KIS Maastunnel
De gemeente Rotterdam wilde in haar aanbestedingsproces een professionele partner vinden om de renovatie van de Maastunnel te ontwerpen, uit te voeren en tot een goed einde te brengen. Deze partner diende geselecteerd te worden op basis van het KIS-model dat de gemeente heeft gedefinieerd. Maar hoe operationaliseer je ‘kwaliteit, integraliteit en samenwerking’? Hoe selecteer je de juiste partner? En hoe organiseer je gedurende een jarenlang project diezelfde hoge kwaliteit, integraliteit en samenwerking.
De Maastunnel, de oudste tunnel van Nederland, is één van de slagaders van Rotterdam. Renovatie staat al een aantal jaren op de planning, maar de opgaven die er liggen zijn complex en kostbaar. Zo moeten de benodigde installaties ingepast worden in een beperkte fysieke ruimte, heeft de Maastunnel de monumentenstatus en moet het verkeer gedurende de werkzaamheden blijven stromen in een drukke, stedelijke context. Daarnaast is het bij renovatiewerkzaamheden niet mogelijk om vooraf de precieze technische staat van de gehele tunnel te weten, waardoor er geen volledig gedetailleerd en sluitend contract in de markt gezet kan worden.
Het project biedt ook kansen, zoals het versterken van de Maastunnel als icoon van de stad. Tevens kan Rotterdam met dit project laten zien dat zij (net als bij het nieuwe Centraal Station) in staat is om binnen tijd en budget een topprestatie neer te zetten naar tevredenheid van betrokkenen, waarbij de gemeente ook nieuwe, belangrijke ervaringen zal opdoen.
KIS-model bepalend voor succes
Om de complexiteit van het project te beheersen en de aanwezige kansen zo veel als mogelijk te benutten, zocht de gemeente Rotterdam een opdrachtnemer die recht doet aan ieders belangen, aan de kennis die bij de gemeente Rotterdam (al dan niet) aanwezig is en aan de uitdagingen die het project met zich meebrengt. De gemeente Rotterdam heeft hiertoe het KIS-model gedefinieerd, waarbij KIS staat voor: kwaliteit, integraliteit en samenwerking.
De gemeente wilde in haar aanbestedingsproces een professionele partner vinden om de renovatie van de Maastunnel te ontwerpen, uit te voeren en tot een goed einde te brengen (succesvolle openstelling). Deze partner diende geselecteerd te worden op basis van de KIS-aspecten. Maar hoe operationaliseer je KIS? Hoe selecteer je de juiste partner? Waar moet deze aan voldoen en hoe meet je dat? Hoe kunnen partijen zich onderscheiden? En hoe organiseer je gedurende een jarenlang project diezelfde hoge kwaliteit, integraliteit en samenwerking? Ter ondersteuning van het eigen projectteam, heeft de gemeente Rotterdam het COB gevraagd een expertteam in te richten om een advies te geven over deze vragen.
Doelstelling COB-expertteam
Het COB-expertteam KIS Maastunnel stond onder leiding van prof. dr. ir. Marcel Hertogh (TU Delft). De doelstelling was om een visie te geven op de manier waarop kwaliteit, integraliteit en samenwerking (KIS) als selectie- of gunningscriteria meegenomen kunnen worden in het aanbestedingsproces en de uitvoering van het project, en om uitspraken te doen over KIS als instrument die het Maastunnelproject overstijgen. De belangrijkste vragen waren:
- Wat is de betekenis van de termen kwaliteit, integraliteit en samenwerking binnen een tunnel(renovatie)project?
- Hoe selecteer je een partner die kwaliteit, integraliteit en samenwerking begrijpt en vervolgens kan vormgeven in de uitvoering?
- Kunnen selectie- of gunningscriteria geformuleerd worden die onderscheidend, uitdagend, uitvoerbaar en toetsbaar zijn?
- Hoe organiseer je gedurende de jarenlange samenwerking een blijvende en hoge KIS-kwaliteit?
Een zoekproces
De aanpak van het COB-expertteam kan getypeerd worden als ‘van wensbeeld naar projectrealiteit’. In eerste instantie heeft het expertteam zonder veel inkadering in een visie beschreven hoe KIS-aspecten vanuit een opdrachtgeversperspectief (asset owner) ingebracht kunnen worden in de selectie van een partner voor een complex technisch project. Dit is het wensbeeld. Omdat tunnelprojecten in de context van een publieke opdrachtgever uitgevoerd worden, is vervolgens bekeken hoe de beschreven visie ingepast kan worden in de vigerende aanbestedingswetgeving (‘aanbestedingscontext’), overigens zonder hier een uitputtende juridische analyse op los te laten. Om ten slotte de randvoorwaarden die het project gesteld heeft (met name aangaande planning en moment van advisering expertteam) tot hun recht te laten komen, heeft het expertteam in samenwerking met de gemeente Rotterdam een tweede vertaalslag gemaakt naar de toepassing binnen het renovatieproject Maastunnel: de projectrealiteit.
Resultaten
De zoektocht heeft diverse zeer concrete aanbevelingen en hulpmiddelen voor het selecteren op de KIS-aspecten opgeleverd. Dit betreft zowel aanbevelingen aangaande het aanbestedingsproces, als hulpmiddelen om KIS-aspecten te beoordelen binnen een bestaand/klassiek proces. Voorbeelden zijn een vragenlijst die meehelpt om de samenwerkingsvolwassenheid van een organisatie in te schatten en instrumenten om tot een gezamenlijke aanpak te komen voor de beheersing van projectrisico’s.
Presentatie KIS-rapport op COB-congres
Het COB-expertteam heeft ter afronding van haar advies een rapportage opgesteld. Deze rapportage is tijdens het COB-congres op 8 december 2016 gepresenteerd.
>> Bekijk het rapport op de kennisbank
Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen