Inzicht in geldstromen

Vanuit het onderzoek Common ground voor ondergrondse infra is geconcludeerd dat ondergrondse infraprojecten met meerdere betrokken partijen kunnen leiden tot een onevenredige verdeling van kosten en baten tussen die partijen. Het blijkt lastig om tot consensus te komen, omdat inzicht in het totale plaatje ontbreekt. De doelstelling van dit project: het creëren van een objectief en transparant beeld van de verschillende netten en de daarbij horende regels, verhoudingen en geldstromen. 

Evenredige kostenverdeling, verlegregelingen, kostenverevening en de rol van een projectontwikkelaar zijn belangrijke gespreksonderwerpen in het werkveld. Dit project moet de fundering worden waarop projecten gebouwd kunnen worden, die als doel hebben om draagvlak te bereiken over de kosten en baten in het aan- en verleggen van kabels en leidingen.
Voor een goede fundering is alleen een beeld van hoe de euro’s van links naar rechts rollen onvoldoende. Er zijn verschillende factoren die een belangrijke rol spelen bij de beeldvorming van het geheel. Naast de economische kant, is een beeld van het fysieke systeem van verschillende netten (het technische kant) en de regels, procedures en verhoudingen (het institutionele kant) van belang. Deze drie pijlers maken het beeld compleet.

Het TIE-model vormt de basis voor dit project. In dit model, van Aad Correljé, associate professor aan de TU-Delft, wordt de verbinding gelegd tussen geldstromen (economie, E), technologie (T) en instituties (I). Over het model is een interview afgenomen met Aad Correljé.

 

Deliverable

Nr.

Omschrijving

Verwachte opleverdatum

1

Per medium een infographic/flowchart met daarop weergegeven de TIE.

Vervallen
2

Een ondersteunend rapport bij de infographics/flowchart en uitgewerkt plan voor vervolg.

Vervallen

Activiteiten januari-juni 2023

Omschrijving

Draagt bij aan deliverable …

Er is bureauonderzoek gedaan en er zijn een aantal interviews afgenomen.

Alle deliverables

Update juni 2023

Er zijn een aantal interviews afgenomen, echter door verschillende redenen leidden deze niet tot een gedragen resultaat. Het was ook een spannend onderwerp; een transparant beeld van verschillende netten en de daarbij behorende, regels, verhoudingen en geldstromen. Het gebrek aan openheid is een belemmering en staat een objectief en realistisch beeld in de weg. Besloten is dus om dit onderwerp voor nu even te laten.

Meer over het project

Het project is onderverdeeld in twee fases.

De eerste fase betreft een statische fase, waarin de vaste componenten worden geïnventariseerd en verbeeld. De inventarisatie wordt gedaan met betrekking tot de volgende mediums: elektriciteit en gas, drinkwater, telecommunicatie, warmte, riolering. De statische eerste fase geeft invulling aan de volgende zaken:

• (T) Het betreft hier een beeld van de technische opbouw van de netten.
• (I) Naast de technische opbouw wordt het institutionele kader, dat direct op aanleggen en verleggen van kabels en leidingen van toepassing is, in beeld gebracht.
• (E) Tot slot worden de geldstromen, die direct met het aan- en verleggen van kabels en leidingen te maken hebben, in beeld gebracht.

Fase 1 wordt vanuit het COB begeleid, ondersteund met een student van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Voor de beeldvorming van de TIE wordt gebruik gemaakt van bestaande producten. Aan netbeheerders wordt gevraagd om een update van de reeds bestaande beeldvorming. Daarnaast wordt hun input gevraagd op het institutionele en economische vlak.

Fase 2 van het project betreft de dynamische fase, waarin de componenten die invloed hebben op de geldstromen worden geïnventariseerd en weergegeven. De tweede fase wordt in samenwerking met de Technische Universiteit Delft vormgegeven. De tweede fase focust zich op een uitgebreid sankeydiagram en een digitale interactieve gelaagde kaart, waarop de TIE met geïnventariseerde invloeden en drijfveren is weer te geven.

