienst

Locatie: Utrecht, Griffioenlaann 2

Rogier Soupart, rol: Geïnterviewd

Rijkswaterstaat Dienst Limburg

Locatie: Maastricht, Avenue Ceramique 125

Paul Satijn, rol: Geïnterviewd

Rijkswaterstaat GPO

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2

Hans Huntelaar, rol: Geïnterviewd
Joris Vijverberg, rol: Deelnemer
Jouke Bokma, rol: Geïnterviewd

Rijkswaterstaat Midden Nederland

Locatie: Utrecht, Papendorpseweg 101

Cees van der Horst, rol: Geïnterviewd

Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid

Locatie: Rhoon, Groene Kruisweg 401

Marcel Schaaij, rol: Geïnterviewd
Ronald van Adrichem, rol: Geïnterviewd

Royal HaskoningDHV

Locatie: Nijmegen, Jonkerbosplein 52

Harm Snoeren, rol: Geïnterviewd

Siers Infraconsult B.V

Locatie: Oldenzaal, Schuttersveldstraat 22

Peter Pols, rol: Geïnterviewd

Stedin

Locatie: Rotterdam, Blaak 8

Dick Ouwerkerk, rol: Geïnterviewd

Sweco Nederland

Locatie: De Bilt, De Holle Bilt 22

Bas van de Nieuwenhof, rol: Geïnterviewd
Hans Koeslag, rol: Deelnemer

Syntax Inframediairs B.V.

Locatie: Harderwijk, Industrieweg 9

Pedro Kooistra, rol: Geïnterviewd

T-Mobile Netherlands B.V.

Locatie: Den Haag, Waldorpstraat 60

Jasper de Witt Hamer, rol: Geïnterviewd

TenneT Holding B.V.

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 310

Harry Kraus, rol: Geïnterviewd

TU Delft

Locatie: Delft, Jaffalaan 5

Aad Correljé, rol: Geïnterviewd

TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen

Locatie: Delft, Stevinweg 1

Hendrik Ploeger, rol: Geïnterviewd
Wout Broere, rol: Lid expertteam

Van den Heuvel Aannemingsbedrijf BV Vestiging Oostzaan

Locatie: Oostzaan, Skoon 35

Michael Vos, rol: Geïnterviewd

VELIN

Locatie: Tilburg, Reitseplein 8

Berry van Kooi, rol: Geïnterviewd

Vitens N.V.

Locatie: Zwolle, Oude Veerweg 1

Jans Schut, rol: Geïnterviewd
Marc Hammink, rol: Geïnterviewd
Renée Vijge, rol: Geïnterviewd

VolkerWessels Telecom

Locatie: Amersfoort, Modemweg 33

Johan Zomerdijk, rol: Geïnterviewd

Waterschap Zuiderzeeland

Locatie: Lelystad, Lindelaan 20

Benjamin Wijma, rol: Geïnterviewd

Hulp bij richtlijnen kabels en leidingen

O702

Status: Afrondende fase
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

De veelheid aan voorwaarden, regelgeving, verordeningen en richtlijnen op het gebied van kabels en leidingen zorgt voor veel onduidelijkheid. Het doel van dit project is om te inventariseren en een representatief inzicht te verschaffen in het gebruik van de verschillende soorten regelgeving en richtlijnen op het gebied van kabels en leidingen, aan de hand van de universele indeling van het verloop van een project (initiatief, haalbaarheid, uitwerking/ontwerp, voorbereiding, uitvoering, afronding).

Onderzoek

Inzichtelijk maken welke documentatie geüniformeerd kan worden en welke aanvullingen op de wettelijke voorwaarden noodzakelijk zijn om kabels en leidingen veilig, betrouwbaar en vooral efficiënt te kunnen ontwerpen en aanleggen.

Resultaat

Oplevering Q2 2021: definitieve grafische kaart, definitief eindrapport en advies voor vervolgstappen. Daarnaast 2 extra producten, te weten een Blauwdruk proceslijn gebruik regelgeving en een Digitale folder: Beter inzicht in beleid.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Allinq

Locatie: Harderwijk, Fahrenheitstraat 27-29

Abdel Oulali, rol: Geïnterviewd

Antea Group

Locatie: Heerenveen, Tolhuisweg 57

Jorrit de Jong, rol: Geïnterviewd

BAM Leidingen & Industrie BV

Locatie: Nieuwleusen, Den Hulst 110a

Ingmar van Aartsen, rol: Geïnterviewd

Behavior Change Group (voorheen D&B applied behavioural science)

Locatie: Nijmegen, St. Anthoniusplaats 9

Timo Jansen, rol: Adviseur

Blue Fiber

Locatie: Zwolle, Eekwal 3

Lex Nicolay, rol: Geïnterviewd

Bouwend Nederland

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69

Yvonne de Rijck, rol: Lid expertteam

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Lid
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator
Rudi Zoet, rol: Lid

Delta Fiber netwerk

Locatie: Schiedam, Overschieseweg 203

Wijnand van der Hoeven, rol: Geïnterviewd

Drents Overijsselse Delta

Locatie: Zwolle, Dr. van Deenweg 186 - 208

Jeroen Ensink op Reimer, rol: Geïnterviewd

Dunea NV Duin & Water

Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11

Mark Janssen Lok, rol: Geïnterviewd

Dynniq B.V.

Locatie: Amersfoort, Basicweg 16

Ronald Bast, rol: Geïnterviewd

Enexis B.V.

Locatie: 's-hertogenbosch, Magistratenlaan 116

Harm Smit, rol: Geïnterviewd

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Paul Elzenaar, rol: Lid expertteam

Gemeente Arnhem Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Arnhem, Eusebiusbuitensingel 53

Sanne van den Berg, rol: Lid expertteam

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Henk Hogenbirk, rol: Lid expertteam
John Nieuwmans, rol: Lid expertteam

Gemeente Eindhoven Gemeentehuis

Locatie: Eindhoven, Stadhuisplein 10

Albert Reiling, rol: Lid expertteam

Gemeente Leeuwarden

Locatie: Leeuwarden, Oldehoofsterkerkhof 2

Harm Kooistra, rol: Lid expertteam

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Hanane El-Aïssati, rol: Deelnemer

Gemeente Zoetermeer

Locatie: Zoetermeer, Stadhuisplein 1

Albert Slingerland, rol: Lid projectteam
Chantal Lemmert van Wingerden, rol: Lid projectteam

GOconnectIT

Locatie: Nieuwegein, Fultonbaan 52

John Muis, rol: Geïnterviewd

Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 909

Sjaak Verburg, rol: Lid expertteam

Heijmans NV

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

René Frinks, rol: Geïnterviewd

Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard

Locatie: Rotterdam, Maasboulevard 123

Ton van Bragt, rol: Geïnterviewd

Legal Infra

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38

Jan Kruithof, rol: Projectleider
Jarko van Bloois, rol: Lid projectteam
Jarko van Bloois, rol: Lid expertteam
Jolanda Gilles, rol: Lid projectteam

M. van der Spek Groep B.V. Hoveniersbedrijf

Locatie: Benthuizen, Hogeveenseweg 51

Stefan van der Spek, rol: Geïnterviewd

Oasen N.V.

Locatie: Gouda, Nieuwe Gouwe O.Z. 3

Eelco Verduin, rol: Geïnterviewd

Stam & Co Infratechniek B.V.

Locatie: Alkmaar, Diamantweg 10

Frans Smit, rol: Geïnterviewd

Stichting RIONED

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Hugo Gastkemper, rol: Lid expertteam

Sweco Nederland

Locatie: De Bilt, De Holle Bilt 22

Bas van de Nieuwenhof, rol: Geïnterviewd
Bas van de Nieuwenhof, rol: Lid expertteam

Vitens N.V.

Locatie: Zwolle, Oude Veerweg 1

Anne Immers, rol: Geïnterviewd

VodafoneZiggo Ziggo Services B.V.

Locatie: Utrecht, Boven Vredenburgpassage 128

Sandra Law-van der Weide, rol: Lid expertteam
Sjoerd Groot, rol: Geïnterviewd

VolkerWessels Telecom

Locatie: Amersfoort, Modemweg 33

Theo Ellenbroek, rol: Geïnterviewd

Kabels en leidingen in grote projecten

O56

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Bij veel grote bouw- en infraprojecten vormen de ondergrondse kabels en leidingen een grote uitdaging. Gaat alles aan de kant of wordt het een geïntegreerde oplossing? En hoe organiseer je dit?

Onderzoek

Bij zes grote infra projecten zijn interviews afgenomen door leden van het kernteam. Geinventariseerd is de vraag: wat gebeurt er nu echt in grote praktijkprojecten, bekeken vanuit verschillende perspectieven. Wat zijn de gemene delers, wat zijn de verschillen?

Resultaat

De uitkomsten van de interviews zijn naast elkaar gelegd om inzichten te vinden waar toekomstige praktijkprojecten profijt van kunnen hebben. Dit heeft geresulteerd in het rapport Worstelen met kabels en leidingen dat in 2018 is opgeleverd.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Bijeenkomsten

12-05-2017 - Kernteambijeenkomst

Het kernteam is bij elkaar gekomen om de eerste resultaten van het project Amstelveenlijn aan te horen en de formats die worden gebruikt voor de interviews aan te scherpen. De resultaten worde

25-01-2017 - Worstelen met kabels en leidingen

Op het COB-congres 2016 zijn de eerste praktijklessen gedeeld. In 2017 gaan we verder verdiepen. Zo organiseert het platform Kabels en leidingen in januari een startbijeenkomst waarop u met an

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Alliander N.V.

Locatie: Duiven, Dijkgraaf 4

Hein van de Wijgert, rol: Deelnemer bijeenkomst
Martijn van der Eerden, rol: Deelnemer bijeenkomst

Antea Group

Locatie: Almere, Monitorweg 29

Pedro Kooistra, rol: Deelnemer

Aveco de Bondt B.V.

Locatie: Holten, Burgemeester van der Borchstraat 2

Roel Bleumink, rol: Deelnemer bijeenkomst

Bilfinger Tebodin

Locatie: Den Haag, Laan van Nieuw Oost-Indië 25

Jeroen Baars, rol: Deelnemer bijeenkomst
Stanley Hunte, rol: Deelnemer bijeenkomst

Bouwend Nederland

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69

Edgar van Niekerk, rol: Deelnemer bijeenkomst

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Begeleider/Facilitator

Enexis B.V.

Locatie: 's-hertogenbosch, Magistratenlaan 116

Jos Lemmens, rol: Deelnemer bijeenkomst

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Paul Elzenaar, rol: Deelnemer bijeenkomst

Gemeente Amsterdam Verkeersleiding (Verkeer en Openbare Ruimte)

Locatie: Amsterdam, Dijksgracht 1

Michiel Wentholt, rol: Deelnemer bijeenkomst

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Hans Meijer, rol: Deelnemer bijeenkomst

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Henk van der Maas, rol: Deelnemer bijeenkomst

Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 909

Age Buitenrust Hettema, rol: Deelnemer bijeenkomst
Bastiaan Winde, rol: Deelnemer bijeenkomst
Kevin Slee, rol: Deelnemer bijeenkomst

Hompe & Taselaar

Locatie: Amsterdam-duivendrecht, Van Marwijk Kooystraat 1

Frans Taselaar, rol: Lid projectteam

Movares Nederland B.V.

Locatie: Utrecht, Daalseplein 100

Mark Koningen, rol: Deelnemer bijeenkomst
Monique Wolfraad-Holland, rol: Deelnemer bijeenkomst
Wessel Arnold, rol: Deelnemer bijeenkomst

N.V. Nederlandse Gasunie

Locatie: Groningen, Concourslaan 17

Gerrit Renkema, rol: Deelnemer bijeenkomst

ProRail

Locatie: Utrecht, Moreelsepark 2- de Tulpenburgh

Arjan van Boheemen, rol: Deelnemer bijeenkomst

Rijkswaterstaat GPO

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2

Jasper Snippe, rol: Projectleider

Rijkswaterstaat PPO Programma's, Projecten en Onderhoud

Locatie: Haarlem, Toekanweg 7

Ben Viveen, rol: Deelnemer bijeenkomst

Tauw bv

Locatie: Utrecht, Australiëlaan 5

Frank van Gennip, rol: Deelnemer bijeenkomst

Vitens N.V.

Locatie: Zwolle, Oude Veerweg 1

Jan Pot, rol: Deelnemer bijeenkomst

Kernteam Kennisarena

KA0K

Status: Lopend
Type: Platform - koplopergroep - expertteam

Resultaat

Eens per maand vindt overleg plaats tussen de programmacoördinator en de eigenaren van de ontwikkellijnen binnen de Kennisarena.

Meer informatie

Heeft u interesse in dit project? Neem dan contact op met het COB.

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Projectleider
Karin de Haas, rol: Lid kernteam
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator
Rudi Zoet, rol: Lid kernteam

GPKL Gemeentelijk Platform K&L

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Marian Bertrums, rol: Lid kernteam

Legal Infra

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38

Jarko van Bloois, rol: Lid kernteam

Stichting Mijnaansluiting.nl

Locatie: Vianen, Sportlaan 14

Robbert Ephraïm, rol: Lid kernteam

Ketenanalyse aardgasvrij

O700K

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Aanleiding voor de ketenanalyse is de inzet op aardgasvrij. Overheden en maatschappelijke partners zijn hierover met elkaar in overleg via de tafel bebouwde omgeving Klimaat en energieakkoord. Voor de uitvoering is het essentieel dat gemeenten beter dan nu het geval is weten wat ze qua ondergrondse infrastructuur moeten regelen om hun plan aardgasvrij uit te kunnen voeren.

Onderzoek

We brengen verschillende ervaringsdeskundigen vanuit verschillende branches en achtergronden bijeen en organiseren een workshop waarbij we de inzichten van de deelnemers ophalen om input te verkrijgen voor de inhoud van de ketenanalyse.

Resultaat

Aan de hand van de opgehaalde input werken we de ketenanalyse uit, in woord en zoveel mogelijk in beeld. Het eindproduct wordt tijdens het COB-congres van 22 mei 2018 uitgereikt.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Antea Group Nederland

Locatie: Oosterhout, Beneluxweg 125

Yousra Lahkim, rol: Deelnemer

APPM Management Consultants B.V.

Locatie: Hoofddorp, Spicalaan 8

Etienne Budde, rol: Deelnemer

AT Osborne B.V.

Locatie: Baarn, J.F. Kennedylaan 100

Jürgen van der Heijden, rol: Deelnemer

Bilfinger Tebodin

Locatie: Den Haag, Laan van Nieuw Oost-Indië 25

Stanley Hunte, rol: Deelnemer

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Projectleider
Gijsbert Schuur, rol: Lid projectteam

Enexis B.V.

Locatie: 's-hertogenbosch, Magistratenlaan 116

Karl Langeveld, rol: Deelnemer

Erasmus Universiteit Rotterdam FSW Dep. Bestuurskunde en Sociologie ERBS/GovernEUR

Locatie: Rotterdam, Postbus 1738, Kamer T17-23

Mike Duijn, rol: Deelnemer

Evides Waterbedrijf

Locatie: Rotterdam, Schaardijk 150

Arno Bindt, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Verkeersleiding (Verkeer en Openbare Ruimte)

Locatie: Amsterdam, Dijksgracht 1

Michiel Wentholt, rol: Deelnemer

Gemeente Den Haag Ingenieursbureau (IbDH)

Locatie: Den Haag, Spui 70

Henk Heijkers, rol: Deelnemer

Gemeente Leiden

Locatie: Leiden, Stadhuisplein 1

Fred Goedbloed, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Jillian Benders, rol: Deelnemer
Wil Kovács, rol: Deelnemer

GPKL Gemeentelijk Platform K&L

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Rob Elemans, rol: Deelnemer

Harry Bijl Communicatie

Locatie: Montfoort, Julianalaan 27

Harry Bijl, rol: Lid projectteam

Heijmans NV

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

René Frinks, rol: Deelnemer

N.V. Nuon / Vattenfall AB

Locatie: Amsterdam Zuidoost, Hoekenrode 8

Kees de Heus, rol: Deelnemer

Nijkamp Energiedistributie B.V.

