Grenzeloos renoveren

Het renoveren van tunnels is zowel in België als in Nederland een zeer actueel thema. Renoveren vereist andere competenties dan het aanleggen. Daarom organiseerden de Vlaamse ingenieursvereniging ie-net en het COB op 30 mei 2017 een gezamenlijke studiedag.

Op de studiedag kwamen opdrachtgevers, opdrachtnemers, studie- en adviesbureaus, vergunningverleners en tunnelbeheerders bij elkaar om vanuit verschillende perspectieven kennis en ervaringen te delen op basis van concrete (praktijk)voorbeelden en best practices.

Programma

>> Download programma als pdf (700 KB)

9.30 uur – Inloop: de koffie en thee staan klaar

10.15 uur – Plenaire opening

  • Introductie door Jan Van Steirteghem namen ie-net en Karin de Haas namens het COB
  • Keynote speech door Chris Smit (Culture Matters) om deze studiedag met een open blik in te gaan. Wanneer je internationaal werkt, doet cultuur ertoe. En de cultuurverschillen tussen België en Nederland zijn groot. Hoe kun je dan toch goed samenwerken en samen leren? Chris Smit biedt inzicht in de specifieke cultuurverschillen tussen de twee landen en introduceert verschillende culturele scenario’s.

11.00 uur – Twee ronden subsessies, zie het schema hieronder
In twee rondes kunt u kennisnemen van veertien relevante onderzoeken, praktijkprojecten en opgaven. De interactieve sessies in kleine groepen geven u de gelegenheid om niet alleen kennis te delen, maar ook uw eigen ervaringen en vragen in te brengen.

13.00 uur – Lunch

14.00 uur – Plenair programma
Voorzitter: Liesbeth Schippers (Pels Rijcken)

  • Karel Lowette, kabinetschef Brussels minister voor Mobiliteit
    (Tunnel)renovatie vanuit politiek perspectief: uitdagingen en kansen
  • Cees Brandsen, HID Rijkswaterstaat
    Wat zijn de opgaven voor Rijkswaterstaat? Hoe pakken zij tunnelrenovaties aan? Wat zijn de lessen uit de aanpak tot nu toe?
  • Barteld Schutyser, advocatenkantoor Eubelius
    De wet is het probleem niet
  • Debat
    Ervaren renovatiemanagers Dick van Klaveren (Rijkswaterstaat) en Jan Van Steirteghem (Hyacint) vertellen over hun ervaringen met de renovatie van de Velsertunnel én openen het debat. Discussieer onder leiding van Liesbeth Schippers mee over inkoopvoordeel versus kwalitatief partnerschap, wederzijdse nieuwsgierigheid versus contractmanagement, renovatie versus nieuwbouw en innovatie versus proven technology.

16.40 tot 18.00 uur – Een drankje en hapje

 Subsessies

>> Download zaalindeling (pdf, 190 KB)

