Diner van de Ondergrond

Het Diner van de Ondergrond is, zoals de naam al aangeeft, een diner, maar wel met een bijzonder tintje. Op deze avond willen we met de beslissers in ons netwerk discussiëren over de manier waarop we onze gezamenlijke doelstellingen kunnen vormgeven.

Tijdens het Diner praten we over doelstellingen op het raakvlak van beleid, bestuur en strategie, die ons netwerk bezighouden en betrokkenheid vereisen van mensen die zich normaliter niet zo snel laten verleiden tot deelname aan een werkgroep. Mensen die meedenken op hoog niveau en ons de startcondities geven voor verder onderzoek.

Wie wordt uitgenodigd?

We kijken wie op strategisch niveau kan bijdragen aan het onderwerp. We selecteren mensen die het gevraagde veld goed kennen, maar ook friskijkers, dwarsdenkers en perspectiefwisselaars. Bestuurders, directeuren of specialisten die het vraagstuk of het veld kunnen overzien. Mensen van binnen, maar vooral van buiten. Aangezien het diner elk jaar een ander thema centraal stelt, weet u dat er steeds andere mensen zullen aanschuiven. Alleen de gastheer komt u elk jaar weer tegen.

Wat komt er uit?

Omdat wij ons netwerk de ontwikkelde kennis willen aanbieden, zal elk diner worden uitgewerkt in een cahier en een werkprogramma. In het cahier vindt u de bijdragen van de sprekers, de resultaten van de discussie en een plan voor het vervolg. Wilt u vanaf dat moment met ons meedoen, dan nodigen wij u van harte uit om u bij ons te melden.

Editie 2019

Het Diner van de Ondergrond sloot dit jaar aan op een ander evenement: de Duurzaamheidsdag van het COB-netwerk, woensdag 6 november 2019. Beide bijeenkomsten richtten zich op het verduurzamen van de tunnelsector. Op het Diner van de Ondergrond werd het rapport uitgereikt dat Darinde Gijzel (nu coördinator Duurzaamheid bij het COB) schreef over de Rotterdamsebaan. Bij dit tunnelproject is het gelukt om de ambities op het gebied van duurzaamheid specifiek te maken, mee te nemen in de aanbesteding en zijn de maatregelen uiteindelijk ook uitgevoerd. Dit proces wordt in de publicatie in detail omschreven.
>> Naar rapport op de kennisbank

Tijdens het diner werd aan tafel gesproken over de kansen en belemmeringen voor duurzaamheid in tunnelrenovatieprojecten. Een COB-werkgroep heeft hierover een notitie opgesteld. De dinergasten konden reageren op de stellingen die in het document naar voren komen. De feedback wordt gebruikt in het vormgeven van onderzoeksprojecten.

Editie 2018

De achtste editie van het Diner van de ondergrond vond plaats op woensdag 7 november 2018. Bestuurders, directeuren en specialisten gingen met elkaar in gesprek over Common ground voor ondergrondse infra. Nu dat project een half jaar loopt, is namelijk duidelijk dat, om écht stappen te maken, er op alle niveau’s moet worden samengewerkt; ook de strategen en beslissers in dit werkveld zijn hard nodig om een toekomstgerichte en betaalbare kabel- en leidinginfrastructuur te realiseren. Aan de hand van vier vragen, uitgebeeld in vier cartoons, gingen de gasten hierover in gesprek.
>> Download presentaties (gecombineerde pdf, 5 MB)

Editie 2017: Meer waarde

In 2017 vond het Diner van de Ondergrond plaats op woensdag 20 september bij Strypes in Leersum. Het centrale onderwerp was ‘meer waarde’: een van de doelen in het nieuwe tunnelprogramma.

Vorig jaar werd er tijdens het Diner van de Ondergrond hard gewerkt aan de langetermijnvisie op tunnels. Deze visie is tijdens het COB-congres op 8 december 2016 gelanceerd. In 2017 heeft het COB samen met een groot aantal betrokkenen een tunnelprogramma met ontwikkellijnen (roadmaps) tot 2050 uitgewerkt. Hiermee is aan de visie een concrete en uitvoerbare invulling gegeven. ‘Meer waarde’ en ‘minder hinder’ zijn de kerndoelen waaraan het netwerk de komende jaren wil werken.

Bij ‘meer waarde’ gaat het zowel om het creëren van waarde als het verminderen van verspilling in het gehele traject van aanleiding tot aan realisatie. De nieuwe Omgevingswet kan daarbij een motor zijn. In de waarde-benadering staat niet meer het object (de tunnel) centraal, maar het systeem waar de tunnel deel van uitmaakt en – nog een stap verder – het denken vanuit de aanleiding om een tunnel te maken. Hierdoor ontstaan nieuwe mogelijkheden en verrassende inzichten.

Architecten Chris Poulissen en Rients Dijkstra gaven tijdens het Diner van de Ondergrond 2017 hun visie op de opgaven waar Nederland voor staat. Stedelijke verdichting, multi-ownership, verduurzaming, systeemdenken en ‘denken vanuit de aanleiding’ liepen als een rode draad door hun verhaal. De gasten gingen vervolgens zelf aan de slag om de ideeën kritisch te bevragen en aan te vullen. Zo kwam er een gezamenlijke, bredere kijk op projecten tot stand, waarmee het COB-netwerk kan toewerken naar een toekomst waarin het ontwerpen en werken vanuit het creëren van waarde en het tegengaan van verspilling een plek krijgt.