Locatie: Breda, Wieringenstraat 75

Berno Kastelijns, rol: Deelnemer

Provincie Zuid-Holland

Locatie: Den Haag, Zuid-Hollandplein 1

Rogier Pronk, rol: Deelnemer

Rijkswaterstaat LOB

Locatie: Utrecht, Grifioenlaan 2

, rol: Opdrachtgever

Saxion Hogeschool

Locatie: Deventer, Handelskade 75

Geert Roovers, rol: Lid projectteam

Sweco Nederland

Locatie: De Bilt, De Holle Bilt 22

Rob Heijer, rol: Deelnemer

Universiteit Twente

Locatie: Enschede, Drienerlolaan 5

Léon Olde Scholtenhuis, rol: Deelnemer

Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)

Locatie: Den Haag, Nassaulaan 12

Henk van den Berg, rol: Deelnemer

Visser & Smit Hanab B.V.

Locatie: Papendrecht, Rietgorsweg 6

Dennis in 't Groen, rol: Deelnemer

Vrije Universteit Amsterdam Cultuur, Organisatie en Management

Locatie: Amsterdam, Buitenveldertselaan 3 - 7

Erwin Biersteker, rol: Deelnemer

Koplopergemeenten

O710

Status: Lopend
Type: Platform - koplopergroep - expertteam

Vraagarticulatie

Na afloop van de eerste fase van het project Vol onder maaiveld april 2020, hebben de Koplopergemeenten uitgesproken om als groep te willen blijven bestaan en een aantal innovaties verder te willen ondersteunen. Daarnaast wordt ervaren dat er op dit moment geen plek is waar je als gemeente op tactisch- of strategisch niveau, praktische hulp vindt voor ondergronds issues waar je tegenaan loopt. Gezien de ervaring die het COB heeft met platforms, vraagarticulatie, kennisoverdracht én de ontwikkeling van de Kennisarena, is het aannemelijk dat de Koplopergemeenten daar hun thuis vinden.

Onderzoek

Met dit platform wil het COB een thuis bieden aan de koplopergemeenten en helpen de Vol onder maaiveld projecten een stap verder te brengen. Een omgeving waar de koplopergemeenten terecht kunnen: De koplopergemeenten komen minimaal vier keer per jaar bij elkaar. Bij deze bijeenkomsten wordt gezorgd voor het agenderen van zaken die voor de gemeenten van belang zijn. Dat kunnen onderwerpen vanuit Vol onder maaiveld zijn, maar ook issues waar de leden buiten dit project tegenaan lopen. Het COB zorgt voor communicatie, vastlegging en verspreiding van kennis en informatie.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Coordinator
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gemeente Alphen aan den Rijn

Locatie: Alphen Aan Den Rijn, Stadhuisplein 1

Ed Wesenaar, rol: Deelnemer
Hugo Hoenders, rol: Deelnemer

Gemeente Amersfoort

Locatie: Amersfoort, Stadhuisplein 1

Cora van Zwam, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Jan van Schooten, rol: Deelnemer
Mark van den Putte, rol: Deelnemer
Marten Klein, rol: Deelnemer
Patricia Byrne-de Meijer, rol: Deelnemer
Paul Elzenaar, rol: Deelnemer

Gemeente Breda

Locatie: Breda, Claudius Prinsenlaan 10

Alette Barel, rol: Deelnemer
Anton Maas, rol: Deelnemer
Ruben Klijn, rol: Deelnemer

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Hans Meijer, rol: Deelnemer
Henk Hogenbirk, rol: Deelnemer
Michiel von Konigslow, rol: Deelnemer

Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling

Locatie: Den Haag, Spui 70

Alex Schipperheijn, rol: Deelnemer

Gemeente Den Haag Ingenieursbureau (IbDH)

Locatie: Den Haag, Spui 70

Marloon Kooij, rol: Deelnemer
Martin Khouw, rol: Deelnemer

Gemeente Leiden

Locatie: Leiden, Stadhuisplein 1

Fred Goedbloed, rol: Deelnemer
Jos van Wersch, rol: Deelnemer
Pieter van Leeuwen, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Wil Kovács, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Ronald Zandbergen, rol: Deelnemer

Gemeente Tilburg Dienst Gebiedsontwikkeling

Locatie: Tilburg, Stadhuisplein 130

Sander van der Heijden, rol: Deelnemer

Gemeente Utrecht Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Utrecht, Stadsplateau 1

Binne Meijer, rol: Deelnemer
Rob Heijer, rol: Deelnemer

Gemeente Zoetermeer

Locatie: Zoetermeer, Stadhuisplein 1

Albert Slingerland, rol: Deelnemer
Annette de Croo, rol: Deelnemer

Gemeente Zwolle

Locatie: Zwolle, Lübeckplein 2

Peter Schut, rol: Deelnemer

Leidingen sleufloos verwijderen

O57

Status: Gereed
Type: Pilot - praktijkonderzoek - evaluatie

Vraagarticulatie

Als kabels en leidingen buiten gebruik zijn, dan worden deze in principe verwijderd uit de ondergrond (beleid). Dit gebeurt alleen niet altijd, omdat het verwijderen kostbaar is (economische afweging) en overlast geeft voor de omgeving (maatschappelijk afweging). In de bodem achterblijven van leidingen heeft echter nadelen; ze benutten schaarse ruimte (ordening ondergrond), er bestaat risico op vervuiling (milieu) en registratie van nutteloze leidingen (beheer, beleid).

Onderzoek

Het doel van het project is inzicht te geven in technieken en (te ontwikkelen) kennis op het gebied van sleufloos verwijderen van leidingen.

Resultaat

Er zijn een aantal verkennende gesprekken geweest, deze hebben niet direct geleid tot de start van dit project. Het onderwerp leeft wel en als er een kans is hiervoor de handen op elkaar te krijgen, doen we een nieuwe poging.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

BAM Infra Energie & Water Zuid

Locatie: 's- Hertogenbosch, De Steenbok 15

Pieter Aerts, rol: Adviseur

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Caroline van den Ende, rol: Contactpersoon
Edith Boonsma, rol: Begeleider/Facilitator
Richard van Ravesteijn, rol: Coordinator

Kragten B.V.

Locatie: Herten, Schoolstraat 8

Carel Peeters, rol: Adviseur
Thijs Pepels, rol: Projectleider

N.V. Nederlandse Gasunie

Locatie: Groningen, Concourslaan 17

J.R. Reurink, rol: Lid

NSTT Ned. Ver. Sleufloze Technieken en toepassingen

Locatie: Soesterberg, Vliegtuiglaan 13

Jelle de Boer, rol: Adviseur

TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen

Locatie: Delft, Stevinweg 1

Wout Broere, rol: Lid

VELIN

Locatie: Tilburg, Reitseplein 8

Levien Buerman, rol: Adviseur
Peter Beens, rol: Adviseur

Visser & Smit Hanab B.V.

Locatie: Papendrecht, Rietgorsweg 6

Dennis in 't Groen, rol: Adviseur
Wilko Okker, rol: Adviseur

Mantelbuizenputconstructie

KIBO02

Status: Gereed
Type: Pilot - praktijkonderzoek - evaluatie

Vraagarticulatie

Gemeente Alphen a/d Rijn ontwikkelt in een pilotproject een zogeheten mantelbuizenputconstructie voor het droog, gebundeld, veilig en ondergronds aanbrengen en beheren van kabels en leidingen. Een evaluatie onder leiding van het COB moet duidelijk maken of de constructie in aanleg en beheer op deze locatie werkt. Ook wordt er bekeken onder welke voorwaarden het systeem als een van de geaccepteerde standaard K&L-oplossingen toepasbaar is.

Onderzoek

In juni 2016 is de aanleg van deze constructie gestart. het COB zal door middel van intervieuws met de betrokkenen dit project evalueren.

Resultaat

Een uitwerking van de intervieuw en de daarbij komende leer en knelpunten zijn in werksessies besproken, en zijn daarna gepubliceerd. De publicatie is in 2017 opgeleverd.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Bijeenkomsten

08-01-2015 - bijeenkomst KIBO Mantelbuizen-putconstructie

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

4KANT Advies B.V.

Locatie: Apeldoorn, Kruizemuntstraat 96

Raymond Krukkert, rol: Projectleider

ABT B.V.

Locatie: Delft, Delftechpark 12

Ruud Arkesteijn, rol: Lid

Alliander N.V.

Locatie: Duiven, Dijkgraaf 4

Klaas van der Maas, rol: Lid

Amiblu Netherlands B.V.

Locatie: Tiel, Marconistraat 11-10

Duco van Rijsbergen, rol: Lid

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Richard van Ravesteijn, rol: Opdrachtgever

Elan Wonen

Locatie: Haarlem, Meester Lottelaan 301

Chris Schaapman, rol: Initiatiefnemer

Gemeente Alphen aan den Rijn

Locatie: Alphen Aan Den Rijn, Stadhuisplein 1

Aad van Klaveren, rol: Geïnterviewd
Ed Wesenaar, rol: Lid
Hugo Hoenders, rol: Geïnterviewd
Martin van Vianen, rol: Geïnterviewd
Taco Noordenbos, rol: Geïnterviewd

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Paul Elzenaar, rol: Lid

Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Hugo Witteveen, rol: Lid

Hompe & Taselaar

Locatie: Amsterdam-duivendrecht, Van Marwijk Kooystraat 1

Frans Taselaar, rol: Lid
Richard van Ravesteijn, rol: Coordinator

J. van Toorenburg Adviesbureau voor warmte, koel en Electrotechniek

Locatie: Den Haag, De Perponchersraat 134-136

Richard van Toorenburg, rol: Lid

Movares Nederland B.V.

Locatie: Utrecht, Daalseplein 100

Maarten van Riel, rol: Lid

Netbeheer Nederland

Locatie: Den Haag, Anna van Buerenplein 3

Henk van Bruchem, rol: Lid

Oasen N.V.

Locatie: Gouda, Nieuwe Gouwe O.Z. 3

Ed Vergunst, rol: Geïnterviewd

Reggefiber group

Locatie: Rijssen, Reggesingel 12

Gerard Somhorst, rol: Geïnterviewd
Paul Hosselet, rol: Geïnterviewd

RPS advies- en ingenieursbureau B.V.

Locatie: Delft, Elektronicaweg 2

Henk-Jan Mebius, rol: Geïnterviewd

VolkerWessels Telecom

Locatie: Amersfoort, Modemweg 33

Theo Ellenbroek, rol: Lid

Witteveen+Bos Raadgevende Ingenieurs

Locatie: Den Haag, Alexanderstraat 21

Ingrid Bolier, rol: Adviseur

ZITAconsulting

Locatie: Amersfoort, Gerrit van Stellingwerfstraat 84

Zita van Aggelen-Veldkamp, rol: Lid

Individuele deelnemers

Frans Wiercx, rol: Lid

Ondergrondse infra en de Omgevingswet

KA2-04

Status: Opstartfase
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Gemeenten werken aan omgevingsvisies en -plannen. De ondergrond wordt vaak wel opgenomen in deze visies en plannen, maar dan gaat het voornamelijk over het voorkomen van bodemverontreiniging, het beheren van historische verontreiniging en over bodemkwaliteit in relatie tot de leefomgeving. De kabels en leidingen met hun inpassingsvraagstukken rondom aanleg, het zorgvuldig beheren, de besluitvorming en de integraliteit komen amper aan bod. Dat is zonde, want de nieuwe instrumenten bieden namelijk dé handvatten voor gemeenten om vanuit hun visie op (toekomstig) ruimtegebruik plannen te maken en programma’s vast te stellen die ervoor zorgen dat er ook met betrekking tot ondergrondse infrastructuur gestuurd en geanticipeerd kan worden.

Onderzoek

Door de VNG worden diverse staalkaarten ontwikkeld voor het omgevingsplan. De staalkaarten bevatten (juridische) regels die als voorbeeld en inspiratie kunnen dienen voor een gemeente; ze bieden inzicht in de nieuwe mogelijkheden die de systematiek van de Omgevingswet biedt. In dit project worden soortgelijke handvatten ontwikkeld voor ondergrondse infra in een omgevingsvisie, programma of omgevingsplan.

Resultaat

Het uiteindelijke product bestaat naar verwachting uit een een waaier/menukaart met staalkaarten voor de verschillende beleidsstukken die een gemeente op basis van de Omgevingswet dient op te stellen.

Meer informatie

Heeft u interesse in dit project? Neem dan contact op met het COB.

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Programmaleider
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Stantec B.V.

Locatie: Arnhem, Tivolilaan 205

Petra Mesken, rol: Projectleider

Ontwerpen met algoritmen (vooronderzoek)

O709

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Vanuit het traject Vol onder maaiveld is het onderwerp: ontwerpen vanuit algoritmen, een van de ideeen waar de koplopergemeenten veel van verwachten, maar in dit stadium nog onvoldoende concreet is

Onderzoek

Er is een schrijver aan de slag die als eerste stap langs gaat bij de koplopergemeenten om op te halen wat de behoeften zijn. Wat is er nodig en zou ontwikkeld moeten worden? Wat zou de gemeenten helpen? Wat zijn daarvoor globaal de kosten? Waar zou eventuele financiering te vinden zijn?

Resultaat

De inventarisatie van de behoeften van de Koplopergemeenten is gereed (in te zien op de Kennisbank). Met dit als basis willen de koplopergemeenten de volgende stap nemen: het formuleren van een uitvraag.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Antea Group Nederland

Locatie: Oosterhout, Beneluxweg 125

René Rummens, rol: Deelnemer bijeenkomst

ARCADIS Nederland B.V.

Locatie: Amersfoort, Piet Mondriaanlaan 26

Alan Cyrus, rol: Deelnemer bijeenkomst

Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

Locatie: Den Haag, Henri Faasdreef 312

Marja Exterkate, rol: Reviewer

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Coordinator
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Fugro NL Land B.V.

