Innovatieplannen

In het project Vol onder maaiveld wordt gezocht naar integrale oplossingen om tot een betaalbare en toekomstbestendige inrichting van de stedelijke ondergrond te komen. Een innovatieprogramma moet oplossingen bieden voor de voorziene knelpunten.

Vol onder maaiveld, het gezamenlijke project van De Bouwcampus en het COB, is gestart op initiatief van de gemeente Amsterdam en andere koplopergemeenten. Zij signaleren dat er structurele veranderingen nodig zijn om maatschappelijke ambities (energietransitie, klimaatadaptatie, extra groen in de stad, ondergrondse vuilcontainers, uitrol van het 5G-netwerk) in de ondergrond te realiseren. Om tot betaalbare oplossingen te komen die minder overlast geven bij aanleg en onderhoud en zo flexibel zijn dat de straat tien tot vijftien jaar niet meer open hoeft, is een co-creatietraject opgestart. In de eerste fase is met twee co-creatiesessies gezocht naar innovatieve ideeën. Deze oplossingsrichtingen zullen in de tweede fase in proeftuinen van de koplopergemeenten worden uitgeprobeerd. Daar is ruimte voor fouten, verbeteringen, testen, elkaar opzoeken en discussies. De geleerde lessen en ideeën worden verder verspreid door het maken van tools, vormen van expertteams en organiseren van masterclasses.

Dinsdag 24 september 2019 vond de eerste co-creatiesessie plaats. Na drie rondes nadenken, schrijven, rouleren, debatteren en clusteren met de ruim honderd deelnemers, zijn er een aantal ideeën uitgerold die doorgingen naar de tweede ronde. Op 1 november 2019, tijdens de tweede co-creatiesessie, werden achttien ideeën gepitcht. Na de stemronde bleven er zeven ideeën over. Voor elk van deze zeven is er een groep deelnemers die het idee verder gaat uitwerken tot een gedragen, gedetailleerde slimme oplossing.

Op 31 januari 2020 heeft elke groep een projectplan gepresenteerd aan de koplopergemeenten. De innovatieteams hadden hard gewerkt! De middag bruiste van de energie. Door de enthousiaste inbreng van de koplopergemeenten kunnen de teams hun idee verder uitwerken voor het Flexival op 17 april 2020.

1. ONGOING

Dit team is met enige creativiteit tot de naam ONGOING gekomen: ‘organisch netwerk gebruik ondergrond integraal netwerk groep’. ONGOING heeft tot doel innovatieve infrastructuur onder en boven maaiveld te ontwikkelen en te testen om zo snel mogelijk de schaal te krijgen die nodig is om impact te hebben in de transitie naar klimaatadaptieve steden en nieuwe energiesystemen. Daarbij kijken ze niet alleen naar de technische aspecten. Minstens zo belangrijk zijn de bedrijfseconomische/financiële kant, de inpassing in wet- en regelgeving en governance-gerelateerde zaken. Ook het gebruiksgemak en de maatschappelijke acceptatie spelen mee.
>> Bekijk projectplan (pdf, 0.2 MB)

Teamleden:

Antea Group -

Locatie: Rotterdam, Rivium Westlaan 72
Leonie de Jong-van Twisk, rol: Deelnemer

AT Osborne B.V. -

Locatie: Baarn, J.F. Kennedylaan 100
Jürgen van der Heijden, rol: Deelnemer

Bouwend Nederland -

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69
Yvonne de Rijck, rol: Deelnemer
Harold Lever, rol: Deelnemer
Bufferblock BV

Bufferblock BV -

Locatie: Rotterdam, Beursplein 37
Aroen Mughal, rol: Deelnemer
Dorian Hill, rol: Deelnemer

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer -

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179
Henk van der Maas, rol: Deelnemer

Heijmans NV -

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 65
René Frinks, rol: Deelnemer

