De visie van Jarko van Bloois

De kabels-en-leidingenbranche krijgt veel te verstouwen. Klimaatadaptatie, energietransitie en vervangingsopgaven veroorzaken druk op de ondergrond en toenemende focus op het belang van samenwerken. Overal waar je komt, klinkt het door: zonder elkaar kunnen we dit niet. Goed, toch? Maar behoort samenwerken tussen ketenpartners in de ondergrondse infra überhaupt tot de mogelijkheden?

Iedereen die werkzaam is in ondergrondse infra weet het: er gelden verschillende definities van samenwerken en die zijn zeker niet altijd in lijn met elkaar. Toch klinkt de roep om samenwerking in de branche steeds weer. We móeten het samen doen, anders krijgen we de grote maatschappelijke veranderingen niet voor elkaar.

Samenwerken lijkt echter een tevergeefse wens in een werkveld dat richting en verantwoordelijkheidsverdeling mist. Hoe dichter bij de bouwplaats, hoe verder de belangen uiteen lopen. En hoe vind je elkaar nog, als de belangen lijnrecht tegenover elkaar staan? Juist: lastig. Wat is er nou eigenlijk nodig om het wel voor elkaar te krijgen? In mijn optiek moeten we het zoeken in de regiefunctie.

Ik vergelijk het weleens met de maximumsnelheid op een snelweg. Om die te bepalen, worden door de wetgever verschillende maatschappelijk belangen afgewogen. Zo wordt een algemeen gedragen maximumsnelheid vastgesteld. Die snelheid wordt niet bepaald door de weggebruikers, omdat dit nooit tot een gedragen oplossing zal leiden.

In het werkveld van ondergrondse infra wordt het gesprek over belangen vooral gevoerd door ‘weggebruikers’ onderling. Stakeholders gaan met elkaar in gesprek om gezamenlijk tot oplossingen te komen, maar feitelijk wordt er voortdurend gezocht naar manieren om de eigen perceptie en het eigenbelang kracht bij te zetten. Het gesprek vormt als zodanig een manier om te zoeken naar draagvlak om eigen doelen te behalen, geen samenwerking. Dat de hoeveelheid verschillende belangen in het werkveld enorm gegroeid is, maakt het gesprek natuurlijk niet makkelijker.

In mijn perceptie is samenwerken, samen komen tot breed gedragen oplossingen, alleen mogelijk wanneer de beheerder van de openbare ruimte de regie pakt in het gesprek. Het is zijn verantwoordelijkheid om te onderzoeken en vast te stellen wat de spelregels in het gebruik van de ondergrond zijn en om daarbij de belangen van alle gebruikers mee te wegen. Samen kunnen we dan bekijken hoe we files voorkomen, bijvoorbeeld door te gaan ritsen en elkaar te informeren over wegwerkzaamheden.

Zowel gemeenten als netbeheerders moeten hiervoor concessies doen. Het gaat dan namelijk niet meer om het verstevigen van de eigen positie, maar om het zoeken naar manieren om het onder aan de streep voor elkaar te krijgen. Voor de burger. En dat zijn we in feite toch allemaal?

Kabels en leidingen zijn vitaal voor onze maatschappij, net als groen en andere facetten die onderdeel uitmaken van een fijn leefklimaat. ‘Samen’ is dus afstemmen, maar wel vanuit een duidelijke rolverdeling.

Jarko van Bloois heeft een juridische achtergrond en werkt sinds 2007 in de ondergrondse infrastructuur als adviseur, jurist, manager en trainer bij overheden, netbeheerders en marktpartijen. Hij is tevens COB-coördinator in de Kennisarena kabels en leidingen.