Locatie: Leidschendam, Veurse Achterweg 10

Veerle Steenhuisen-Terhorst, rol: Projectleider

Gemeente Alphen aan den Rijn

Locatie: Alphen Aan Den Rijn, Stadhuisplein 1

Hugo Hoenders, rol: Deelnemer
Martin van Vianen, rol: Deelnemer

Gemeente Amersfoort

Locatie: Amersfoort, Stadhuisplein 1

Cora van Zwam, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Dienst Ruimtelijke Ordening

Locatie: Amsterdam, Jodenbreestraat 25

Marco Scheffers, rol: Deelnemer bijeenkomst

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Guido Hobeijn, rol: Deelnemer bijeenkomst
Marten Klein, rol: Deelnemer
Patricia Byrne-de Meijer, rol: Reviewer
Paul Elzenaar, rol: Deelnemer bijeenkomst

Gemeente Breda

Locatie: Breda, Claudius Prinsenlaan 10

Alette Barel, rol: Deelnemer
Huub Wirken, rol: Deelnemer
Lex Geervliet, rol: Deelnemer
Ruben Klijn, rol: Deelnemer bijeenkomst

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Michiel von Konigslow, rol: Deelnemer

Gemeente Deventer

Locatie: Deventer, Grote Kerkhof 1

Jan Pluim, rol: Deelnemer
Paul Woudwijk, rol: Deelnemer
Tom Nijmeijer, rol: Deelnemer

Gemeente Leiden

Locatie: Leiden, Stadhuisplein 1

Fred Goedbloed, rol: Deelnemer
Jos van Wersch, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Wil Kovács, rol: Deelnemer

Gemeente Tilburg Dienst Gebiedsontwikkeling

Locatie: Tilburg, Stadhuisplein 130

Sander van der Heijden, rol: Deelnemer

Gemeente Utrecht Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Utrecht, Stadsplateau 1

Binne Meijer, rol: Deelnemer bijeenkomst
Binne Meijer, rol: Deelnemer

Gemeente Zoetermeer

Locatie: Zoetermeer, Stadhuisplein 1

Albert Slingerland, rol: Deelnemer
Chantal Lemmert van Wingerden, rol: Deelnemer

Gemeente Zwolle

Locatie: Zwolle, Lübeckplein 2

Pepijn Quik, rol: Deelnemer

Sweco Nederland

Locatie: De Bilt, De Holle Bilt 22

Harm van Oorschot, rol: Deelnemer bijeenkomst
John Driessen, rol: Reviewer
John Driessen, rol: Deelnemer bijeenkomst

The People Group Software & Trainingen

Locatie: Nieuwkuijk, Middelweg 2

Viktor de Haan, rol: Deelnemer

Platform Kabels en leidingen

O100

Status: Lopend
Type: Platform - koplopergroep - expertteam

Vraagarticulatie

Binnen het platform Kabels en leidingen komen participanten van het COB bij elkaar om actuele onderwerpen en (toekomstige) vraagstukken te bespreken. De deelnemers zoeken naar gezamenlijke opgaven en initiëren projecten. Ook worden projecten er geëvalueerd.

Onderzoek

Dit platform richt zich op het bevorderen van samenwerking tussen partijen uit verschillende sectoren: energie en nuts-voorzieningingen, ruimtelijke ordening, vastgoed en overheid.

Resultaat

Het platform komt gemiddeld vier keer per jaar bij elkaar en bestaat uit een grote groep enthousiaste en vaste deelnemers. Veel diverse onderwerpen komen tijhdens de bijeenkomsten aan bod, waarvan er sinds de oprichting in 2003 al vele zijn opgepakt.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Bijeenkomsten

29-11-2022 - Platformbijeenkomst Kabels en leidingen

01-09-2022 - Platformbijeenkomst Kabels en leidingen

Dit is gecombineerde bijeenkomst met het COB-platform Geotechniek.

20-06-2022 - Platformbijeenkomst Kabels en leidingen

Deze bijeenkomst vindt plaats tijdens het COB congres, de locatie is het Archeon in Alphen aan den Rijn.

15-03-2022 - Platformbijeenkomst Kabels en leidingen

Als de omstandigheden het toelaten komen we graag fysiek bij elkaar.

25-11-2021 - Platformbijeenkomst Kabels en leidingen

05-10-2021 - Vervolgsessie duurzaamheid/circulariteit K&L

Deze tweede sessie over duurzaamheid en circulariteit voor de platformleden van Kabels en leidingen vindt plaats bij het hoofdkantoor van Liander in Duiven. We gaan aan de slag met het in beel

27-09-2021 - Kennisarenadag

De eerste projecten uit de Kennisarena kabels en leidingen zijn afgerond. Het GPKL, stichting Mijn Aansluiting en het COB vinden dit een mooie aanleiding om een gezamenlijke Kennisarenadag te

15-06-2021 - Platformbijeenkomst Kabels en leidingen

30-03-2021 - Platformbijeenkomst Kabels en leidingen

08-12-2020 - Platformbijeenkomst Kabels & leidingen

29-09-2020 - Platformbijeenkomst Kabels & leidingen

12-06-2020 - Platformbijeenkomst Kabels & leidingen

10-03-2020 - Platformbijeenkomst Kabels & leidingen

Dit is de eerste platformbijeenkomst in 2020. De bijeenkomst vindt plaats in de Bibliotheek in Rotterdam (Hoogstraat 110) van 13.30 (inloop 13.00) tot 17.00 uur.

06-12-2019 - Platformbijeenkomst Kabels en Leidingen

Sensortechnologie / drones

05-09-2019 - Platformbijeenkomst KL/MO

Een projectbezoek energietransitie en ondergrondse infra.

24-05-2019 - Platformbijeenkomst Kabels en Leidingen

Kadaster / Klick: data analyseren en visueel maken

28-02-2019 - Platformbijeenkomst Kabels en Leidingen

Regelgeving bij gemeenten, richtlijnen netbeheerders, onduidelijkheid

06-12-2018 - Platformbijeenkomst kabels en leidingen

12-09-2018 - Platformbijeenkomst kabels en leidingen

Deze platformbijeenkomt staat volledig in het teken van “strategisch programmeren en adaptief plannen” en wordt gehouden in samenwerking met stichting Mijnaansluiting, het Gemeentelijk Platfor

22-06-2018 - Platformbijeenkomst op het COB-congres

Tijdens het COB-congres wordt een speciale sessie ingericht voor het platform Kabels en leidingen

01-03-2018 - Platformbijeenkomst kabels en leidingen

Dit is de eerste platformbijeenkomst van 2018.

17-11-2017 - Maak kennis met….

De nieuwe coordinator, de onderwerpen die aan bod komen, onze gastheer DNV-GL en veel meer…..

14-06-2017 - Platformbijeenkomst Kabels en leidingen

Hoe gaan gemeenten om met de energietransitie? Helpt bijvoorbeeld een mantelbuizenputonstructie hierbij op juist niet?

07-03-2017 - Platformbijeenkomst Kabels en leidingen

Hoe gaat het havenbedrijf Rotterdam om met de energetransitie? En het rapport Data Delen is gereed!

05-10-2016 - Platformbijeenkomst

31-05-2016 - Platformbijeenkomst bij de Gemeente Alphen ad Rijn

Op de agenda staan onder andere de pilot Mantelbuizen-put-constructie/ het verbeteren van de rol van bodem en ondergrond in ruimtelijke afwegings- en besluitvormingsprocessen/de handreiking aa

09-03-2016 - Platformbijeenkomst bij het COB in Delft

Deze bijeenkomst is goed bezocht door 26 platformleden die met elkaar spraken over de volgende onderwerpen:1 De tussenstand rondom de nieuwe richtlijnen voor zorgvuldig grondroeren (Richard va

03-12-2015 - Platformbijeenkomst bij Liander in Duiven

Donderdag 3 december is het platform kabels en leidingen op bezoek geweest bij Liander in Duiven. Geïnspireerd door deze locatie waar circulair bouwen hét centrale thema's was van de herontwik

22-09-2015 - Platformbijeenkomst, locatie Zuidas Amsterdam

Bijeenkomst met onder andere een bezoek aan de expositie Zuidas Ondergronds onder het WTC in Amsterdam. De verdere bijeenkomst vindt plaats in de Thomaskerk waar gesproken wordt over Plastic R

14-01-2015 - Platformbijeenkomst bij Gemeente Rotterdam

10-09-2014 - Platformbijeenkomst bij Enexis in Den Bosch

13-05-2014 - Platformbijeenkomst gehouden bij COB

13-02-2014 - Platformbijeenkomst bij Gemeente Amsterdam

26-11-2013 - Platformbijeenkomst bij LSNed in Roosendaal

12-09-2013 - Platformbijeenkomst bij Dunea in Scheveningen

10-04-2013 - Platformbijeenkomst bij Hobas in Tiel

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Amiblu Netherlands B.V.

Locatie: Tiel, Marconistraat 11-10

Duco van Rijsbergen, rol: Lid
Erik Niks, rol: Lid

Antea Group

Locatie: Almere, Monitorweg 29

Mark Deuring, rol: Lid
Marwin van den Burg, rol: Lid

APK Group Rasenberg Kabels en Leidingen

Locatie: Dongen, De Schacht 11

Dirk Wernsen, rol: Lid

APPM Management Consultants B.V.

Locatie: Hoofddorp, Spicalaan 8

Dafra van Engelen, rol: Lid

BAM Infra Energie & Water bv

Locatie: Nieuwleusen, Den Hulst 102

Willem Bastiaan, rol: Lid

BearingPoint B.V.

Locatie: Amsterdam, De Entree 89

Michiel Musterd, rol: Lid

Bilfinger Tebodin

Locatie: Den Haag, Laan van Nieuw Oost-Indië 25

Stanley Hunte, rol: Lid

Bouwend Nederland

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69

Yvonne de Rijck, rol: Lid

Building Changes

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Jan-Willem Weststrate, rol: Lid

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Lid
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator
Rudi Zoet, rol: Coordinator

CRUX Engineering B.V.

Locatie: Amsterdam, Pedro de Medinalaan 3c

Auke Balder, rol: Lid

Deltares

Locatie: Delft, Boussinesqweg 1

Henk Kruse, rol: Lid

DNV GL

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 310

Wim Boone, rol: Lid

DTE B.V. Dutch Tunnel Engineering

Locatie: Bodegraven, Schumanweg 1A

Erik Lakeman, rol: Lid

Dunea NV Duin & Water

Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11

Marc Nagib, rol: Lid
Mark Janssen Lok, rol: Lid

Dura Vermeer Infra landelijke projecten B.V.

Locatie: Hoofddorp, Taurusavenue 100

Jeroen Baars, rol: Lid

Enexis B.V.

Locatie: 's-hertogenbosch, Magistratenlaan 116

Jos Lemmens, rol: Lid

Evides Waterbedrijf

Locatie: Rotterdam, Schaardijk 150

Arno Bindt, rol: Lid
Jacob Reitsema, rol: Lid

Gebroeders Van der Steen Bedrijven

Locatie: Berlicum, De Ploeg 16

Kees van Daalen, rol: Lid

Gemeente Alphen aan den Rijn

Locatie: Alphen Aan Den Rijn, Stadhuisplein 1

Hugo Hoenders, rol: Lid
Martin van Vianen, rol: Lid
Taco Noordenbos, rol: Lid

Gemeente Amersfoort

Locatie: Amersfoort, Stadhuisplein 1

Cora van Zwam, rol: Lid

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Jan van Schooten, rol: Lid
Paul Elzenaar, rol: Lid

Gemeente Amsterdam Verkeersleiding (Verkeer en Openbare Ruimte)

Locatie: Amsterdam, Dijksgracht 1

Michiel Wentholt, rol: Lid

Gemeente Breda

Locatie: Breda, Claudius Prinsenlaan 10

Alette Barel, rol: Lid
Ruben Klijn, rol: Lid

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Hans Meijer, rol: Lid

Gemeente Den Haag Ingenieursbureau (IbDH)

Locatie: Den Haag, Spui 70

Marloon Kooij, rol: Lid

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Deanne Struijk, rol: Lid
Henk van der Maas, rol: Lid
Mevlut Kose, rol: Lid

Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Marcel Bruin, rol: Lid
Martijn Bakker, rol: Lid

Gemeente Utrecht Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Utrecht, Stadsplateau 1

Binne Meijer, rol: Lid
Gerrit van Seijda, rol: Lid
Rob Heijer, rol: Lid
Ron de Puy, rol: Lid

Gemeente Utrecht Stadsbedrijven

Locatie: Utrecht, Tractieweg 2

Esmeralda Miner, rol: Lid

Gemeente Zoetermeer

Locatie: Zoetermeer, Stadhuisplein 1

Arthur Verhaar, rol: Lid

GM products B.V.

Locatie: Eindhoven, Hooge Zijde 31

Ralph Smulders, rol: Lid

GOconnectIT

Locatie: Nieuwegein, Fultonbaan 52

Jan Smit, rol: Lid
Patrick Straver, rol: Lid

GPKL Gemeentelijk Platform K&L

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Berry Kok, rol: Lid
Marian Bertrums, rol: Lid

Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 909

Melvin Hage, rol: Lid
Sjaak Verburg, rol: Lid

Heijmans NV

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

René Frinks, rol: Lid

Hogeschool Utrecht

Locatie: Utrecht, Nijenoord 1

Ursula Backhausen, rol: Lid

Hompe & Taselaar

Locatie: Amsterdam-duivendrecht, Van Marwijk Kooystraat 1

Frans Taselaar, rol: Lid
Hidde Verloop, rol: Lid
Richard van Ravesteijn, rol: Lid

KOBO-HO Kennis- en onderwijscentrum bodem

Locatie: Groenekan, Groenekanseweg 193

Geert Roovers, rol: Lid

Kragten B.V.

Locatie: Herten, Schoolstraat 8

Frank van Neer, rol: Lid
Hub Diederen, rol: Lid

KWS Infra Roosendaal

Locatie: Roosendaal, Ziel 12

Martin Lebeau, rol: Lid

Legal Infra

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38

Jan Kruithof, rol: Lid
Jarko van Bloois, rol: Lid
Laurens van Raaij, rol: Lid

MH Poly Consultants & Engineers bv

Locatie: Bergen Op Zoom, Peter Vineloolaan 46b

Dennis Hut, rol: Lid
Marco Buijsen, rol: Lid

Movares Nederland B.V.

Locatie: Utrecht, Daalseplein 100

Mark Koningen, rol: Lid
Monique Wolfraad-Holland, rol: Lid
Nick Roos, rol: Lid
Wessel Arnold, rol: Lid

Powercast

Locatie: Sint Oedenrode, Eerschotsestraat 37

Eugene Raaijmakers, rol: Lid
Hildegarde Slotboom, rol: Lid

ProRail

Locatie: Utrecht, Moreelsepark 3

André Dikkeschei, rol: Lid
Anita Zeemering, rol: Lid
David Elbers, rol: Lid
John Sandbrink, rol: Lid
Marloes Tjallema, rol: Lid
Math Beckers, rol: Lid
Ted Slump, rol: Lid

Provincie Noord-Holland

Locatie: Haarlem, Houtplein 33

Bart Wernik, rol: Lid

Provincie Zuid-Holland Dienst Beheer Infrastructuur

Locatie: Den Haag, Koningskade 40

Desmond du Parand, rol: Lid
Taco Querens, rol: Lid

Rijkswaterstaat GPO

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2

Jouke Bokma, rol: Lid
Merdith Schaeffers, rol: Lid
Rick van Vliet, rol: Lid

SGS Roos + Bijl Engineers en Consultants

Locatie: Rhoon, Nijverheidsweg 35

Wilko van Kruisbergen, rol: Lid

Siers Infraconsult B.V

Locatie: Oldenzaal, Schuttersveldstraat 22

Niels Hartogsveld, rol: Lid

Stichting Mijnaansluiting.nl

Locatie: Vianen, Sportlaan 14

Robbert Ephraïm, rol: Lid

Sweco Nederland

Locatie: De Bilt, De Holle Bilt 22

Arthur de Groof, rol: Lid
Hans Koeslag, rol: Lid
John Driessen, rol: Lid
Thijs Wessels, rol: Lid
Walter Apotheker, rol: Lid

Tauw bv

Locatie: Deventer, Handelskade 37

Teun Nijenkamp, rol: Lid

TenneT Holding B.V.

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 310

Jacco Smit, rol: Lid

The People Group Software & Trainingen

Locatie: Nieuwkuijk, Middelweg 2

Flip van der Valk, rol: Lid
Viktor de Haan, rol: Lid

TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen

Locatie: Delft, Stevinweg 1

Wout Broere, rol: Lid

Visser & Smit Hanab B.V.

Locatie: Papendrecht, Rietgorsweg 6

Anna Muilwijk, rol: Lid
Dennis in 't Groen, rol: Lid

Vitens N.V.

Locatie: Zwolle, Oude Veerweg 1

Bernardien Tiehatten, rol: Lid

VodafoneZiggo Ziggo Services B.V.