Legal Infra -

Locatie: Maarn, Amersfoortseweg 38
Laurens van Raaij, rol: Deelnemer

Powercast -

Locatie: Sint Oedenrode, Eerschotsestraat 37
Eugene Raaijmakers, rol: Deelnemer

The Green Village TU -

Locatie: Delft, Van den Broekweg 4
Willy Spanjer, rol: Deelnemer

2. Verticaal kabel-en-leidingensysteem

De huidige norm NEN 7171 voor het aanleggen van kabels en leidingen beschrijft het horizontaal naast elkaar leggen van de verschillende netwerken met bijbehorende dekking. Door kabels en leidingen conform de nieuwe norm NEN 071 verticaal onder elkaar te leggen, kan het ruimtegebruik tot wel tachtig procent worden beperkt. Daarnaast zal de graafschade afnemen doordat de netwerken van boven afgedekt zijn en onder elkaar liggen. Dit betekent een flinke kostenbesparing, waarmee het systeem verder kan worden ontwikkeld en betaald. Dankzij de vrijgekomen ruimte kunnen er bovendien meer bomen worden geplant in de openbare ruimte, wat bijdraagt aan de biodiversiteit en het beperken van hittestress.
>> Bekijk projectplan (pdf, 1.1 MB)

Teamleden:

Aannemingsmaatschappij Van Gelder

Aannemingsmaatschappij Van Gelder -

Locatie: Nieuw Vennep, Schillingweg 10
Ferry Bisschop, rol: Deelnemer

Alliander N.V. -

Locatie: Duiven, Dijkgraaf 4
Roelof Potters, rol: Deelnemer

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Dunea NV Duin & Water -

Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11
Michel Helgers, rol: Deelnemer

Gemeente Leiden -

Locatie: Leiden, Bargelaan 190
Pieter van Leeuwen, rol: Teamleider

Gemeente Utrecht Dienst Stadsontwikkeling -

Locatie: Utrecht, Stadsplateau 1
Binne Meijer, rol: Deelnemer
Binne Meijer, rol: Deelnemer

GPKL Gemeentelijk Platform K&L -

Locatie: Ede, Galvanistraat 1
Berry Kok, rol: Deelnemer
KPN Consumer Operations

KPN Consumer Operations -

Locatie: Amersfoort, Stationstraat 115
Ivar Heijnen, rol: Deelnemer
N.V. Nuon / Vattenfall AB

N.V. Nuon / Vattenfall AB -

Locatie: Amsterdam Zuidoost, Hoekenrode 8
Kees de Heus, rol: Deelnemer

NPK Design -

Locatie: Leiden, Meelfabriekplein 2F
Marcel Vroom, rol: Deelnemer
SLIB Stichting Leidse Infrastructuur Bundeling

SLIB Stichting Leidse Infrastructuur Bundeling -

Locatie: Leiden, Duke Ellingtonstraat 64
John Kranenburg, rol: Deelnemer
TenneT TSO B.V.

TenneT TSO B.V. -

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 310
Wienand Jongen, rol: Deelnemer
Chantal ter Braak, rol: Deelnemer
TU Eindhoven

TU Eindhoven -

Locatie: Eindhoven, Kerkstraat 42c
Shahrzad Shadmanhaghighi, rol: PDEng

VodafoneZiggo Ziggo Services B.V. -

Locatie: Utrecht, Boven Vredenburgpassage 128
Dave Verschuren, rol: Deelnemer

3. Denk dieper … denk anders

Dit team wil een nieuwe ondergrondse hoofdinfrastructuur maken op een diepte waarmee ruime afstand gehouden wordt tot de paalpunten van funderingen, waar nog voldoende ruimte is om te manoeuvreren. Aansluitingen met de bestaande en nieuwe infrastructuur onder het maaiveld worden gerealiseerd via stijgpunten. Zo ontstaat een netwerk van horizontale leidingen met schachten. Met een geïntegreerde warmtewisselaar kan de inwendige ruimte van de transportbuis koelen, warmte opnemen vanuit het grondwater en uiteindelijk warmte geven aan de bovenliggende bebouwing. De schachten kunnen tevens een functie krijgen in het opwaarderen van de aanwezige WKO’s en verkregen warmte-energie kan in de bodem opgeslagen worden.
>> Bekijk projectplan (pdf, 0.8 MB)

Teamleden:

BAM Infraconsult B.V. -

Locatie: Gouda, H.J. Nederhorststraat 1
Maurice Nooijen, rol: Deelnemer

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator
Individuele deelnemers
Rosella Krot, rol: Deelnemer
Gebroeders van Leeuwen Boringen B.V.

Gebroeders van Leeuwen Boringen B.V. -

Locatie: Woerden, Ampèreweg 17
John Henzen, rol: Teamleider
John van Leeuwen, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau -

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430
Mark van den Putte, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer -

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179
Wil Kovács, rol: Deelnemer

Kragten B.V. -

Locatie: Herten, Schoolstraat 8
Frank van Neer, rol: Deelnemer
Individuele deelnemers
Tim Roevens, rol: Deelnemer

TenneT Holding B.V. -

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 310
Gerard Koopman, rol: Deelnemer
TenneT TSO B.V.

TenneT TSO B.V. -

Locatie: Arnhem, Utrechtseweg 310
Chantal ter Braak, rol: Deelnemer

TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen -

Locatie: Delft, Stevinweg 1
Wout Broere, rol: Deelnemer

4. Bouw eigenwijks

Team 4 streeft naar efficiënt beslag op de ondergrond door een grote mate van onafhankelijkheid. Het team wil bouwstenen definiëren om te komen tot clusters met een woon- en/of werk-functie die zelfvoorzienend zijn in het lokaal opwekken/winnen van energie, geschikt voor bestaande en nieuwbouwsituaties, met het doel dat deze concepten voor heel Nederland toepasbaar zijn.
>> Ga naar www.bouweigenwijks.nl

Teamleden:

Bouwend Nederland -

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69
Ruud IJtsma, rol: Deelnemer

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator
Gebiedsmanagers BV civieltechnisch adviesbureau

Gebiedsmanagers BV civieltechnisch adviesbureau -

Locatie: Maassluis, Weverskade 110
Karel Ossewaarde, rol: Deelnemer

Gemeente Alphen aan den Rijn -

Locatie: Alphen Aan Den Rijn, Stadhuisplein 1
Hugo Hoenders, rol: Teamleider

Kragten B.V. -

Locatie: Herten, Schoolstraat 8
Frank van Neer, rol: Deelnemer

PRO6 managers B.V. -

Locatie: Amersfoort, Henry Dunantstraat 38a
Harry op 't Ende, rol: Deelnemer
RPS advies- en ingenieursbureau B.V.

RPS advies- en ingenieursbureau B.V. -

Locatie: Delft, Elektronicaweg 2
Henk-Jan Mebius, rol: Deelnemer

Stichting Mijn Aansluiting -

Locatie: Vianen, Sportlaan 14
Robbert Ephraïm, rol: Deelnemer
Turner & Townsend Rembrandt Tower

Turner & Townsend Rembrandt Tower -

Locatie: Amsterdam, Amstelplein 1
Frank van Rooden, rol: Deelnemer
Vos de Boer & Partners

Vos de Boer & Partners -

Locatie: Rotterdam, Westplein 11
Sierd van der Hoek, rol: Deelnemer

5. Slimme algoritmen

Met de inzet van algoritmen wil dit team de diverse bestaande opgaven (aanleg en beheer) én nieuwe opgaven (energietransitie en klimaatadaptatie) met elkaar verbinden. Algoritmen kunnen de verschillende ontwikkelingen tot in detail voorspellen. Vanuit deze algoritmen ontstaan scenario’s voor reconstructies of randvoorwaarden die gesteld moeten worden bij nieuwe ontwikkelingen. Algoritmen kunnen een derde en vierde dimensie toevoegen aan de inpassing van ondergrondse infra door in de ontwerpfase de diepte in te gaan (derde dimensie) en fasering in tijd (vierde dimensie).
>> Bekijk projectplan (pdf, 0.2 MB)