ZAAL/ONDERWERP RONDE 1  11.00 tot 12.00 uur RONDE 2 12.00 tot 13.00 uur
Kubus /
Brussel
Tunnelrenovaties in de ring Brussel
De ring van Brussel kent en kende veel achterstand in het onderhoud van haar tunnels. In deze sessie wordt verteld hoe Brussel vanuit een overall-filosofie een aanpak heeft ontwikkeld en wat dit betekent voor een drukke metropool.
Spreker: Dimitri Strobbe (adviseur minister transport Brussel)
Renovatie metrostations Brussel
Diverse metrostations in Brussel worden gerenoveerd. Dit vraagt een nieuwe ontwerp op het gebied van brandveiligheid. De ventilatie, evacuatie en brandveiligheidsvoorzieningen worden zorgvuldig tegen het licht gehouden. Hoe ga je om met de vermenging van oud en nieuw materieel? Hoe verbind je complexe rekensommen met de strategie? Hoe ga je om met het ontwerp van de architect? Kun je eigenlijk wel renoveren als je het volledig volgens de wet doet? Lessen en bevindingen vanuit de praktijk.
Spreker: Aryan Snel (Witteveen+Bos)
Het lab /
Duurzaam assetmanagement
Levensduur
Wat is de daadwerkelijke levensduur van ondergrondse constructies? Wat is de top-10 aan grootste risico’s en wat weten we van die risico’s? Welke zijn urgent, welke zijn onbekend? Een onderzoeksgroep heeft een start gemaakt met een position paper over dit belangrijke onderwerp.
Sprekers: Alex Kirstein (K_Dekker bouw & infra), Harry Dekker (Rijkswaterstaat), Brenda Berkhout (Witteveen+Bos), Adam Bezuijen (Deltares) en Karin de Haas (COB)
Minder licht, minder veilig?
De tunnelverlichting betreft meer dan 50% van de toch al forse energiehuishouding van een tunnel. Ledverlichting biedt bij renovatie gelegenheid om verouderde systemen te vervangen door nieuwe concepten. Die concepten geven ook nieuwe kansen, met name op het gebied van duurzaamheid. De wetenschap kan ons daarbij helpen, bijvoorbeeld door verlichtingsconcepten te ontwikkelen voor een betere waarneming en een lager energieverbruik. Deze workshop wil de mogelijkheden en de kansen, maar ook de bedreigingen en risico’s in kaart brengen om deze mee te nemen in een komend onderzoek.
Sprekers: Johan Naber en Willem Zandvliet (Rijkswaterstaat)
Green room /
Stakeholders aan zet
Stedenbouwkundige integratie van tunnelrenovatie
Een tunnelrenovatie heeft niet alleen grote impact op de mobiliteit, maar ook op vele andere aspecten van onze leefomgeving. Een renovatie creëert nieuwe kansen en risico’s, alleen al omdat ook de globale context waarin de tunnel zich bevindt geëvolueerd is. Hoe kan een dergelijk project bijdragen aan de ambities van een stad? Hoe verloopt een vooruitstrevend ontwikkelproces, worden de belangen van stakeholders gerespecteerd en hedendaagse knowhow geïntegreerd?
Spreker: Chris Poulissen (NP-Bridging)
Velsertunnel: van tegenstand tot medestand
Toen in 2014 bekend werd dat de Velsertunnel maandenlang volledig dicht moest, was dit voor de omwonenden en weggebruikers een bittere pil. De omgeving zou in een verkeersinfarct belanden. Inmiddels is dit renovatieproject afgerond en is Rijkswaterstaat door diezelfde omgeving beloond met complimenten. Hoe is de publieke opinie gewijzigd van tegenstand tot medestand? Welke (innovatieve) bereikbaarheidsmaatregelen zijn ingezet? Wat werkte wel en wat minder? Hoe heeft aanneemcombinatie Hyacint hieraan bijgedragen? Een praktijkverhaal over omgevingsmanagement dat als inspiratiebron kan dienen voor het nieuwe programma Amsterdam Bereikbaar en infraprojecten rondom grote steden.
Sprekers: Ilkel Taner (Rijkswaterstaat) en Marie-José Knape (Hyancint)
Prisma /
Planmatig werken
Renovatie Koningstunnel
De Koningstunnel in Den Haag is een bijzondere constructie met drie in- en uitgangen. De gemeente Den Haag wil een probleemloze en veilige renovatie waarbij de hinder voor de omgeving minimaal is, en ziet daarbij een belangrijke rol voor zichzelf als opdrachtgever. Wat is hun ‘To do’-lijst in de voorbereiding van een renovatieproject? Deze workshop is vooral interessant voor tunneleigenaren en -beheerders.
Sprekers: Paul van Laviere en Cynthia Sewbalak (gemeente Den Haag)
Hoe houd je samenwerking goed en effectief?
