Circularitetten

Om tunnelprofessionals te laten kennismaken met de belangrijkste obstakels voor circulair werken, is een serious game ontwikkeld. Het is een spel in drie ronden waarbij de deelnemers aan het spel onder tijdsdruk zoveel mogelijk leren over het behoud van waarde bij de renovatie van tunnels.

Basisprincipe

Het principe van circulariteit wordt uitgelegd vanuit het concept ‘entropie’, ofwel het continue verlies van (fysieke) waarde binnen een gesloten systeem. De deelnemers leren welke factoren het waardeverlies versnellen, en worden uitgedaagd die factoren zo goed mogelijk te onderkennen.

In versie 1.0 van het spel spelen twee teams tegen elkaar. De teams beginnen met een zekere waarde, bijvoorbeeld 15 punten. Per spelronde zijn er vijf punten te verliezen, zodat je bij maximaal presteren geen verlies van waarde hebt (je eindigt met 15 punten) en bij minimaal presteren juist alles verliest.

Ronde 1: De dimensies van waarde

In de eerste ronde van het spel worden de teams uitgedaagd om de relevante dimensies die waarde beschrijven te kennen en te noemen. Daarvoor worden voorafgaand aan het spel de vijf belangrijkste parameters van tunneltechnische installaties beschreven. Deze parameters zijn gebaseerd op eerder werk van het COB rondom oogstkaarten en mogelijkheden voor hergebruik.

Het format van ronde 1 is gebaseerd op het spel 30 seconds waarbij in dertig seconden vijf woorden moeten worden geraden. Elk woord is cruciaal voor de beschrijving van een circulaire transactie: wat wisselt er van eigenaar (naam, aantal), hoe bruikbaar is het (bouwjaar, R-waarde) en hoe inpasbaar is het (afmetingen)? Voor elke waarde/parameter die niet wordt genoemd binnen dertig seconden, wordt een punt in mindering gebracht. Daarna stopt ronde 1.

Ronde 2: De stakeholders

In ronde 2 gaan twee teams ontdekken wie de stakeholders zijn die circulair werken mogelijk maken. Immers, zonder mensen komen (zakelijke) kringlopen niet tot stand. In totaal zijn er vijf typen stakeholders gedefinieerd die een rol spelen in het bepalen van businesscase voor circulariteit. Elke stakeholder heeft zijn/haar eigen belang en motief om wel of niet circulair te gaan werken.

De vorm van ronde 2 is gebaseerd op het spel memory. Er liggen allemaal identieke kaartjes op tafel met de afbeeldingen van de stakeholders naar beneden. Vervolgens worden om en om steeds twee kaartjes door de spelers omgedraaid, bekeken en teruggedraaid, totdat twee identieke kaartjes op tafel liggen en dit duo van tafel mag worden genomen. Het vinden van twee dezelfde kaartjes levert een extra beurt op; als de kaarten niet overeenkomen, gaat de beurt weer naar de andere partij. De winnaar behoudt aan het einde van de ronde al zijn punten (geen waardeverlies), bij de overige spelers gaan er vijf punten af.

In het spel is een complicerende factor ingebracht: de gedoekaart. Deze kaartjes staan voor de onbekende stakeholder in circulariteit, die vaak op de een of andere manier ook invloed heeft vanuit bijvoorbeeld regelgeving en de omgeving, waardoor vertraging kan optreden.

Na het spelen, hebben de deelnemers kennisgemaakt met de vijf belangrijkste bepalers voor een circulaire businesscase. Ook is duidelijk geworden dat er ook veel gedoe kan zijn, en volhouden belangrijk is.

Ronde 3: De organisatie

Als de parameters en stakeholders voor circulair werken bekend zijn, is het zaak deze met elkaar te verbinden in de keten. De verbinding is afhankelijk van het type stakeholder: wat wil een stakeholder in ieder geval geborgd hebben om te besluiten tot circulair werken? Om dat inzichtelijk te maken, gaan de teams met elkaar in competitie om zoveel mogelijk kwintetten (in plaats van kwartetten) te verzamelen, zie de tabel hieronder. De spelers die aan het einde de meeste kwintetten heeft, verliest geen vijf punten (waardebehoud). De overige spelers raken wel ieder vijf punten kwijt.