Samenvatting

Met name in binnenstedelijk gebied zal de vraag naar en de complexiteit van ondergronds bouwen steeds verder toenemen. In dit document zijn op basis van kennis en ervaring met bouwen in de ondergrond speerpunten geformuleerd om toekomstige bouwprojecten te helpen verbeteren.

Zelden koppelt een opdrachtnemer aan planvormers en opdrachtgevers de ervaringen en leerpunten terug die hij bij de realisatie van een project heeft opgedaan. Dat is zonde, want hoewel ieder ondergronds bouwproject zijn specifieke problemen en valkuilen kent, zijn er ook problemen die steeds opnieuw terugkeren. Hoofdaannemers en ingenieursbureaus geven in dit document aan welke verbeterpunten zij zien in de totstandkoming van een (ondergronds) bouwwerk om realisatie- en faalkosten te reduceren en juist meerwaarde te behalen.

De speerpunten zijn gestructureerd in hoofdstukken die in grote lijnen de verschillende fasen van de totstandkoming van een bouwwerk volgen; van planvorming tot realisatie. Ook is er aandacht voor duurzaamheid en communicatie. Met de aanbevelingen kan het ondergronds bouwen in Nederlandse binnensteden naar een hoger niveau worden getild.