Hoe houd je de samenwerking goed na de eerste onverwachte gebeurtenissen, tegenvallers, innovaties die een nieuwe manier van werken vragen, druk op de planning en eisen vanuit de omgeving? Deze omstandheden roepen veelal tegenstrijdigheden op in de belangen. Wat kun je daarvoor organiseren? Hoe bleven Rijkswaterstaat en Hyacint goed samenwerken als de belangen even tegenstrijdig zijn? In deze workshop ga je ervaren hoe je op een andere manier kunt omgaan met verschillen in de samenwerking, zoals het team van de Renovatie Velsertunnel dat twee jaar lang ervaren heeft met teamcoaches. Wij reiken je een praktisch handvat aan, dat je de dag erna kunt gebruiken. Dus als het moeilijker wordt op de inhoud, biedt deze workshop uitkomst!
Sprekers: Roland Broekhuizen, Ronald Jansen, Marene van den Enk (Motion Consult), Armand Ellsworth (Hyacint) en Marin Bouma (Rijkswaterstaat)
Wit licht /
Rotterdam en Amsterdam
Renovatie Maastunnel
In Rotterdam is zeer recent gestart met de renovatie van de Maastunnel, een rijksmonument. De monumentale status en de civiele schade vragen veel van de aannemer en de gemeente. Hoe heeft dit de inrichting van het project in de ontwerpfase beïnvloed en wat is de rol van het ontwerp in de beperking van de risico’s? Er wordt ingegaan op de veiligheidsaspecten en de proeven die worden gedaan om de risico’s te beperken. En: waarom is ervoor gekozen om de tunnelbuizen één voor één af te sluiten voor het verkeer? Wat zijn de voor- en nadelen?
Sprekers: Jacco Groen (Mobilis) en Wilbert Jansen (gemeente Rotterdam)
Inkoopstrategie Piet Heintunnel Amsterdam
De Piet Heintunnel moet grondig worden gerenoveerd. Het projectteam van de gemeente Amsterdam is bezig met de voorbereiding van de aanbesteding en wil graag met u in discussie over de inkoopstrategie. Wat vindt u slim? Wat moet de gemeente vooral niet doen? Wat kan anders?
Spreker: Paul van Rossum (gemeente Amsterdam)
Yellow brick road /
In één keer goed
Velsertunnel: naar een succesvolle openstelling
Een tunnel probleemloos open na de renovatie; dat was tot nu toe vaak een struikelblok. Bij de Velsertunnel is het gelukt door goede samenwerking tussen Rijkswaterstaat en aanneemcombinatie Hyacint, ICT-ontwikkeling vanaf de start van het ontwerpproces, een doordacht programma van ontwerpen, in bedrijf stellen, testen, opleiden, trainen en oefenen, en extra aandacht voor de verbinding tussen lokale en centrale bediening en besturing. Wilt u ook een probleemloze openstelling? Kom dan luisteren en leren van de Velsertunnel!
Sprekers: Hugo Kruk en Benjamin Mooijaart (Hyacint), Harry de Haan en Theo van Maris (Rijkswaterstaat)
Virtueel ontwerpen en bouwen
Systems engineering, BIM en virtual reality zijn de bouwstenen voor een virtueel ontwerp- en bouwproces, waarbij raakvlakken geen bijtvlakken zijn. ‘In één keer goed’ uitvoeren is niet langer een slogan; virtueel testen en valideren van tunneltechnische installaties is al realiteit, digitaal opleveren van een as-built assetmanagementsysteem is een mogelijkheid.
Sprekers: Thomas Vandenbergh (Besix) en Johan Kuppens (iNFRANEA-neanex)
Gruis /
Renoveren met de winkel open
Langjarig onderhoudscontract: een zegen voor renovatie?
Als onderdeel van het twintigjarig onderhoudscontract voor de Westerscheldetunnel is al jaren geleden nagedacht over de grote renovatie die nu uitgevoerd wordt. De meeste nieuwe systemen worden parallel aan bestaande systemen opgebouwd om overlast te minimaliseren. Zo zijn de kritische systemen van de tunnel getest zonder dat deze is omgebouwd. Deze aanpak was alleen mogelijk dankzij intensieve samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Rijkswaterstaat kiest voor een ander soort langjarig onderhoudscontract, namelijk VIT 1 en VIT 2, waarbij acht tunnels volgtijdelijk worden gerenoveerd waardoor iedere tunnel iets slimmer kan worden aangepakt. Beide strategieën werken. Welke kiest u?
Sprekers: Jan Verbrugge (Westerscheldetunnel), Christiaan Braat (Croon) en Johan Naber (Rijkswaterstaat)
Heathrowtunnel: elke nacht dicht, elke ochtend open
Let op, deze sessie is Engelstalig
Heathrow Airport heeft BAM opdracht verleend voor de renovatie van de verkeerstunnels die toegang bieden tot de terminalgebouwen van de luchthaven. Omdat dit de enige toegang tot het vliegveld is en het vliegveld onderhouden moet blijven, gaat de tunnel elke nacht dicht en elke ochtend weer open. En elke ochtend voldoet het systeem weer aan de strenge veiligheidseisen. Hoe hebben de bijzondere randvoorwaarden het project beïnvloed? Is deze kostbare aanpak zijn geld dubbel en dwars waard? Wat kunnen België en Nederland leren van dit project?
Spreker: Jon Daley (BAM)