Locatie: Utrecht, Boven Vredenburgpassage 128

Eric Jansen, rol: Lid
Huub Altena, rol: Lid

VolkerWessels Telecom

Locatie: Amersfoort, Modemweg 33

Theo Ellenbroek, rol: Lid

Vrije Universteit Amsterdam Cultuur, Organisatie en Management

Locatie: Amsterdam, Buitenveldertselaan 3 - 7

Erwin Biersteker, rol: Student
Evelijn Martinius, rol: Student

Witteveen+Bos Raadgevende Ingenieurs

Locatie: Deventer, Van Twickelostraat 2

Amke Koek, rol: Lid

Proceslijn voorspelbare samenwerking

KA1-01

Status: Opstartfase
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Het is niet zozeer de variatie in regels en naamgeving in verordeningen in Nederland, maar de onvindbaarheid en onvoorspelbaarheid eromheen, die kunnen zorgen voor ruis op de lijn tijdens projecten in de ondergrond. Toch is er ook een duidelijke (proces)lijn te zien is in elke verordening en nadere regelgeving. De vraag om eenduidigheid in een proceslijn leeft zowel aan de kant van gemeenten, als aan de kant van netbeheerders, ontwikkelaars, adviseurs en aannemers.

Onderzoek

Het project start met interviews bij een representatieve groep gemeenten (klein, middelgroot en groot) en netbeheerders (gas, water, elektra, media etc), met diverse organisatiestructuren (commercieel, niet-commercieel, monopolist, vrije markt). Vervolgens wordt een conceptproceslijn opgezet die met een discussiegroep wordt uitgewerkt tot een gedragen proceslijn.

Resultaat

Het doel van het project Proceslijn voorspelbare samenwerking is handvatten te bieden voor een consistenter en effectiever verloop van het regieproces kabels en leidingen.

Meer informatie

Heeft u interesse in dit project? Neem dan contact op met het COB.

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Programmaleider
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

GPKL Gemeentelijk Platform K&L

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Marian Bertrums, rol: Projectleider

Samen digitaal

O705

Status: Opstartfase
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

In de ondergrond is er sprake van onderlinge afhankelijkheid bij hinderbeperking, vermindering van schade en de efficiënte inzet van mensen en middelen. Om de energietransitie en de vervangingsopgave het hoofd te bieden, moeten we ondergrondse infrastructuur als één samenhangend ecosysteem gaan zien.

Onderzoek

De informatie over de ondergrond wordt nu geproduceerd en beheerd door verschillende partijen. We willen naar eenvoudiger en effectiever datadelen, waarbij partijen ieder vanuit hun eigen tools op ieder moment de beschikbare informatie over de ondergrond kunnen raadplegen en ontsluiten. Daarbij houden data-eigenaren controle over hun eigen data en kunnen in hun eigen bedrijfsomgeving blijven werken. Er wordt dus niet gestreefd naar één allesomvattende database waarmee iedereen werkt, maar naar een digitaal eco-systeem ondergrondse infra waarin iedereen werkt.

Resultaat

Een onmisbaar element daarin is een breed gedragen, centrale afspraak over de wijze waarop partijen onderling data kunnen uitwisselen.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Coordinator
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator
Rudi Zoet, rol: Projectleider
Rudi Zoet, rol: Deelnemer

Ministerie van IenW DG/RWS

Locatie: Den Haag, Rijnstraat 8

Jozef van Brussel, rol: Deelnemer

Stichting Mijnaansluiting.nl

Locatie: Vianen, Sportlaan 14

Robbert Ephraïm, rol: Deelnemer

Samen zonder schade

O703

Status: Afrondende fase
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Iedereen die werkzaam is in de ondiepe ondergrond kent het fenomeen: de kabels en leidingen liggen nooit waar je ze verwacht! Iedereen heeft er last van en iedereen maakt onnodige kosten. We zien dat het huidige systeem van wetten, boetes en doorschuiven van risico’s en verantwoordelijkheden onvoldoende effectief is en willen dit onderwerp vanuit een positieve insteek benaderen, door middel van stimuleren in plaats van straffen.

Onderzoek

Het doel van het project “Samen zonder schade” is om de cultuur en werkwijze van het ‘moeten’ binnen het zorgvuldig graafproces te veranderen in een samenwerkingsverband van ‘willen’. Hierbij is het mechanisme van gedeelde belangen het doel en de producten in een samenwerkingsverband een middel.

Resultaat

Een rapport op basis van de resultaten die het projectteam samen met de gedragsdeskundige heeft gehaald uit de verschillende Serious Game-sessies.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

A. Hak Electron B.V.

Locatie: Tricht, Steenoven 2-6

Ronny Sassen, rol: Lid projectteam
Ronny Sassen, rol: Deelnemer bijeenkomst

Aannemingsbedrijf C. de Kwaadsteniet B.V.

Locatie: Moordrecht, Derde Tochtweg 9b

Marijn Maaijen, rol: Deelnemer bijeenkomst

Agentschap Telecom Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Locatie: Amersfoort, Piet Mondriaanlaan 54

Bob Zijderveld, rol: Lid projectteam
Frank van Bree, rol: Deelnemer
Robert-Jan Looijmans, rol: Deelnemer

APK Group Rasenberg Kabels en Leidingen

Locatie: Dongen, De Schacht 11

Dirk Wernsen, rol: Deelnemer bijeenkomst

BAM Infra Energie & Water bv

Locatie: Nieuwleusen, Den Hulst 102

Willem Bastiaan, rol: Deelnemer bijeenkomst

Behavior Change Group (voorheen D&B applied behavioural science)

Locatie: Nijmegen, St. Anthoniusplaats 9

Timo Jansen, rol: Adviseur

Bouw op Recht

Locatie: Zoetermeer, Malta 18

Chantal Lemmert van Wingerden, rol: Lid projectteam

Bouwend Nederland

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69

Yvonne de Rijck, rol: Deelnemer bijeenkomst

CIAG Communicatie Infrastructuur Advies Groep B.V.

Locatie: Gorinchem, Avelingen-West 3

Nik van Giessen, rol: Deelnemer bijeenkomst

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Lid projectteam
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

CROW Kennisplatform voor infrastructuur en openbare ruimte

Locatie: Ede, Horaplantsoen 18

Henk Kuipers, rol: Deelnemer

CUMELA Nederland

Locatie: Nijkerk, Nijverheidsstraat 13

Herman Arissen, rol: Deelnemer

Damsteegt waterwerken

Locatie: Meerkerk, Duurzaamheidsring 320

Hans de Wit, rol: Deelnemer bijeenkomst

Evides Waterbedrijf

Locatie: Rotterdam, Schaardijk 150

David Brandhorst, rol: Deelnemer bijeenkomst
Klaas Sipma, rol: Deelnemer
Vincent Hoogstad, rol: Deelnemer bijeenkomst

Gemeente Arnhem Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Arnhem, Eusebiusbuitensingel 53

Sanne van den Berg, rol: Deelnemer

Gemeente Capelle aan den IJssel

Locatie: Capelle Aan Den Ijssel, Rivierweg 111

Alexander Regeer, rol: Deelnemer bijeenkomst

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Henk Hogenbirk, rol: Deelnemer

Gemeente Zwolle

Locatie: Zwolle, Lübeckplein 2

Pepijn Quik, rol: Deelnemer bijeenkomst

Harry Bijl Communicatie

Locatie: Montfoort, Julianalaan 27

Harry Bijl, rol: Schrijver

Heijmans NV

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

René Frinks, rol: Deelnemer bijeenkomst

Kadaster

Locatie: Apeldoorn, Hofstraat 110

Caroline Groot, rol: Deelnemer
Fuat Akdeniz, rol: Deelnemer

Legal Infra

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38

Jarko van Bloois, rol: Projectleider

N.V. Nederlandse Gasunie

Locatie: Groningen, Concourslaan 17

Wim van Grunderbeek, rol: Deelnemer

ProRail

Locatie: Utrecht, Moreelsepark 3

Hans Gaarman, rol: Deelnemer bijeenkomst
Kees Sluiter, rol: Deelnemer bijeenkomst
Nick Oosterwechel, rol: Deelnemer bijeenkomst
Peter Hendriks, rol: Deelnemer bijeenkomst
Sonja Sanders, rol: Deelnemer bijeenkomst

Provincie Zuid-Holland

Locatie: Den Haag, Zuid-Hollandplein 1

Marcel Kluter, rol: Deelnemer
Marianne van Aacken, rol: Deelnemer bijeenkomst

Royal FloraHolland Naaldwijk

Locatie: Naaldwijk, Postbus 220

Wim Bekink, rol: Deelnemer bijeenkomst

Stedin

Locatie: Rotterdam, Blaak 8

Jaco Deelen, rol: Deelnemer bijeenkomst
Jan Koopman, rol: Deelnemer
Marcel Steinz, rol: Deelnemer bijeenkomst
Rory Monster, rol: Deelnemer bijeenkomst

Van der Flier grondzuigen BV

Locatie: Winschoten, AJ Romijnweg 23

Harm Slooff, rol: Deelnemer bijeenkomst

VodafoneZiggo Ziggo Services B.V.

Locatie: Utrecht, Boven Vredenburgpassage 128

Eric Jansen, rol: Deelnemer bijeenkomst
Tjerk Postmus, rol: Deelnemer bijeenkomst

VolkerWessels Telecom

Locatie: Amersfoort, Modemweg 33

Theo Ellenbroek, rol: Deelnemer

Stimuleringsmodel voor samenwerking

KA4-03

Status: Opstartfase
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Partijen zoeken meer en meer de samenwerking en stemmen projecten op elkaar af. Dit zijn nu vooral ‘eilandjes’ van lokale (soms regionale) samenwerkingsinitiatieven. Er behoefte aan uniformering en olievlekwerking, waardoor afstemmingsvormen zo efficiënt mogelijk kunnen functioneren en voor alle regio’s beschikbaar worden, maar waarbij tegelijkertijd aandacht wordt geschonken aan de specifieke behoeften van en omstandigheden in een concreet samenwerkingsgebied.

Onderzoek

De volgende stappen worden genomen: • In kaart brengen en openbaar toegankelijk maken van in de praktijk bewezen oplossingen ten aanzien van integraal afstemmen (fase 1). • Het analyseren en categoriseren van afstemmingsvormen aan de hand van de doorlopen processen en de gebruikte middelen en methoden. De situationele behoeften en omstandigheden worden daarbij tevens geïnventariseerd. Dit zal leiden tot algemene lessen op gebied van integrale afstemming (fase 2). • Aandragen van bouwstenen voor een aanpak van de daarvoor benodigde gedrags- en cultuuromslag (fase 3).

Resultaat

Het doel is een routekaart of handleiding te bieden voor het samenwerkingsproces, aangevuld met een bibliotheek met prototypen van bestaande oplossingen en instrumenten.

Meer informatie

Heeft u interesse in dit project? Neem dan contact op met het COB.

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Coordinator
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Stichting de Bouwcampus

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Alice Vogel, rol: Deelnemer

Stichting Mijnaansluiting.nl

Locatie: Vianen, Sportlaan 14

Henri van de Zande, rol: Deelnemer
Sjoerd Loeffen, rol: Projectleider

V.o.m. - Biomimicry

O707-7

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

In het project Vol onder maaiveld wordt gezocht naar integrale oplossingen om tot een betaalbare en toekomstbestendige inrichting van de stedelijke ondergrond te komen. Een innovatieprogramma moet oplossingen bieden voor de voorziene knelpunten.

Onderzoek

Onder leiding van biomimicrydeskundigen wil het team oplossingen uit de natuur verzamelen die ingezet kunnen worden voor het anders inrichten van de ondergrond.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gemeente Haarlem Afdeling Milieu

Locatie: Haarlem, Zijlvest 39

Erik Jan Kok, rol: Deelnemer
Maurice Kass, rol: Deelnemer

Gemeente Maastricht

Locatie: Maastricht, Mosae Forum 10

Hanneke Bootsma, rol: Deelnemer

Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 909

Bastiaan Winde, rol: Deelnemer

Pipeline Control

Locatie: Papendrecht, Rietgorsweg 6

Marcel Verschuur, rol: Deelnemer

Sweco Nederland

Locatie: De Bilt, De Holle Bilt 22

John Driessen, rol: Teamleider
Renske ter Horst, rol: Teamleider

Wageningen Universiteit Vakgroep Milieutechnologie

Locatie: Wageningen, Bomenweg 2

Amke Koek, rol: Deelnemer

V.o.m. - Bouw eigenwijks

O707-4

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

In het project Vol onder maaiveld wordt gezocht naar integrale oplossingen om tot een betaalbare en toekomstbestendige inrichting van de stedelijke ondergrond te komen. Een innovatieprogramma moet oplossingen bieden voor de voorziene knelpunten.

Onderzoek

Dit team gaat uit van zelfvoorzienende wijken en buurten; ze streven naar efficiënt beslag op de ondergrond door een grote mate van onafhankelijkheid. Het team wil bouwstenen definiëren om te komen tot clusters met een woon- en/of werk-functie die zelfvoorzienend zijn in het lokaal opwekken/winnen van energie, geschikt voor bestaande en nieuwbouwsituaties, met het doel dat deze concepten voor heel Nederland toepasbaar zijn.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Bouwend Nederland

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69

Ruud IJtsma, rol: Deelnemer

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gebiedsmanagers BV civieltechnisch adviesbureau

Locatie: Maassluis, Weverskade 110

Karel Ossewaarde, rol: Deelnemer

Gemeente Alphen aan den Rijn

Locatie: Alphen Aan Den Rijn, Stadhuisplein 1

Hugo Hoenders, rol: Teamleider

Kragten B.V.

Locatie: Herten, Schoolstraat 8

Frank van Neer, rol: Deelnemer

PRO6 managers B.V.

Locatie: Amersfoort, Henry Dunantstraat 38a

Harry op 't Ende, rol: Deelnemer

RPS advies- en ingenieursbureau B.V.

Locatie: Delft, Elektronicaweg 2

Henk-Jan Mebius, rol: Deelnemer

Stichting Mijnaansluiting.nl

Locatie: Vianen, Sportlaan 14

Robbert Ephraïm, rol: Deelnemer

Turner & Townsend Rembrandt Tower

Locatie: Amsterdam, Amstelplein 1

Frank van Rooden, rol: Deelnemer

Vos de Boer & Partners

Locatie: Rotterdam, Westplein 11

Sierd van der Hoek, rol: Deelnemer

V.o.m. - Denk anders, denk dieper

O707-3

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

In het project Vol onder maaiveld wordt gezocht naar integrale oplossingen om tot een betaalbare en toekomstbestendige inrichting van de stedelijke ondergrond te komen. Een innovatieprogramma moet oplossingen bieden voor de voorziene knelpunten.

Onderzoek

Dit team wil een nieuwe ondergrondse hoofdinfrastructuur maken op een diepte waarmee ruime afstand gehouden wordt tot de paalpunten van funderingen, waar nog voldoende ruimte is om te manoeuvreren. Aansluitingen met de bestaande en nieuwe infrastructuur onder het maaiveld worden gerealiseerd via stijgpunten. Zo ontstaat een netwerk van horizontale leidingen met schachten.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

BAM Infraconsult B.V.

Locatie: Gouda, H.J. Nederhorststraat 1

Gerard Koopman, rol: Deelnemer
Maurice Nooijen, rol: Deelnemer

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

DTE B.V. Dutch Tunnel Engineering

Locatie: Bodegraven, Schumanweg 1A

Rosella Krot, rol: Deelnemer

Gebroeders van Leeuwen Boringen B.V.

