Duikers en sifons

Rijkswaterstaat staat voor de opgave om in de regio Brabant vijftien grote duikers en sifons op korte termijn programmatisch te vervangen. Als koploper wil Rijkswaterstaat een effectieve en opschaalbare aanpak ontwikkelen die ook toepasbaar is voor de duizenden andere duikers en sifons in Nederland en Vlaanderen. Deze vernieuwingsaanpak sluit aan bij de gezamenlijke opgave waarin het COB, als kenniscentrum voor ondergronds bouwen, een actieve bijdrage wil leveren.

Samenwerking COB

De komende jaren zullen nog vele honderden oude duikers en sifons in Nederland vervangen moeten worden. Deze zijn samen verantwoordelijk voor bijna een kwart van de landelijke vervangingen renovatieopgave van alle overheden in Nederland. Rijkswaterstaat werkt samen met het Centrum Ondergronds Bouwen (COB) aan dit project om ervaring en kennis op te doen voor toekomstige, grotere opgaven.

Eerste bijeenkomst

De eerste sessie over de vervangingsopgave van duikers en sifons vond plaats op 19 februari 2025 bij het COB. Karin de Haas (directeur COB) en Dick van Klaveren (projectdirecteur RWS Grote Projecten en Onderhoud) verwelkomden de deelnemers en verzorgden de aftrap van deze succesvolle bijeenkomst.
>> Lees het verslag van deze bijeenkomst (pdf, 319 KB)

Vernieuwingsopgave

De aanpak van Rijkswaterstaat in Noord-Brabant dient als voorbeeld voor toekomstige vervangingsopgaven van duikers en sifons bij andere overheden. Rijkswaterstaat betrekt de markt bewust al bij de voorbereiding van dit project, zodat de uitvoering zo snel mogelijk kan starten.

In de regio Brabant gaat het momenteel om 15 duikers en sifons die aan vervanging toe zijn. De duikers en sifons verschillen in diameter(omvang) en bestaan uit een of meerdere kokers. Ook zijn er verschillende soorten afsluiters. De nieuwe duikers worden dieper aangelegd dan de huidige en sommige krijgen een andere plek. Daarom moeten beken en waterlopen opnieuw worden aangesloten of samengevoegd. De nieuwe duikers en sifons moeten toekomstbestendig zijn en de uitvoering zoveel mogelijk klimaatneutraal en circulair. Daarnaast moet de vaarwegfunctie van de kanalen zo goed mogelijk behouden blijven tijdens de vervanging. De huidige duikers blijven in gebruik totdat de nieuwe zijn geplaatst. Na vervanging wordende oude duikers buiten gebruik gesteld, afgedicht of weggehaald.

Planning

In 2022 startte de planfase. Rijkswaterstaat deed onderzoek naar de regio en werkte samen met waterschappen aan de voorontwerpen. In 2025-2026 wordt het beste ontwerp samen met de markt verder uitgewerkt en volgt advies over hoe en wanneer de duikers en sifons het beste verwijderd of vervangen kunnen worden. Onderzocht wordt welke ruimtelijke procedure nodig is, wie grondeigenaar is en of er kabels en leidingen lopen.

Eind 2026 is het de verwachting te starten met de vervanging van de duikers en sifons. Anders dan gebruikelijk, vraagt Rijkswaterstaat de markt al vóór de start van de uitvoering mee te denken over de techniek en uitvoerbaarheid van het voorontwerp. Zo kunnen technische uitvoeringskwesties meteen in het ontwerp meegenomen worden. Omdat de vervanging zeer urgent is, starten twee of meer marktpartijen tegelijk aan de uitvoering. Zo is de realisatiefase zo kort mogelijk.

• Planfase (2022-2026): voorontwerp met voorkeursontwerp, technisch categoriseren, afronding planfase, opstellen inkoopstrategie en inkoopplan
• Realisatiefase (2026-2029): uitvoering