Stappenplan:

I: Analyse beschikbare projectinformatie en bronnen 

In deze fase worden alle reeds geproduceerde documenten, jaarverslagen en andere bronnen geraadpleegd voor het opstellen van een eerste model van geldstromen, waarbij met name gekeken wordt naar uitgaven voor realisatie en beheer van de genoemde mediums. Bovendien wordt een eerste stakeholderanalyse opgesteld met daarin per stakeholders de taakstellingen, gewenste doelen en welke stakeholder aan de slag moet, en waarom.

Stap II: Analyse invulling wetgeving door netbeheerders, op basis van interviews

Netbeheerders van de verschillende stakeholders worden geïnterviewd en de modellering uit Stap I wordt getoetst. Eventuele financiële materiele stakeholders (partijen met aanzienlijke belangen, bijvoorbeeld aannemers) die niet eerder zijn geraadpleegd worden benaderd voor een interview.

Stap III: Feitenrapportage geldstromen opstellen 

Op basis van alle verzamelde informatie volgt een feitenrapportage over de geldstromen zoals die nu plaats vinden, inclusief de meest belangrijke doelen en geldstromen per betaler en ontvanger.

Stap IV: Rapportage over hoe geldstromen worden beïnvloed en invloed hebben op afwegingen 

In de laatste fase wordt de wisselwerking tussen invloeden en geldstromen in een verwachte dynamiek voor de toekomst geplaatst. Uit de interviews zijn de meest impactvolle investeringen in beeld gebracht en wordt duidelijk waar het initatief voor investeringen in de ondergrond te verwachten is, vanuit veranderende regelgeving, versnelde energietransitie of netcapaciteit. Deze fase wordt afgesloten met een eindrapport, inclusief schematische presentatie van de resultaten, aanbevelingen en mogelijke vervolgstappen.

Geconstateerd is dat de geldstromen vanuit de energietransitie en investeringen in verbeterde data de grootste impact hebben. 50-70 procent van de werken gaat nu al in combi en dat kan nog meer worden. Tijdens de uitvoering mag daarbij meer aandacht zijn voor omgang met afwijkingen in planning. Het lijkt daarom logisch om de inpassing van kabels en leidingen, en de daarbijhorende geldstomen, aan te pakken als een ruimtelijke ordeningsvraagstuk. Aanbevelingen:

  1. Het zou goed zijn om te onderzoeken hoe alle publieke infra met dezelfde begrotingssystematiek kan worden beoordeeld en gefinancierd, zodat er meer in combi kan worden gewerkt.
  2. Doe meer onderzoek dan kan beter worden omgegaan met wijzigingen tijdens de uitvoering.
  3. De nieuwe omgevingswet is complex. Bestudeer hoe de implementatie verloopt, met meerdere netbeheerders gezamenlijk.

Beeld: Cartoon Blanche

Deelnemers

Beaufort Corporate Consulting B.V. -

Locatie: Utrecht, Vliegend Hertlaan 15-97
William van Niekerk, rol: Projectleider

Bouwend Nederland -

Locatie: Zoetermeer, Zilverstraat 69
Harold Lever, rol: Geïnterviewd

Dunea NV Duin & Water -

Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11
Eric van Can, rol: Geïnterviewd

Heijmans Infra B.V. -

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67
Jasper Besselink, rol: Geïnterviewd
Qirion

Qirion -

Locatie: Duiven, Dijkgraaf 2-4
Herman Pruisken, rol: Geïnterviewd

Stichting RIONED -

Locatie: Ede, Horaplantsoen 12b
Hilde Niezen, rol: Geïnterviewd

TU Delft -

Locatie: Delft, Jaffalaan 5
Mark de Bruijne, rol: Lid

TU Delft - TU Delft Faculteit TBM

Locatie: Delft, Jaffalaan 5
Aad Correljé, rol: Lid

VodafoneZiggo Ziggo Services B.V. -

Locatie: Utrecht, Boven Vredenburgpassage 128
Eric Dingemanse, rol: Geïnterviewd

VolkerWessels Telecom | Services -

Locatie: Nieuwegein, Ravenswade 4a
Michel Lenderink, rol: Geïnterviewd