Locatie: Woerden, Ampèreweg 17

John Henzen, rol: Teamleider
John van Leeuwen, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Mark van den Putte, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Wil Kovács, rol: Deelnemer

Kragten B.V.

Locatie: Herten, Schoolstraat 8

Frank van Neer, rol: Deelnemer

Socea nv

Locatie: Oelegem-ranst, Vaartstraat 174

Tim Roevens, rol: Deelnemer

TenneT TSO B.V.

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 310

Chantal ter Braak, rol: Deelnemer

TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen

Locatie: Delft, Stevinweg 1

Wout Broere, rol: Deelnemer

V.o.m. - Ontwerpen via algoritmen

O707-5

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

In het project Vol onder maaiveld wordt gezocht naar integrale oplossingen om tot een betaalbare en toekomstbestendige inrichting van de stedelijke ondergrond te komen. Een innovatieprogramma moet oplossingen bieden voor de voorziene knelpunten.

Onderzoek

Met de inzet van algoritmen wil dit team de diverse bestaande opgaven (aanleg en beheer) én nieuwe opgaven (energietransitie en klimaatadaptatie) met elkaar verbinden. Algoritmes kunnen de verschillende ontwikkelingen tot in detail voorspellen. Vanuit deze algoritmes ontstaan scenario’s voor reconstructies of randvoorwaarden die gesteld moeten worden bij nieuwe ontwikkelingen.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Michiel von Konigslow, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Henk van der Maas, rol: Deelnemer

Gemeente Tilburg Dienst Gebiedsontwikkeling

Locatie: Tilburg, Stadhuisplein 130

Sander van der Heijden, rol: Teamleider

V.o.m. - Project Aorta

O707-6

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

In het project Vol onder maaiveld wordt gezocht naar integrale oplossingen om tot een betaalbare en toekomstbestendige inrichting van de stedelijke ondergrond te komen. Een innovatieprogramma moet oplossingen bieden voor de voorziene knelpunten.

Onderzoek

Het doel is maatschappelijke vraagstukken zoals stabiliteit van kades en bruggen, klimaatadaptatie, energietransitie en luchtkwaliteit aan de positie van kabels en leidingen in de ondergrond te koppelen.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Aveco de Bondt B.V.

Locatie: Holten, Burgemeester van der Borchstraat 2

Andre Opdam, rol: Teamleider

Aveco de Bondt bv

Locatie: Amersfoort, Podium 9

Richard Molemaker, rol: Deelnemer

BOVON

Locatie: Heiloo,

Martin Schonfeld, rol: Deelnemer

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

CROW Kennisplatform voor infrastructuur en openbare ruimte

Locatie: Ede, Horaplantsoen 18

Jos Wessels, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Lidwien Besselink, rol: Deelnemer

Orka Advies

Locatie: Amsterdam, Frambozenstraat 21

Rene Nelissen, rol: Deelnemer
Tim Arp, rol: Deelnemer

TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen

Locatie: Delft, Stevinweg 1

Hashi Nur, rol: Deelnemer
Wout Broere, rol: Deelnemer

V.o.m. - Project Ongoing

O707-1

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

In het project Vol onder maaiveld wordt gezocht naar integrale oplossingen om tot een betaalbare en toekomstbestendige inrichting van de stedelijke ondergrond te komen. Een innovatieprogramma moet oplossingen bieden voor de voorziene knelpunten.

Onderzoek

Dit team is met enige creativiteit tot de naam ONGOING gekomen: ‘organisch netwerk gebruik ondergrond integraal netwerk groep’. Dit team heeft tot doel innovatieve infrastructuur onder en boven maaiveld te ontwikkelen en te testen om zo snel mogelijk de schaal te krijgen die nodig is om impact te hebben in de transitie naar klimaatadaptieve steden en nieuwe energiesystemen.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Antea Group

Locatie: Rotterdam, Rivium Westlaan 72

Leonie van Twisk, rol: Deelnemer

AT Osborne B.V.

Locatie: Baarn, J.F. Kennedylaan 100

Jürgen van der Heijden, rol: Deelnemer

Bouwend Nederland

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69

Harold Lever, rol: Deelnemer
Yvonne de Rijck, rol: Deelnemer

Bufferblock BV

Locatie: Rotterdam, Beursplein 37

Aroen Mughal, rol: Deelnemer
Dorian Hill, rol: Deelnemer

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Henk van der Maas, rol: Deelnemer

Heijmans NV

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67

René Frinks, rol: Deelnemer

Legal Infra

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38

Laurens van Raaij, rol: Deelnemer

Powercast

Locatie: Sint Oedenrode, Eerschotsestraat 37

Eugene Raaijmakers, rol: Deelnemer

The Green Village

Locatie: Delft, Van den Broekweg 4

Willy Spanjer, rol: Deelnemer

V.o.m. - VKLS

O707-2

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

In het project Vol onder maaiveld wordt gezocht naar integrale oplossingen om tot een betaalbare en toekomstbestendige inrichting van de stedelijke ondergrond te komen. Een innovatieprogramma moet oplossingen bieden voor de voorziene knelpunten.

Onderzoek

De huidige norm NEN 7171 voor het aanleggen van kabels en leidingen beschrijft het horizontaal naast elkaar leggen van de verschillende netwerken met bijbehorende dekking. Door kabels en leidingen conform de nieuwe norm NEN 071 verticaal onder elkaar te leggen, kan het ruimtegebruik tot wel tachtig procent worden beperkt.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

Aannemingsmaatschappij Van Gelder

Locatie: Nieuw Vennep, Schillingweg 10

Ferry Bisschop, rol: Deelnemer

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Dunea NV Duin & Water

Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11

Angela Puts, rol: Deelnemer
Narin Toguc, rol: Deelnemer

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Henk Hogenbirk, rol: Deelnemer

Gemeente Leiden

Locatie: Leiden, Stadhuisplein 1

Pieter van Leeuwen, rol: Teamleider

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Henk van der Maas, rol: Deelnemer

Gemeente Utrecht Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Utrecht, Stadsplateau 1

Binne Meijer, rol: Deelnemer
Ron de Puy, rol: Deelnemer

GPKL Gemeentelijk Platform K&L

Locatie: Ede, Galvanistraat 1

Berry Kok, rol: Deelnemer

KPN Consumer Operations

Locatie: Amersfoort, Stationstraat 115

Ivar Heijnen, rol: Deelnemer

Liander - VMK - V&M

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 68

Rob Roelfs, rol: Deelnemer

N.V. Nuon / Vattenfall AB

Locatie: Amsterdam Zuidoost, Hoekenrode 8

Kees de Heus, rol: Deelnemer

NPK Design

Locatie: Leiden, Meelfabriekplein 2F

Marcel Vroom, rol: Deelnemer

SLIB Stichting Leidse Infrastructuur Bundeling

Locatie: Leiden, Duke Ellingtonstraat 64

John Kranenburg, rol: Deelnemer

Stichting Mijnaansluiting.nl

Locatie: Vianen, Sportlaan 14

Robbert Ephraïm, rol: Deelnemer

TenneT TSO B.V.

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 310

Chantal ter Braak, rol: Deelnemer
Wienand Jongen, rol: Deelnemer

VodafoneZiggo Ziggo Services B.V.

Locatie: Utrecht, Boven Vredenburgpassage 128

Dave Verschuren, rol: Deelnemer

Vervolg Common ground ondergrondse infra

O701

Status: Lopend
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

Nederland staat op gebied van de kabel- en leidingeninfrastructuur voor grote ruimtelijke en maatschappelijke opgaven. De belangrijkste zijn de energietransitie, de klimaatopgave, de verdere verstedelijking naast de huidige vervangingsopgaven. Nieuwe kabels en leidingen moeten worden ingepast in een veelal complexe omgeving.

Onderzoek

Om die opgaves het hoofd te bieden is een langetermijnstrategie nodig waarin de ruimtelijke, bestuurlijke en financiële aspecten een centrale plaats krijgen. Het project Common ground voor ondergrondse infra moet ertoe leiden dat betrokken partijen vanuit gedeelde belangen de handen ineenslaan, opgaven in beeld brengen en zich op gezamenlijke doelen richten.

Resultaat

In de eerste fase is een kennisanalyse opgeleverd. Op basis hiervan wordt in de tweede fase een werkprogramma met concrete onderzoeksprojecten opgezet.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Ordening en waarde, Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Bijeenkomsten

18-09-2019 - 2e overleg vervolg Common ground

18-07-2019 - 1e bijeenkomst vervolg Common ground

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Projectleider
Gijsbert Schuur, rol: Lid kernteam
Karin de Haas, rol: Lid kernteam
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator
Rudi Zoet, rol: Lid kernteam

Harry Bijl Communicatie

Locatie: Montfoort, Julianalaan 27

Harry Bijl, rol: Lid kernteam

Legal Infra

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38

Jarko van Bloois, rol: Lid kernteam

ProRail

Locatie: Utrecht, Moreelsepark 3

Ted Slump, rol: Lid

Rijkswaterstaat GPO

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2

Wouter Ram, rol: Coordinator

Techniek Nederland

Locatie: Woerden, Korenmolenlaan 4

Michel Wijbrands, rol: Lid

VolkerWessels Telecom

Locatie: Amersfoort, Modemweg 33

Theo Ellenbroek, rol: Lid kernteam

Vol onder maaiveld

O707

Status: Gereed
Type: Onderzoek - commissie - werkgroep

Vraagarticulatie

De kwaliteit van de leefomgeving komt onder heel hoge druk te staan als we kijken naar de huidige situatie in de ondergrond én de maatschappelijke opgaven waar (met name) steden voor staan. Zonder structurele veranderingen is het onmogelijk alle ambities overal te realiseren.

Onderzoek

Doel van dit project: het past in de binnenstad én het werkt. We zoeken naar een aanpak voor de maatschappelijke opgaves waar de binnenstedelijke gebieden tegenaan lopen, zorgen dat de daarvoor nodige kabels en leidingen passen in de ondergrond, met minimale overlast bij aanleg, beheer en onderhoud, die niet duurder uitpakt dan de huidige werkwijze en toekomstbestendig is.

Resultaat

Er wordt een kopgroep gevormd van gemeenten die de urgentie onderschrijven en bereid zijn structurele veranderingen te bewerkstelligen. Daaromheen wordt een innovatieteam gevormd, waarmee we op zoek gaan naar oplossingen. Op Flexival tv in april 2020 hebben 7 innovatieve ideeën zich gepresenteerd.

Meer informatie

Lees meer op de projectpagina

Vakgebieden
Kabels en leidingen

Programma's
Common ground

Bijeenkomsten

01-11-2019 - Vol onder maaiveld: co-creatiesessie 2

24-09-2019 - Vol onder maaiveld: co-creatiesessie 1

Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

COB

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1

Edith Boonsma, rol: Projectleider
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gemeente Alphen aan den Rijn

Locatie: Alphen Aan Den Rijn, Stadhuisplein 1

Ed Wesenaar, rol: Lid
Hugo Hoenders, rol: Lid

Gemeente Amersfoort

Locatie: Amersfoort, Stadhuisplein 1

Cora van Zwam, rol: Lid
Janneke Koekoek, rol: Lid

Gemeente Amsterdam Dienst Ruimtelijke Ordening

Locatie: Amsterdam, Jodenbreestraat 25

Rob Smiers, rol: Lid

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430

Jan van Schooten, rol: Lid
Lidwien Besselink, rol: Lid
Mark van den Putte, rol: Lid
Marten Klein, rol: Lid
Patricia Byrne-de Meijer, rol: Lid

Gemeente Amsterdam Verkeersleiding (Verkeer en Openbare Ruimte)

Locatie: Amsterdam, Dijksgracht 1

Anica Kortland-Dijkstra, rol: Lid

Gemeente Breda

Locatie: Breda, Claudius Prinsenlaan 10

Huub Wirken, rol: Lid
Jaap Mooij, rol: Lid
Marianne van Leeuwen, rol: Lid
Ronald van Heijningen, rol: Lid

Gemeente Den Haag p/a projectorganisatie

Locatie: Den Haag, Laan van Hoornwijck 80

Henk Hogenbirk, rol: Lid

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer

Locatie: Den Haag, Spui 70

Hans Meijer, rol: Lid
Michiel von Konigslow, rol: Lid

Gemeente Den Haag Ingenieursbureau (IbDH)

Locatie: Den Haag, Spui 70

Marloon Kooij, rol: Lid
Martin Khouw, rol: Lid

Gemeente Deventer

Locatie: Deventer, Grote Kerkhof 1

Jan Pluim, rol: Lid
Judith Meekes, rol: Lid

Gemeente Leiden

Locatie: Leiden, Stadhuisplein 1

Fred Goedbloed, rol: Lid
Henriëtte Noordhof, rol: Lid
Pieter van Leeuwen, rol: Lid

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Henk van der Maas, rol: Lid
Wil Kovács, rol: Lid

Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179

Ronald Zandbergen, rol: Lid

Gemeente Tilburg Dienst Beleidsontwikkeling

Locatie: Tilburg, Stadhuisplein 130

Maaike Paulissen, rol: Lid

Gemeente Tilburg Dienst Gebiedsontwikkeling

Locatie: Tilburg, Stadhuisplein 130

Sander van der Heijden, rol: Lid

Gemeente Utrecht Dienst Stadsontwikkeling

Locatie: Utrecht, Stadsplateau 1

Binne Meijer, rol: Lid

Gemeente Zoetermeer

Locatie: Zoetermeer, Stadhuisplein 1

Albert Slingerland, rol: Lid
Arthur Verhaar, rol: Lid
Chantal Lemmert van Wingerden, rol: Lid
Lilian Harteveld-van 't Slot, rol: Lid

Gemeente Zwolle

Locatie: Zwolle, Lübeckplein 2

Pepijn Quik, rol: Lid

Nog even en er is een volledig gecertificeerde methode voor vernieuwing van drinkwaterleidingen met kousreliningtechniek. Met deze toepassing en die van twee andere sleufloze technieken, pipe-cracking en de buis-in-buismethode, willen Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) en Heijmans bovengrondse overlast voorkomen en tijd en kosten besparen. De samenwerking wordt met belangstelling en hoge verwachtingen gevolgd.

De potentiële winst is groot. WML heeft een saneringsprogramma voor 8.500 kilometer drinkwaterleiding. Bij een levensverwachting van tachtig jaar moet WML jaarlijks gemiddeld honderdtien kilometer waterleiding vervangen. Landelijk wordt de renovatieopdracht geschat op veertig duizend kilometer. Als gevolg van een naoorlogse piek in de aanleg ligt de opgave voor de komende jaren fors hoger dan gemiddeld. Het was die uitdaging die Sjef Vaessen van WML en John Henzen van Heijmans in 2011 samenbracht. Sjef Vaessen: “We wilden slimmere oplossingen; iets wat de omgeving minder zou belasten. Heijmans heeft die uitdaging serieus genomen.” John Henzen: “Het begon met de vraag ‘Wat is er nodig om de reliningtechniek die al twintig jaar voor riolering wordt gebruikt ook geschikt te maken voor drinkwaterleidingen?’”

Er werd contact gezocht met Insituform, de belangrijkste producent van cured-in place pipe (CIPP) systems en DSM. DSM was al bezig een hars te ontwikkelen die zou kunnen worden toegepast voor drinkwater. Die ontwikkelingen werden op initiatief van Henzen en Vaessen bij elkaar gebracht. Het eindproduct is een met de DSM-hars geïmpregneerde kous die aan de binnenkant van bestaande waterleidingen wordt aangebracht en zelfs constructief de functie van de oude waterleiding kan overnemen. De nieuwe waterleiding heeft daarmee een zelfde levensverwachting als de oorspronkelijk leiding: tachtig tot honderd jaar. De definitieve certificering door KIWA wordt in juni 2014 verwacht.