Editie 2016: De toekomst van tunnels

Op 20 juni jl. heeft de zesde editie van het Diner van de Ondergrond plaatsgevonden. De gasten kwamen wederom bijeen op de Bouwcampus. Dit jaar werd hen gevraagd om mee te denken over een toekomstvisie op tunnels in Nederland.

De gasten kregen eerst een introductie op het thema van de avond, de toekomst van tunnels. Trendanalist Christine Boland ging in op de ontwikkelingen in de maatschappij en Carlo van de Weijer, vice-president Traffic solutions van TomTom en kwartiermaker Smart mobility aan de TU/e, zoomde in op mobiliteit. Vervolgens werd de stap naar het COB-netwerk gemaakt: de toekomstvisie op tunnels.

Er werd samen met de gasten gekeken naar mogelijke toekomstscenario’s. Wat als alle voertuigen elektrisch of zelfstandig rijden? Wat als we andere energiedragers gaan gebruiken? Wat als auto’s zelf systemen bevatten die nu nog onderdeel zijn van tunnelveiligheidssystemen? Elk scenario brengt andere opgaven met zich mee en vergt een andere aanpak. Via de scenarioworkshops kregen de gasten de gelegenheid om hun ideeën, wensen, voorstellen, visies en uitgangspunten voor de toekomstvisie in te brengen. Het COB gaat de bijdragen uitwerken en een white paper opstellen. Doelstelling is om dit document eind 2016, tijdens het COB-congres op 8 december, te presenteren.

Editie 2015: Programma 2015-2020

Het Diner van de Ondergrond op 26 maart 2015 was de feestelijke start van het COB op de Bouwcampus. Er werd gesproken over het COB-programma 2015-2020, de leden van de ingestelde programmaraad werden gepresenteerd en participanten vertelden over hun samenwerking met het COB. De gasten leverden ook een bijdrage aan de inrichting van de nieuwe huisvesting. Met vereende krachten werd een kleurrijke totempaal gefabriceerd die zowel letterlijk als figuurlijk de kern van het COB vormt.

(Foto’s: Vincent Basler)

Editie 2014: Samenwerking

Op 23 september 2014 kwamen zo’n vijftig genodigden in Kasteel de Wittenburg bij elkaar om te praten over samenwerking: dé opgave voor de komende jaren. Een paper van prof. dr. Ard-Pieter de Man, hoogleraar aan de VU, diende als gespreksleidraad en vormt de basis voor een cahier (zie kolom rechts).

Editie 2013: Werk in uitvoering

Het derde Diner van de Ondergrond vond plaats op 16 april 2013 in het Koetshuis van AT Osborne. Net als andere jaren bespraken we onder het genot van een maaltijd een aantal belangrijke onderwerpen met de gasten. Maar anders dan andere jaren richtten we ons niet zozeer op het verzamelen van ideeën, als wel op het presenteren ervan. De avond stond namelijk in het teken van de nieuwe strategie en kennisagenda van het COB, die we eind maart hebben gepresenteerd in het cahier Werk in uitvoering (zie hiernaast). Op het Diner van de Ondergrond vertelden we meer over vier bijzondere onderwerpen.
>> Lees meer over het Diner van de Ondergrond 2013

Editie 2012: Ondergronds bouwen in 2020

Het Diner vond dit jaar plaats op 17 april in het Bouwhuis te Zoetermeer. We richtten ons die avond op de langetermijnvraagstukken voor Nederland en de exportpotentie van ondergronds bouwen. De crisis treft ons allemaal en daarom moeten zowel de overheid als andere partijen op zoek naar gezamenlijke vraagstukken en kansen op het gebied van ondergronds bouwen in Nederland. Daarnaast onderzochten we de mogelijkheid ondergronds bouwen als exportproduct te positioneren op basis van de innovatiecontracten van het ministerie van ELI.

De keynote speech werd gegeven door Ries van der Wouden van het Planbureau voor de Leefomgeving. Daarnaast hadden onze nieuwe ambassadeurs een prominente rol als tafelvoorzitters en inleiders: Jacqueline Cramer, directeur van het Utrecht Sustainability Institute, Johan Bosch, hoogleraar ondergronds bouwen aan de TU Delft, William van Niekerk, directeur corporate social responsibility bij Koninklijke BAM Groep, en Sjaak Verburg, consultant underground infrastructure Havenbedrijf Rotterdam en Evert Worm, voormalig veiligheidsbeambte voor wegtunnels bij Rijkswaterstaat.

>> Bekijk de tafelindeling, het programma en de stellingen van de ambassadeurs

De visies van de ambassadeurs, de reacties van het netwerk en een overzicht van de vervolgstappen vindt u in het cahier Rode draden voor de toekomst. Rechts op deze pagina staat de pdf van het boekje.

Editie 2011: Afwegingskader

Het thema van het eerste Diner van de Ondergrond was het Afwegingskader Ondergronds vs. bovengronds bouwen, dat het COB ontwikkelt in opdracht van Rijkswaterstaat. Met dit afwegingskader willen we het politieke besluit om een gebied op een bepaalde manier in te richten (en wat daarvan wel of niet ondergronds zou moeten komen) voorzien van transparante handvatten, om alle aspecten (politiek, bestuurlijk, economisch, maar ook waardecreatie en sociaal-culturele context) mee te wegen.