Teamleden:

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer -

Locatie: Den Haag, Spui 70
Michiel von Konigslow, rol: Deelnemer

Gemeente Rotterdam Stadsbeheer -

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 179
Henk van der Maas, rol: Deelnemer

Gemeente Tilburg Afdeling Ruimtelijke Uitvoering -

Locatie: Tilburg, Stadhuisplein 130
Sander van der Heijden, rol: Teamleider

6. AORTA

Team 6 onderzoekt de problematiek van ‘Vol onder maaiveld’ specifiek aan de waterkant, bij kades en onder water. Het doel is maatschappelijke vraagstukken zoals stabiliteit van kades en bruggen, klimaatadaptatie, energietransitie en luchtkwaliteit aan de positie van kabels en leidingen in de ondergrond te koppelen.
>> Bekijk presentatie (pdf, 2.1 MB)
>> Bekijk technische tekening

Teamleden:

Aveco de Bondt B.V. -

Locatie: Holten, Burgemeester van der Borchstraat 2
Andre Opdam, rol: Teamleider

Aveco de Bondt bv -

Locatie: Amstelveen, Gondel 1
Richard Molemaker, rol: Deelnemer
BOVON

BOVON -

Locatie: Heiloo,
Martin Schonfeld, rol: Deelnemer

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

CROW Kennisplatform voor infrastructuur en openbare ruimte -

Locatie: Ede, Horaplantsoen 18
Jos Wessels, rol: Deelnemer

Gemeente Amsterdam Ingenieursbureau -

Locatie: Amsterdam, Weesperstraat 430
Lidwien Besselink, rol: Deelnemer
Orka Advies

Orka Advies -

Locatie: Amsterdam, Frambozenstraat 21
Tim Arp, rol: Deelnemer
Rene Nelissen, rol: Deelnemer

TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen -

Locatie: Delft, Stevinweg 1
Wout Broere, rol: Deelnemer
Hashi Nur, rol: Deelnemer

7. Biomimicry

Biomimicry betreft het benutten de natuur als inspiratie om processen en technieken uit te vinden, te verbeteren en te verduurzamen. Onder leiding van biomimicrydeskundigen wil het team oplossingen uit de natuur verzamelen die ingezet kunnen worden voor het anders inrichten van de ondergrond. Het team wil onder meer hersenchirurgen, biologen, kunstenaars, materiaalkundigen, biomedici, onderzoekers en studenten uitnodigen, naast de partijen uit de gehele keten: ingenieursbureaus, opdrachtgevers, aannemers en nutsbedrijven. De bruikbare principes vertalen ze naar een technische oplossingen.
>> Bekijk projectplan (pdf, 23.0 MB)

Teamleden:

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator

Gemeente Haarlem Afdeling Milieu -

Locatie: Haarlem, Zijlvest 39
Erik Jan Kok, rol: Deelnemer
Maurice Kass, rol: Deelnemer

Gemeente Maastricht -

Locatie: Maastricht, Mosae Forum 10
Hanneke Bootsma, rol: Deelnemer
Pipeline Control

Pipeline Control -

Locatie: Papendrecht, Rietgorsweg 6
Marcel Verschuur, rol: Deelnemer

Port of Rotterdam Havenbedrijf Rotterdam N.V. -

Locatie: Rotterdam, Wilhelminakade 909
Bastiaan Winde, rol: Deelnemer

Sweco Nederland -

Locatie: De Bilt, De Holle Bilt 22
John Driessen, rol: Teamleider
Renske ter Horst, rol: Teamleider
Individuele deelnemers
Amke Koek, rol: Deelnemer