Beslismatrix

Heijmans en WML bekijken welke uitvoeringsmethode van de diverse sleufloze technieken per project het meest geschikt is. Naast de kousreliningtechniek worden pipe cracking en de buis-in-buismethode toegepast. Sjef Vaessen: “Met hulp van studenten van de Hogeschool Zuyd hebben we een beslismatrix ontwikkeld aan de hand waarvan we kunnen bepalen welke techniek in een bepaalde situatie het beste is. De variabelen daarin zijn onder andere de leeftijd van de leiding, de bestrating, het soort materiaal, de diameter, de zuurtegraad van de grond en de staat van de leiding (aantal lekkages). Daar rolt al wel de optimale techniek uit, maar de kostencomponent zit er nog niet in. Met proefprojecten gaan we meer data verzamelen, zodat de beslismatrix steeds betrouwbaarder wordt.”

John Henzen: “We zitten dus nog in het ontwikkeltraject. Het experimenteren zal zeker met vallen en opstaan gepaard gaan. Uiteindelijk zullen we onze bevindingen breder gaan delen, maar zover is het nog niet.” Sjef Vaessen: “Je kunt zo veel droogzwemmen als je wilt, maar de praktijk is toch altijd weer net anders. Uiteindelijk willen we uitkomen op een beslismatrix die ons laat zien welke techniek het beste is en wat vernieuwing in de ter plaatse geldende omstandigheden per meter mag kosten. Daarvoor denken we nog twee jaar nodig te hebben.”

De buis-in-buismethode wordt al vaker toegepast. Met de pipe crackingmethode heeft WML in november 2013 in Beek de Nederlandse primeur gehad. In dit project werd de bestaande tachtig millimeter stalen leiding opgesneden en een nodulair gietijzeren Saint Gobain-leiding met een inwendige diameter van honderd millimeter ondergronds ingetrokken. Voor de bouwvak worden dit jaar nog drie trajecten met behulp van sleufloze technieken uitgevoerd. Dit najaar zal het eerste project met behulp van kousrelining worden uitgevoerd.

Winst

Vaessen en Henzen gaan ervan uit dat naast de traditionele graafmethode, het altijd mogelijk zal zijn een van de drie technieken toe te passen. De voordelen zijn groot. John Henzen: “Met sleufloze technieken kunnen we per dag twee keer zo veel meter leiding vervangen. Er is bijna geen overlast. We hoeven niet in de grond te roeren, geen grond af te voeren en de dure Limburgse bestrating hoeft niet open. Wat dat betekent voor de kosten is nu niet te zeggen; we zitten nog in de proeffase. Het proces is nog niet geoptimaliseerd en kan zeker nog efficiënter. Een ding weet ik wel: opgeteld ben je altijd goedkoper uit als je niet hoeft te graven.”

John Henzen (links op de foto) begon zijn loopbaan bij de afdeling Riolering en Waterhuishouding van Openbare Werken Amsterdam (nu Waternet). Daar is hij drieëntwintig jaar werkzaam geweest, als laatste in de functie van projectleider bij afdeling Projecten Afvalwater. Sinds 2008 werkt hij bij Heijmans NV als tenderleider Boortechnieken en als accountmanager marktteam Water bij Heijmans Civiel .

Sjef Vaessen is na de HTS civiele techniek in Heerlen dertien jaar werkzaam geweest bij een civiel technische aannemer. Sinds 1987 is hij in dienst bij WML als afdelingshoofd Aanleg Leidingen WML. Deze afdeling is verantwoordelijk is voor het (laten) aanleggen, wijzigen en saneren van distributie leidingen en aansluitleidingen in Limburg.

Renovatietechnieken

>> Lees meer over sleufloze renovatietechnieken

Kousrelining

Een animatie van de kousmethode, ook wel cured-in-place pipe lining (CIPP) genoemd:

Zie ook

>> Artikel ‘Koustechniek bespaart kosten en beperkt overlast rioolrenovatie’ (dec. 2012)

Rotterdamsebaan

De gemeente Den Haag werkt aan een nieuwe verbindingsweg tussen knooppunt Ypenburg (A4/A13) en de Centrumring: de Rotterdamsebaan. Deze weg wordt 3,8 kilometer lang en doorkruist het grondgebied van de gemeenten Leidschendam-Voorburg, Rijswijk en Den Haag. Onderdeel is een geboorde tunnel, de Victory Boogie Woogietunnel, die tweemaal twee rijstroken krijgt en ongeveer 1.860 meter lang wordt.

De Utrechtsebaan is de belangrijkste toegangsweg van Den Haag. Van het verkeer dat de stad dagelijks in- en uitgaat, rijdt veertig procent via deze weg. Dat leidt elke dag tot files die zich vaak uitbreiden naar de omringende snelwegen zoals de A12, A13 en A4. De aangrenzende woonwijken hebben veel last van sluipverkeer. De nieuwe Rotterdamsebaan zorgt ervoor dat de druk op de Utrechtsebaan afneemt en het verkeer zich beter verdeelt. Met de nieuwe weg krijgt het verkeer van en naar Rotterdam, Delft en Ypenburg een alternatief.

Tracé

De Rotterdamsebaan loopt van het knooppunt Ypenburg richting het noorden, kruist met een tunnel het groene gebied de Vlietzone, het water de Vliet en de woonwijk Voorburg-West en komt uit op de Binckhorstlaan. Daar sluit de nieuwe weg bij de Neherkade direct aan op de Centrumring. Het tracé komt grotendeels overeen met de ligging van de tweede toegangsweg die architect Dudok – die na de Tweede Wereldoorlog de leiding had over de wederopbouw van Den Haag – in zijn plannen had opgenomen. De inpassing van de nieuwe verbindingsweg was een complexe opgave. Uiteindelijk heeft de inspraakprocedure ertoe geleid dat het ondergrondse deel van het tracé driehonderd meter langer wordt dan technisch gezien noodzakelijk is. Met de verlenging is de gemeente tegemoetgekomen aan bezwaren van omwonenden en andere belanghebbenden.

Victory Boogie Woogietunnel

De tunnel, die Victory Boogie Woogietunnel gaat heten, wordt geboord. Hiervoor maakt de aannemerscombinatie (zie rechts) gebruik van de tunnelboormachine waarmee eerder de Sluiskiltunnel is aangelegd. De tunnel wordt 1.860 meter lang, waarbij het geboorde deel een lengte heeft van circa 1.640 meter. De twee tunnelbuizen komen op ongeveer vier meter van elkaar te liggen, krijgen een diameter van ruim tien meter en liggen op het diepste punt 29 meter onder de grond. In iedere buis komen twee rijstroken en tussen de buizen komt om de 250 meter een dwarsverbinding.

Duurzame infrastructuur

De Rotterdamsebaan moet hét voorbeeld van duurzame infrastructuur in Nederland worden. De Combinatie Rotterdamsebaan heeft in het ontwerp veel aandacht besteed aan de verschillende duurzaamheidsaspecten, zoals vormgeving en inpassing in het landschap, luchtkwaliteit en energiegebruik. Een goed voorbeeld is de tunnelmond in de Vlietzone. Hier komt over het dienstgebouw en de tunnelmond een grote overkapping die bestaat uit zonnepanelen. De elektriciteit die hiermee wordt opgewekt, zal worden gebruikt in het dienstgebouw. Een ander voorbeeld is het fine dust reduction system, een systeem waarmee vijftig procent van het fijnstof bij de tunnelmonden wordt afgevangen.

Planning

In 2014 is de gemeente gestart met het bouwrijp maken van het tracé en in 2015 is een aantal wegen in de Binckhorst opnieuw ingericht. Eind 2015 is de aanbesteding afgerond en is de opdracht, in de vorm van een design-, built- en maintenancecontract met vijftien jaar onderhoud, gegund aan de Combinatie Rotterdamsebaan. In 2016 heeft de gemeente de laatste voorbereidende werkzaamheden afgerond, waarna de aannemerscombinatie van start kon met het inrichten van de werkterreinen in de Vlietzone, de Binckhorst en het knooppunt Ypenburg.

Het boren van de Victory Boogie Woogietunnel startte half januari 2018. Vanuit de startschacht op het werkterrein in de Vlietzone graaft tunnelboormachine Catharina-Amalia haar weg naar de Binckhorst. Naar verwachting komt ze daar in juni 2018 aan. Vervolgens wordt de machine gedemonteerd en teruggebracht naar de Vlietzone. Nadat de machine weer is opgebouwd, start het boren van de tweede tunnelbuis. De opening van de Rotterdamsebaan staat gepland voor 1 juli 2020.

Voorbereiding

Om onder de grond alvast ruimte te maken voor de tunnel van de Rotterdamsebaan, moesten grote stroomkabels verlegd worden. De gemeente Den Haag maakte een video over deze indrukwekkende klus. Over een afstand van liefst een kilometer werd tot vijfendertig meter diep onder de grond een gestuurde boring uitgevoerd.

Duurzaamheid

Duurzaamheid is een van de vier EMVI (economisch meest voordelige inschrijving)-criteria voor de aanbesteding van de Rotterdamsebaan. Om aan het begrip duurzaamheid concrete invulling te geven, heeft een expertteam van het COB en de TU Delft in opdracht van gemeente Den Haag een Inspiratiedocument Duurzaamheid opgesteld. Deze is in de aanbesteding van het project (deels) als leidraad gebruikt bij het beoordelen van het EMVI-criterium duurzaamheid. De overige drie EMVI-criteria waren systeemintegratie, risicobeheersing en hinderbeperking.

De energietransitie en de ondergrond

“De Rijksoverheid wil de uitstoot van CO2 in 2050 hebben teruggedrongen tot vrijwel nul. Dat vereist een overstap van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen; een overstap die ook gevolgen heeft voor ondergronds ruimtegebruik. Aan het woord is Gijsbert Schuur, COB-coördinator Ordening en waarde.”

De energietransitie is niet alleen een technische opgave, maar vooral ook een ruimtelijke opgave. Bestuurders realiseren zich nog maar nauwelijks dat voor de grootschalige opwekking van duurzame energie een fors aantal windmolens en zonneparken nodig is en dat het landschap drastisch kan veranderen. Om dit van de grond te krijgen, moeten ruimtelijke keuzes worden gemaakt, in dialoog met een groot aantal belanghebbende partijen. Maar de meeste bestuurders realiseren zich nog niet wat de ruimtelijke impact van de energietransitie onder het maaiveld is. Zo zullen gasnetten de komende decennia verdwijnen en worden vervangen door warmtenetten, en moeten elektriciteitsnetten worden verzwaard. Met name in het stedelijke gebied zal de druk op de toch al schaarse ondergrondse ruimte steeds zwaarder worden. De energieopgave zal hier moeten concurreren met andere opgaves, zoals die voor klimaat (meer riolering) en ondergronds bouwen. Ondergrondse ruimtelijke afwegingen en regie zijn onontbeerlijk.

De energietransitie vraagt om brede samenwerking. Succesvolle samenwerking begint bij inzicht en overzicht. Hoe zit de opgave in elkaar en welke keuzes liggen voorhanden? Bij Antea Group geven we dit inzicht en overzicht met onze Routekaart Energietransitie en ons Energie Transitie Dashboard. Wij komen samen met lokale overheden en andere belanghebbende partijen tot een aanpak die geïntegreerd kan worden in de nieuwe instrumenten van de Omgevingswet.

De vraag is of de wereld van de ondergrondse infra al voorbereid is op de energietransitie en andere maatschappelijke opgaves. In maart 2018 is het COB met het project Common ground voor ondergrondse infra gestart. Dit project heeft als doel te komen tot een strategie voor aanleg, beheer en onderhoud van de ondergrondse infrastructuur op basis van de gedeelde belangen van alle betrokken partijen. Als coördinator van het aandachtsgebied Ordening en waarde draag ik graag mijn steentje bij aan dit project. We starten met een ketenanalyse om de ondergrondse impact van de energietransitie onder de aandacht van de bestuurders te krijgen. Het project vormt zodoende een mooi startpunt om de energietransitie niet alleen van de grond, maar ook in de grond te krijgen.”

Gijsbert Schuur werkt al bijna 25 jaar voor Antea Group als senior-adviseur op het gebied van bodem, ondergrond en ruimtelijke ontwikkeling. Sinds 2017 is Gijsbert tevens coördinator bij het COB. Hij geeft onder meer leiding aan het platform Meerwaarde ondergrond.

Foto: Vincent Basler

‘Het venijn zit in de start, niet in de staart’: een van de lessen die is opgedaan tijdens de samenwerking binnen het convenant Samenwerken in de buitenruimte. De gemeente Rotterdam, Evides en Stedin sloten het convenant voor onderhoudsprojecten voor riolering, kabels en leidingen in de ondergrond eind 2015. De kostenreductie kan oplopen tot twintig procent, en drie tot vijf maanden uitvoeringswinst is mogelijk.

Het is steeds vanzelfsprekender geworden om onderhoudsprojecten, waarvan er veertig ingepland zijn, vanuit een gezamenlijke doel aan te pakken: hinder beperken en kosten reduceren. Het ‘voorkomen van gedoe’ kan tot wel twintig procent reductie van uitvoeringskosten leiden, onder andere doordat aannemers niet onnodig op elkaar hoeven te wachten. Snellere, effectievere uitvoering leidt tot minder hinder voor omwonenden. Bovendien is een van de convenantafspraken dat er na afronding van een project vijf jaar graafrust geldt.

Het convenant werd gesloten met het oog op het toekomstbestendig maken van het energie-, drinkwater-, gas- en rioleringsnetwerk in Rotterdam. Er was nog geen sprake van ‘aardgasloos’, maar duidelijk was wel dat er een flinke vervangingsoperatie aankwam. Louis van der Hoeven, procesadviseur van het convenant: “We weten dat we als Stedin jaarlijks 120 kilometer aan verouderde gasleidingen (waarvan 40-50 kilometer in Rotterdam) door kunststof moeten vervangen. In het kader van dat project was ik al bezig om tot afstemming te komen met gemeenten en waterbedrijven. Dat leidde tot goede ervaringen en de wens om structureel samen te werken. Zo ben ik in de voorfase bij het convenant betrokken geraakt.”

De gemeente Rotterdam stond voor een soortgelijke uitdaging met een jaarlijkse vervangingsopgave van veertig kilometer riool. Wouter Boonzaaijer: “Willen we onze vervangingsopgaven goed doen, dan is een goede en vergaande samenwerking essentieel. Het convenant zorgt ervoor dat we eerder samen aan tafel zitten en niet pas op straat met elkaar de problemen oplossen. Dat is gelukt. Nu ligt er de uitdaging om deze werkwijze te verbreden naar alle projecten in de stad.”

“We zijn begonnen met het delen van de uitvoeringsplanningen”, vertelt Wouter Boonzaaijer. “Samen uitvoeren was op dat moment nog een stap te ver. Op basis van de onderhoudsbehoefte komen we tot gezamenlijke projecten. In de praktijk geeft de samenwerking druk op de ketel om tot meerjarige onderhoudsprogramma’s te komen. Als de vervangingsvraag bekend is, kun je afspraken maken over de uitvoering.”

Wouter Boonzaaijer vervolgt: “Gelukkig kwam ik Louis tegen: hij had veel ervaring met de uitvoering van projecten. We vullen elkaar aan. Ik werk bij de gemeente Rotterdam, maar ik word als onafhankelijk intermediair betaald door de drie partijen. Louis is in dienst van Stedin, maar ook dat maakt in de praktijk niet uit. We hebben hetzelfde doel.”

Om tot gezamenlijke uitvoering van projecten te komen, moest onder andere overeenstemming worden bereikt over de aanbesteding. De gemeente Rotterdam werkte met RAW-aanbestedingen per project, terwijl Evides en Stedin gewend waren met raamcontracten te werken. Gezamenlijk is men tot vijf contractvarianten gekomen, variërend van conventioneel (ieder voor zich) tot gezamenlijke bestekvorming, aanbesteding en gunning.

Praktische invulling

“De samenwerking wordt gekenmerkt door ‘learning by doing’, stelt Wouter Boonzaaijer. “We durven uit te proberen en we evalueren ook goed. Dat is de kracht. De samenwerking begint met planning en afstemming, drie tot vijf jaar vooruit. Dat betekent dat je in het hele proces, van planning tot oplevering, samenwerkt. Daarbij gaat het soms om grote projecten die in fases worden uitgevoerd, maar in totaal wel tien jaar kunnen beslaan. Dan kom je op steeds meer terreinen tot samenwerking, bijvoorbeeld om de in- en externe communicatie te verbeteren.” Louis van der Hoeven: “We hebben drie projecten gebruikt als pilot, waarbij we de bevindingen per fase steeds hebben geïntegreerd in het volgende project. De grootste opgave daarbij was om nieuwe collega’s steeds weer bij te praten en mee te nemen in de nieuwe werkwijze. Het venijn zit in de start, niet in de staart.”

Resultaten

Naast de kwalitatieve resultaten, wordt geprobeerd om de resultaten in tijd en kosten te kwantificeren. Twee projecten zijn inmiddels zover afgerond dat een volledige kostendoorrekening mogelijk is. Wouter Boonzaaijer: “Zo door de oogharen heen denk ik dat de kostenreductie kan oplopen tot twintig procent, en dat drie tot vijf maanden uitvoeringswinst mogelijk is. Maar we hebben nu nog niet voldoende ervaringscijfers om dat voordeel al op voorhand te kunnen inboeken. Verder zien we als positief resultaat dat partijen elkaar ook bij andere projecten gemakkelijk weten te vinden en bijvoorbeeld calamiteiten makkelijker kunnen oplossen.”

Louis van der Hoeven: “We hebben in Hoogvliet met een calamiteit te maken gehad, terwijl we al in de voorfase van het onderhoudstraject zaten. We zagen dat we daar direct samen konden optrekken, omdat de bruggen al waren gebouwd. Bovendien gaan we nu een volledig RAW-bestek maken, omdat verschillende contractvormen niet handig bleken te zijn. Op deze manier kunnen we efficiënt en eenduidig projecten op de markt gaan zetten.”

Partijen weten elkaar ook bij andere projecten gemakkelijk te vinden en kunnen bijvoorbeeld calamiteiten makkelijker oplossen.

Verbreding

Louis van der Hoeven: “In het kader van de energietransitie komt er veel op ons af. Het convenant kan helpen ook warmtepartijen mee te nemen in de afstemming die daarvoor nodig is.” Wouter Boonzaaijer: “We zijn nu bezig op lange termijn de kaarten van alle projecten, programma’s en beleidsplannen over elkaar heen te leggen. Zo kunnen we zien wat waar staat te gebeuren en in welke periode dat het meest effectief kan plaatsvinden. Dat doen we bijvoorbeeld ook met woningbouwcorporaties en VVE’s, vanuit hetzelfde principe als het convenant. Samen onderzoeken we welke variant tot de laagste maatschappelijke kosten leidt en vervolgens maken we afspraken over de verdeling. Die gedachte biedt ook input voor de opgave voor de energietransitie. We hebben de convenantstuurgroep in dat kader al uitgedaagd: ‘Zouden er niet meer partijen tot het convenant moeten toetreden?’ Het nieuwe collegeprogramma ‘Nieuwe energie voor Rotterdam’ maakt het belang van afstemming in de ondergrond alleen maar groter.”

Stedin trekt elders in het verzorgingsgebied waar mogelijk ook op met andere waterbedrijven. En zowel Stedin als Evides, die allebei een groter verzorgingsgebied hebben dan de gemeente Rotterdam, gebruiken de ervaringen met het convenant om ook met andere gemeenten afspraken te maken. Wouter Boonzaaijer: “Dordrecht heeft gebeld en is heel erg geïnteresseerd in onze aanpak. Dat geldt ook voor Delft. En het Havenbedrijf Rotterdam heeft aangegeven te willen meeliften op het convenant voor een project in de Waalhaven.”

De kracht van de ondergrond

“The world is not a solid continent of facts sprinkled by a few lakes of uncertainties, but a vast ocean of uncertainties speckled by a few islands of calibrated and stabilized forms.” Dit citaat van de Franse filosoof Bruno Latour vat de ondergrondse infrastructuursector goed samen. De ondergrond is een gebied met veel onzekerheden, dat gecoördineerd moet worden door stabiele factoren boven de grond, zoals de organisaties die betrokken zijn in ondergrondse infrastructuurprojecten. Maar hoe werken deze organisaties samen en hoe kunnen zij nog beter met elkaar samenwerken? In dit afstudeeronderzoek is er gekeken naar de besturing van inter-organisationele projecten, waarbij er drie thema’s naar voren komen.

Volgens Lerner (2011) zal in het jaar 2050 zeventig procent van de wereldpopulatie in een stedelijke omgeving wonen. Door deze trend zijn er de afgelopen jaren ongelofelijk veel ontwikkelingen geweest op het gebied van de ondergrond, om zo in te spelen op deze groei. We kunnen niet ontkennen dat de ruimte in de ondergrond steeds schaarser wordt en dit druk oplevert voor de betrokken partijen zoals netbeheerders, aannemers en gemeentes.

Binnen ondergrondse infrastructuurprojecten garanderen de verordeningen, voorschriften en overlegprocedures niet dat de samenwerking tussen de vele organisaties die betrokken zijn bij het ontwerp, de bouw en het beheer van kabels en leidingen soepel verloopt. De aard van dit soort projecten is namelijk vaak complex en vereist een buitengewone mate van structuur, samenwerking en governance. Dit soort projecten, waar meerdere organisaties bij zijn betrokken voor een bepaalde tijdsperiode, vallen onder de noemer inter-organisationele projecten. De tijdelijkheid en onzekerheden binnen zo’n project brengen nog weleens uitdagingen met zich mee. Voor mijn afstuderen aan de opleiding Culture, Organization & Management aan de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam heb ik onderzoek gedaan naar de besturing van interorganisationele projecten in de ondergrondse infrastructuursector.

Handvaten
Om dit vraagstuk af te bakenen, is er een praktijkproject onderzocht dat voldoet aan bepaalde criteria. Zo moest het project zich in een stedelijke omgeving bevinden en in de voorbereidende fase. Uiteraard moesten hier meerdere partijen bij betrokken zijn, om zo de samenwerking hiervan te onderzoeken. Uiteindelijk is hier gekozen voor de Ombouw Amstelveenlijn. Kwalitatieve interviews zijn afgenomen met betrokken organisaties, van netbeheerder tot aannemer, om de achterliggende verhalen naar voren te krijgen. Er komen geen technische oplossingen aan bod. Uit het onderzoek is gebleken dat er drie thema’s zijn te onderscheiden in de ondergrondse infrastructuursector:

Conflicterende belangen in de ondergrond.
De tijdelijkheid van het project.
Het coördineren van onzekerheden.

Nu mogen dit misschien voor de hand liggende thema’s zijn, maar waarom zijn er dan nog altijd problemen in dit soort projecten als het hierom gaat? Dit heeft veelal te maken met de mindset en de verschillende bedrijfsculturen binnen de sector. Door deze drie thema’s als handvaten te gebruiken in projecten kan er meerwaarde worden gecreëerd. Hier zal actiever op moeten worden gestuurd, vooral door de opdrachtgever en gemeentes.

Een proactieve rol in de coördinatie van processen in de beginfase van een project is cruciaal, waarbij de laagst maatschappelijke kosten een gemeenschappelijk doel moet worden binnen het project. Door de korte- en langetermijnplannen van de betrokken organisaties met elkaar te bespreken, kan dit resulteren in zowel sociale als financiële waarde. De conflicterende belangen zullen vroegtijdig moeten worden besproken om zo genoeg tijd te hebben deze om te vormen naar gemeenschappelijke belangen. De gemeente zal hier een grotere rol in moeten spelen door samen met de netbeheerders te zoeken naar allianties. Hierdoor zal omgevingsmanagement de schakel zijn tussen enerzijds de technische oplossingen en anderzijds het streven naar de laagst maatschappelijke kosten. Voldoende kennis zal aanwezig moeten zijn over het betreffende gebied en de kabels en leidingen om zo onvoorziene situaties te voorkomen. Ten slotte zullen deze uitgangspunten over het gehele proces duidelijk gecommuniceerd moeten worden, ook naar de aannemer.

“De gemeente zal een grotere rol moeten spelen door samen met de netbeheerders te zoeken naar allianties.”

Al met al blijft de wereld van de ondergrondse infrastructuursector een technische wereld, wat soms ook een antwoord kan zijn op de vraag waarom er nog steeds onoplosbare problemen optreden in dit soort type projecten. Echter levert onderzoek naar de besturing van inter-organisationele projecten ons meer op over de complexiteit van onzekerheden en tijdelijkheid, aangezien deze sector ingewikkeld van karakter is met de verschillende (tegenstrijdige) belangen van de betrokken organisaties. Het biedt ons een geweldige kans om meer interessante inzichten bij te dragen aan de bouwsector en dit stap voor stap te verbeteren. Het COB is op dit moment dan ook bezig met een onderzoek naar grote en complexe infrastructuurprojecten en ook vanuit de VU zal er de komende jaren meer onderzoek worden gedaan naar de ondergrondse infrastructuursector.

Ik zou ervoor willen pleiten dat verandering bij jezelf begint, dus ook bij uw organisatie. Door met een open mindset te beginnen aan een project en zo meer de samenwerking op te zoeken met de concullega’s. Aan het einde van de rit, of tunnel in dit geval, moeten we het toch met z’n allen doen.

‘We hebben nieuwe governancemodellen nodig’

“Het interessante onderzoek van Matthijs Breeuwsma naar de samenwerking tussen netwerkbeheerders van ondergrondse infrastructuren bij de aanleg van een nieuwe tramtracé is een zeer relevant. Door ruimtegebrek in de urbane omgeving vraagt het in stand houden en verbeteren van de kritische infrastructuren om betere onderlinge afstemming tussen verschillende partijen. Het onderzoek van Matthijs heeft laten zien dat samenwerking tussen de netwerkeigenaren bij ontwerp, uitbreiding en onderhoud van ondergrondse netwerken niet vanzelf gaat. Gedrag bleek een belangrijke factor bij deze samenwerking, waarbij netwerkbeheerders de neiging hadden af te wachten totdat een van de partijen zich als probleemeigenaar meldde. Dit soort mechanismen dragen ertoe bij dat problemen in de ondergrond veelal pas in een heel late fase van een project naar voren komen. Matthijs’ werk heeft laten zien dat we nieuwe governancemodellen nodig hebben voor samenwerking in de aanleg van ondergrondse infrastructuren.”

prof. dr. Alfons van Marrewijk

Afstudeerbegeleider, bijzonder hoogleraar bedrijfsantropologie VU Amsterdam

Bij het COB

Het onderzoek van Matthijs is gekoppeld aan het COB-project Kabels en leidingen in grote projecten. Bij veel grote bouw- en infraprojecten vormen de ondergrondse kabels en leidingen een grote uitdaging. Door een aantal praktijkprojecten te analyseren, wil het COB-netwerk inzicht krijgen in de factoren die van invloed zijn op de besluitvorming rondom kabels en leidingen. Het uiteindelijke doel is een andere mindset te creëren, zodat kabels en leidingen geen bedreiging meer vormen, maar juist meerwaarde opleveren.
>> Projectpagina

De glazen bol van Liander

Calamiteiten voorkomen, de betrouwbaarheid vergroten en inzicht krijgen in toekomstig gedrag van klanten. Netbeheerders willen om allerlei redenen naar een hogere voorspelbaarheid van hun netwerken. Netbeheerder Liander heeft een model ontwikkeld dat aan de hand van metingen in de praktijk wordt gevalideerd, en dat aan de hand van die metingen steeds slimmer wordt.

De voorspelbaarheid van netwerken wordt steeds belangrijker. “In het licht van de energietransitie waarbij elektriciteit steeds vaker decentraal wordt opgewekt en het netwerk als gevolg van nieuwe energiebronnen (zon, wind, warmtepompen) op een andere manier wordt belast, hebben we meer informatie nodig om gericht te kunnen investeren in onze netwerken”, zegt consultant Hein van de Wijgert van Liander. “Consumenten worden producenten, wat betekent dat je niet langer een top-downbenadering kunt hanteren. We gaan steeds meer naar decentralisatie van systemen. Op die ontwikkeling anticiperen wij. Bij dreigende piekbelasting is van oudsher de reflex om zwaardere kabels aan te leggen. Dat zal op sommige plekken nog steeds aan de orde zijn, maar met behulp van slimme modellen kunnen we veel meer gebiedsgericht werken. Ons zogeheten ANDES-model biedt trendanalyses over de inzet van warmtebronnen, zon en wind. Op basis van specifieke kenmerken kunnen we voorspellen in welke wijken of gebieden vermoedelijk groei van toepassing van zonne-energie zal plaatsvinden. Dat leidt tot belastingsprofielen tot op wijkniveau, aan de hand waarvan we de impact op het netwerk kunnen bepalen.”

ANDES

Het ANDES-model (advanced net decision support) biedt inzicht in de huidige en toekomstige netbelasting, waarmee Liander de impact van lokale veranderingen op het net (als gevolg van de energietransitie) tijdig ziet aankomen. Doel is om investeringen in de netten zoveel mogelijk uit te stellen of te voorkomen en om de leveringszekerheid te verhogen. Het model is voortdurend in ontwikkeling. Praktijkmetingen worden gebruikt om het model te valideren en verder te verfijnen.

ANDES brengt scenario’s in beeld voor macro-ontwikkelingen op het gebied van zonnepanelen, elektrisch vervoer en warmtepompen. De penetratie van de verschillende ontwikkelingen wordt per postcodegebied in kaart gebracht op basis van onder andere demografische en planologische ontwikkelingen en ontwikkelingen bij grootverbruikers. Op basis daarvan wordt per gebied de impact op het net berekend. Meetdata worden gebruikt om inzicht te krijgen in huidige belasting van het net en de mate waarin de netcapaciteit wordt benut. Zo komen capaciteitsknelpunten in beeld.

Bijdragen aan verduurzaming

Data gebruiken om gebiedsgericht werken en daarmee ook elektriciteitsverbruik te verevenen, kan bijdragen aan optimalisatie van netwerken en de verduurzamingsdoelstellingen van afnemers. Hein van de Wijgert: “Wij zitten bij bijvoorbeeld gemeenten als gesprekspartner aan tafel, waar het gaat om het bepalen van de optimale energiemix. Vanuit onze systemen kunnen we grootverbruikers informatie verschaffen waarmee zij kunnen sturen op verbruik. Heel concreet kan dat betekenen dat we op basis van de beschikbare ruimte op het net adviseren ten aanzien van de locatie van een datacenter. In Amsterdam praten we mee over de bouwopgave voor vijftig duizend nieuwe woningen. Wij hebben er belang bij zo vroeg mogelijk betrokken te raken bij ruimtelijkeordeningsplannen, omdat we daarmee desinvesteringen kunnen voorkomen en tot betere afstemming in de operationele uitvoering kunnen komen. Ook op andere thema’s, zoals de energievoorziening van tunnels en andere ondergrondse infrastructuur, zouden wij vanuit datagedreven netbeheer een rol kunnen spelen.”

Scrummen in het lab

“Met behulp van datagedreven netbeheer willen we al onze processen beter en slimmer maken”, vertellen Hein van de Wijgert en collega Denny Harmsen. “Daarbij hebben we vier doelstellingen: hogere klanttevredenheid, gerichter investeren, verhoging van de leveringszekerheid en verlaging van de operationele kosten. Waar we vroeger meer techniekgedreven waren, werken we nu veel meer vanuit businessdoelen. Die doelen moeten meetbaar zijn, maar we werken niet met complete dashboards waarmee we alle processen continu monitoren. Voorlopig is ons doel om het elke dag een beetje beter te doen. Simpelweg omdat we nog moeten ontdekken wat digitalisering ons exact gaat opleveren. In Noord-Holland-Noord brengen we allerlei uitrolprojecten op het gebied van digitalisering versneld samen, zodat we daar integraal ervaring kunnen opdoen met alle meetdata die daar beschikbaar komen.”

“We moeten nog ontdekken wat digitalisering ons exact gaat opleveren.”

Noord-Holland-Noord is het voorlooprayon voor de ideeën die in het Liander Control Lab (LCL) in Haarlem worden uitgewerkt. In het LCL scrummen mensen van de afdelingen Netmanagement, Netcare, Assetmanagement, Klant & Markt en IT naar nieuwe data-toepassingen. Vaak zijn de daarvoor benodigde data al aanwezig. Een van de ideeën die worden uitgewerkt, is het in een overzicht bijeenbrengen van verschillende informatiestromen, zodat bedrijfsvoerders sneller een analyse kunnen maken. In de praktijk ontstaat een wisselwerking tussen het LCL en het voorlooprayon. Zo worden in Noord-Holland-Noord versneld slimme meters aangeboden aan gebruikers die zijn aangesloten op intelligente middenspanningsruimtes. De gecombineerde data van de slimme meters en de middenspanningsruimtes kunnen helpen om storingen sneller op te lossen.

Storingen voorkomen

Het paradepaardje van de recente ontwikkelingen bij Liander is de Smart Cable Guard (SCG). Het systeem om stroomstoringen in tijd en plaats te kunnen voorspellen, is ontwikkeld in samenwerking met DNV GL, Enexis en Locamation. Met een proef in Friesland is al aangetoond dat de SCG daadwerkelijk stroomstoringen kan voorkomen. Denny Harmsen: “Het systeem biedt een oplossing voor stroomstoringen die het gevolg zijn van kortsluiting in ondergrondse kabelverbindingen, en kan meer dan de helft van alle stroomstoringen voorkomen.”

Op de totale betrouwbaarheid van de elektriciteitsnetwerken is het effect overigens alleen in cijfers achter de komma uit te drukken. Met een betrouwbaarheid van 99,995% zijn de nog resterende verbetermogelijkheden klein. Denny Harmsen: “De impact van een stroomstoring op klant en samenleving is echter groot. Een gemiddelde stroomstoring betekent dat duizend klanten meer dan een uur hinder ondervinden. Daarom hanteert Liander het uitgangspunt dat elke storing er een te veel is. Het Smart Cable Guard-meetsysteem kan minuscule verstoringen in het middenspanningskabelsysteem tot op een meter nauwkeurig detecteren en lokaliseren, waarmee voorspeld kan worden of er binnen enkele weken kortsluiting zal ontstaan. Het systeem geeft dan tijdig een waarschuwing, zodat reparatie kan plaatsvinden voordat de stroomstoring optreedt.”

Liander verwacht veel van de SCG. Niet alleen in terugdringing van het aantal storingen, maar ook ten aanzien van een hogere voorspelbaarheid van de prestaties van het gehele netwerk. Met de verzamelde data wordt tegelijkertijd kennis opgebouwd over faalfrequenties, faalmechanismen en het gedrag van ondergrondse assets (oud én nieuw) voorafgaand aan een storing. Die informatie kan bijvoorbeeld leiden tot onderzoek naar andere technieken of materialen.

Alliander, Liander, Liandon

Alliander is een netwerkbedrijf in de energiesector en bestaat uit de ondernemingen Liander en Liandon. Bij Alliander werken circa 7.000 medewerkers. Netbeheerder Liander distribueert elektriciteit naar bijna 3,1 miljoen klanten en gas naar ruim 2,5 miljoen klanten in ruim een derde van Nederland. Liander verzorgt het onderhoud, de uitbreiding en de innovatie van de netten in Gelderland, Noord-Holland, Friesland, Flevoland en delen van Zuid-Holland. Liandon legt zich toe op de ontwikkeling van duurzame technologieën en intelligente energie-infrastructuren. Daarnaast zijn activiteiten opgezet in nieuwe markten, zoals elektrisch vervoer, nieuwe energiemarkten en duurzame gebiedsontwikkeling om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van het nieuwe energiesysteem.

Samenwerking met universiteiten

Sinds 2001 zijn aan de TU Eindhoven al vijf studenten gepromoveerd op proefschriften die te maken hebben met de ontwikkeling van de Smart Cable Guard. Bij de ontwikkeling van modellen voor data-analyse werkt Liander samen met TU Delft en Universiteit Twente. De samenwerking is mede gericht op technische traineeships vanuit de groeiende behoefte aan datawetenschappers binnen de organisatie van Liander.
>> Scripties en proefschriften TU/e

Arnhem, Ondergronds afvaltransport

Het OAT in Arnhem bestaat globaal uit drie onderdelen: inwerppunten met openingen voor twee verschillende afvalfracties (restafval, en papier en karton), een eindstation met een centrale afzuiginstallatie en een ondergronds netwerk van stalen buizen voor het transport van het afval vanaf de inwerppunten naar het eindstation bij de Zypse Poort.

Het netwerk is opgedeeld in verschillende secties die afzonderlijk in- en uitgeschakeld kunnen worden. De buizen hebben een diameter van vijftig centimeter en zijn in totaal circa 1,2 kilometer lang. Ze lopen voor een deel, samen met andere ondergrondse kabels en leidingen, door een apart aangelegde kabel-en-leidingentunnel.

Werking

Afval dat bij een inwerppunt wordt aangeboden, wordt tijdelijk in een buffer onder dit punt opgeslagen. Is deze buffer vol, dan start de centrale ‘stofzuiger’ automatisch op. Als de luchtsnelheid in het betreffende deel van het netwerk hoog genoeg is – circa 70 kilometer per uur – openen kleppen aan de onderzijde van de buffer en valt het afval in de afvoerbuis. Via deze buis wordt het vervolgens afgezogen naar het eindstation, waar het per afvalsoort wordt verzameld in een perscontainer. Als een container bijna vol is, krijgt het afvalverwerkingsbedrijf een oproep om hem af te voeren.

Een belangrijk voordeel van het systeem is dat gebruikers afval 24 uur per dag kunnen aanbieden en de inwerppunten nooit vol zitten. Dat vermindert de kans op zwerfvuil. Daarnaast zorgt het systeem ervoor dat in het drukke gebied rondom het
station geen vuilniswagens hoeven te rijden.

Het eerste deel van het OAT is in 2006 in gebruik genomen. Toen waren alleen de kantoorpanden Park- en Rijntoren aangesloten. Inmiddels is het systeem fors uitgebreid en wordt ook het afval van andere kantoorpanden, circa 150
appartementen, de Pathé-bioscoop, een vestiging van McDonald’s en van de nieuwe OV-terminal en fietsenstalling via het OAT afgevoerd. De hoge deelnamegraad heeft de gemeente Arnhem bereikt door alle bedrijven en projectontwikkelaars in het stationsgebied te verplichten hun panden op het OAT aan te sluiten. Per jaar wordt er circa 500 ton afval ondergronds afgevoerd.

Optimalisatie

In 2015 heeft CentralNed het Arnhemse systeem geoptimaliseerd. De motoren die de afzuiging aandrijven, zijn voorzien van frequentieregelaars. Dat maakt het mogelijk om het ingeschakelde vermogen nauwkeurig af te stemmen op de gewenste zuigkracht. Verder is de starttechniek verbeterd. Deze maatregelen zorgen voor een energiebesparing van ongeveer vijfendertig procent.

Ontwikkelen vanuit permanente tijdelijkheid

Herontwikkelingsgebied De Nieuwe Stad in Amersfoort beschikt over een eigen ondergronds warmtenet. De vijfentachtig gebruikers van de terreinen en opstallen van de voormalige Prodentfabriek vormen samen een zo veel mogelijk zelfvoorzienende micro-stad, waarvan een eigen biomassacentrale deel uitmaakt. Ontwikkelend belegger Schipper Bosch beheert het ruim twee hectare grote gebied vanuit een overkoepelende duurzaamheidsvisie.

In drie jaar tijd is de Prodentfabriek getransformeerd tot een nieuw stadsdeel met ruimte om te werken, leren en verblijven; een levendige plek met festivals, een poppodium, een restaurant, gedeelde moestuinbakken en een sterke lokale gemeenschap. De bewoners vormen een mix van grote en kleine bedrijven, afkomstig uit verschillende sectoren, variërend van zakelijke dienstverlening en onderwijs tot horeca en cultuur. De huurprijzen zijn marktconform. De brede mix van activiteiten en het streven om fossiele energiebronnen geheel uit het gebied te bannen, hebben een sterke aantrekkingskracht. Terwijl elders in de stad kantoren en bedrijfspanden leegstaan, geldt voor De Nieuwe Stad een wachtlijst.Uitgangspunt is dat de kwaliteit van het gebied blijft groeien. Dat betekent dat de waarde die een gebied heeft voor de gebruikers, blijft toenemen. Energieneutraliteit met behulp van een ringleiding waar verschillende energiebronnen op aangesloten kunnen worden, speelt daarin een belangrijke rol.

Autonome infrastructuur

Edwin Dalenoord, duurzaamheidsexpert bij Schipper Bosch: “In De Nieuwe Stad zijn we eigenaar van de volledige infrastructuur, inclusief elektriciteit, water, warmte en koeling. Uitgangspunt is dat we het gebruik van fossiele brandstof willen uitbannen. We hebben allerlei alternatieven onderzocht. We hebben bijvoorbeeld gekeken naar biogasvergisting en rioolwarmte, maar voor effectieve toepassing daarvan zijn er te weinig mensen in De Nieuwe Stad. Inmiddels zijn we erachter gekomen dat vlak naast ons terrein een groot hoofdriool loopt, en onderzoeken we de mogelijkheden om daaruit warmte te winnen. In de zomer gebruiken we het net voor koeling, die we onttrekken aan de leidingen voor grondwaterzuivering.”

“Het is enorm verleidelijk om af te wachten en degenen te volgen die het goed doen. Maar dat is niet hoe wij in elkaar steken.”

Bart Schoonderbeek, algemeen directeur van Schipper Bosch, vult aan: “We hebben ook onderzocht of we gebruik konden maken van geothermie op twee kilometer diepte. Dat bleek niet haalbaar, maar ik geloof er heilig in. Als we een paar miljoen over hadden gehad, zouden we het zeker hebben gedaan vanuit de overtuiging dat voldoende mensen zouden aanhaken. Het warmtenet gevoed door een biomassacentrale bleek de beste oplossing, vergde minder kapitaal en is flexibeler. We kunnen vanuit de huidige praktijk veel gemakkelijker aansluiten op nieuwe energieconcepten. Zo kijken we ook naar het gebruik van zonneboilers. Op gebouwniveau krijg je dat niet rond, maar op gebiedsniveau red je het wel. Het is enorm verleidelijk om af te wachten en degenen te volgen die het goed doen. Dan verdien je het meest. Maar dat is niet hoe wij in elkaar steken. Wachten heeft geen zin, je moet het gewoon doen.”

Duurzaam warmtenet

Het warmtenet is aangelegd met behulp van gestuurde boringen. Elk gebouw is met een sub-leiding aangesloten op het centrale circuit. Op het hele terrein zijn langs de gevels leidingstraten vrijgehouden, zodat noodzakelijk graafwerk bij uitbreiding en onderhoud effectief, met zo min mogelijk hinder kan plaatsvinden. De brandstof voor de biomassacentrale wordt nu nog ingekocht. Edwin Dalenoord: “Ons eerste doel was de centrale operationeel te maken. We zijn nu aan het onderzoeken hoe we in dat proces nog verder kunnen verduurzamen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van groen- en houtafval van de gemeente, hoveniersbedrijven en aannemers. Dat levert maximaal tweehonderd ton op, terwijl we duizend ton nodig hebben. We schalen dus langzaam op. We hebben ervoor gekozen om een biomassaketel te kopen en gewoon te beginnen, en kiezen daarmee dus ook bewust voor een leerproces.”

Permanente tijdelijkheid

De Nieuwe Stad is in alles een lerend project, waarbij aansturing plaatsvindt op basis van de ontwikkelingen van vandaag. De achterliggende droom, gebaseerd op herontwikkeling vanuit de menselijke maat en duurzaamheid, is rotsvast verankerd in de organisatie, maar de weg ernaartoe wordt bepaald door ontwikkelingen en ervaringen. Bart Schoonderbeek: “Het gaat niet om stenen. Dat is dood materiaal. Een gebied als dit is een levend organisme. We hebben De Nieuwe Stad ontwikkeld vanuit hoe we zelf in een stad willen wonen. We denken niet vanuit stenen, maar vanuit mensen. We willen dromen verbinden. We willen mensen in staat stellen hun eigen omgeving mede vorm te geven. Daarvoor moeten gebieden autonoom en begrijpbaar zijn.”

De keuze van Schipper Bosch betekent een bewuste keuze voor vallen en opstaan, maar geeft tegelijkertijd een enorme dynamiek. Bart Schoonderbeek noemt het ‘permanente tijdelijkheid’. “De gewenste kwaliteit is uitgangspunt. Die ambitie is ononderhandelbaar. We zijn vrij recalcitrant. Dat betekent dat we steeds een hele weg te gaan hebben om iedereen te overtuigen. Maar de permanente tijdelijkheid stelt ons in staat om dagelijks bij te sturen. Dat is van enorme meerwaarde.”

Gouden Piramide

Met Industriepark Kleefse Waard (IPKW) in Arnhem won Schipper Bosch in 2015 de Gouden Piramide, de rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap in architectuur, stedenbouw, landschapsarchitectuur, infrastructuur en ruimtelijke ordening. IPKW is veel groter dan De Nieuwe Stad, maar vanuit dezelfde filosofie ontwikkeld. De jury van de Gouden Piramide: ‘De opdrachtgever heeft een bestaand bedrijventerrein getransformeerd tot een vitale gemeenschap van bedrijven die bijdragen aan een duurzame wereld. […] Het terrein is opnieuw ingericht – met ruimte voor een eigen waterzuivering – en bij de renovatie van de gebouwen was er veel aandacht voor hun cultuurhistorische waarde.’

Warmtenetten

Op veel meer plaatsen in Nederland komen warmtenetten tot stand. Overtollige warmte uit bijvoorbeeld de industrie kan worden gebruikt voor woningen en bedrijfsruimten. Zo levert de Warmterotonde in Zuid-Holland duurzame warmte voor 350.000 woningen en 1.000 hectare glastuinbouw in Zuid-Holland, door benutting van vooral restwarmte uit de haven van Rotterdam.

Een recent kleinschalig voorbeeld is een 425 meter lange ondergrondse warmteleiding tussen de Hermitage en de Hortus Botanicus in Amsterdam. Het warmteoverschot van de Hermitage wordt straks getransporteerd naar de Hortus om de kassen te verwarmen. De Hortus levert gekoeld water terug aan de Hermitage voor de koeling van de expositiezalen.