Digitalisering
Digitalisering omvat alle ontwikkelingen op het gebied van virtualisatie, bedieningsinterface, modellering, simulatie, gaming en informatievoorziening ten behoeve van het tunnelsysteem.
Elk tunnelproject gebruikt een combinatie van digitale instrumenten en heeft een eigen digitale strategie om sneller, slimmer, met minder hinder te bouwen of te renoveren en de tunnel sneller open te krijgen. Natuurlijk komt deze ontwikkeling met allerlei obstakels: er zijn hiaten in kennis, tussen projectfasen, tussen de eisen van verschillende belanghebbenden en in randvoorwaarden en het systeem zelf. Deze hiaten kunnen de markt en opdrachtgevers voor een groot deel los van elkaar oplossen, maar er zijn puzzels waarvoor je elkaar nodig hebt, vragen die je buiten de projecten om wilt beantwoorden en opgaven die een langere adem vergen dan een individueel project heeft. Het COB ziet het als haar taak om in dit proces te helpen, te stimuleren, te etaleren, te toetsen en te informeren. Want alle belanghebbenden zijn het erover eens dat de digitalisering van elk aspect van tunnels enorme potentie heeft.
Op weg naar 2030
In de ontwikkellijn Digitalisering (aanvankelijk: Digitale tunneltweeling) van het tunnelprogramma is tot 2020 vooral gewerkt aan verheldering van begrippen. Vervolgens zijn er doelen voor 2030 geformuleerd en is er een bijbehorend programma vormgegeven. Sommige projecten zijn direct gestart, andere volgen in de komende jaren.
Bijeenkomsten
Kennismiddag Digitalisering
Om u bij te praten en mét u te praten over de status van de projecten binnen de ontwikkellijn Digitalisering en de toekomstige thema’s rondom digitalisering in de tunnelwereld, was er op 19 september 2024 een kennismiddag Digitalisering.
>> Meer informatie
Lopende projecten
Expertgroep Digitalisering
De expertgroep Digitalisering wordt gevormd door de experts die in het tunnelprogramma betrokken zijn (of waren) bij onderwerpen op het gebied van ICT en data.
Informatie voor de tunnelbeheerder
Het project Informatie voor de tunnelbeheerder onderzoekt welke rol, welke inzichten nodig heeft en welke daarmee samenhangende beslissingen genomen worden.
Leertraject digitale tweeling
In dit project wil het COB samen met het netwerk verkennen hoe de gezamenlijke leer- en ontwikkelopgave naar een digitale tunneltweeling vormgegeven moet worden.
Groeiboek Digitalisering
Het vooraf verifiëren en valideren van het veilig functioneren van de tunnel, kan een belangrijke bijdrage leveren aan minder hinder, zowel bij nieuwbouw als renovatie. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van gevisualiseerde en gesimuleerde omgevingen. Het groeiboek Digitalisering helpt.
Proof-of-concept leeromgeving
Er wordt op allerlei plekken geëxperimenteerd met digitale en virtuele instrumenten om opleiding, trainen en oefenen (OTO) te kunnen vormgeven buiten de werkelijke tunnel. Het COB-netwerk heeft de ontwikkeling van virtueel OTO reeds in kaart gebracht. De volgende stap is onderzoeken of één platform voor training en oefening mogelijk is.
Afgeronde projecten
Verwachtingen digitale middelen
Vanuit de overtuiging dat een digitale tunneltweeling de beheerder helpt ‘in control’ te zijn, wordt samen met diverse tunnelbeheerorganisaties onderzocht welke digitaliseringsmiddelen voor hem de meeste waarde toevoegen en wat daarbij de uitgangspunten moeten zijn.
Probleemloos open
Dit project is ontstaan vanuit de gedachte dat digitalisering zou kunnen helpen bij het probleemloos openstellen van een tunnel. Inmiddels is de conclusie getrokken dat het boven tafel krijgen en oefenen met ‘gedoe’ rondom openstelling éérst komt. Het COB-netwerk heeft hiervoor een serious game ontwikkeld.
V&V-bibliotheek
In het eerste tunnelprogramma is een digitaal groeiboek opgeleverd rondom digitaal aantonen. Het doel is dit groeiboek te verrijken met ervaringen vanuit de recente praktijk als opstapje naar het ontwikkelen van een V&V-bibliotheek.
Businesscase
In dit project wordt gekeken naar het doorrekenen van digitaliseringsvraagstukken. Het onderzoek richt zich op een generiek toepasbare besluitondersteunende methode om een businesscase op te stellen. Als de basis gereed is, kunnen alle projecten voor hun voorgestelde digitalisering een businesscase uitvoeren.
Cultuur
Wat draagt bij aan het toepassen van digitale middelen? Welke drempels zijn er? Door inzicht in de cultuur is het beter mogelijk in een project een uitwerking te maken van een digitaal middel dat ook werkelijk wordt toegepast en om activiteiten daarvoor mee te nemen.
Taal/data
Taal helpt stabiliteit te krijgen in te delen informatie, zonder dat daarvoor alle data gestandaardiseerd moet worden. Taal vormt de basis om data meer inhoud te geven en deze goed over te dragen en te gebruiken. Hiervoor zijn helder geformuleerde definities en kaders nodig; de basis moet ten minste een taalopzet bieden voor alle levensfasen en aspecten.
Wetenschap
Welke kennishiaten gaan ons tegenhouden? Welke wetenschappelijke innovaties gaan ons helpen? Een groep relevante hoogleraren van de technische- en andere universiteiten werkt mee aan het tunnelprogramma voor zulke vragen. Dit heeft vorm gekregen in het onderzoeksprogramma Future proof tunnels.
Aantoonbaar veilig meten en beslissen
Om de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van een tunnel te kunnen beoordelen, is het van belang ook iets te zeggen over de definitie van ‘aantoonbaar veilig’ en vast te stellen welke gegevens daarmee samenhangen.
Volwassenheidsmodel V&V
Door toepassing van een volwassenheidsmodel kan de kwaliteit van het V&V-proces in zowel de project- als exploitatiefase worden verhoogd. Er komt meer nadruk te liggen op de ontwikkeling en controle van de kwaliteit, waardoor beter gewogen afwegingen mogelijk zijn tussen kwaliteit, tijd en geld in een project.
Ken je tunnel (digitaal)
Als we onze tunnel niet kennen, weten we niet hoe of wat we moeten inspecteren en waarop we beheer- en onderhoudsparameters moeten afstellen. Het COB-netwerk heeft daarom een handreiking ‘Ken je tunnel’ ontwikkeld. De volgende stap is onderzoeken in hoeverre dit handboek digitaal en/of geautomatiseerd samengesteld kan worden.
Dashboard
Steeds meer assets en systemen genereren data. Op dit moment wordt deze gegevens onvoldoende ingezet om het assetmanagementlandschap optimaal in te richten. Een veelvoorkomend probleem is dat data niet wordt gecombineerd. In dit project wordt onderzocht wat een beheerder op een dashboard nodig heeft en hoe andere sectoren dit aanpakken.
Data ontsluiten en delen
Op basis van beschikbare data kunnen metrieken worden opgesteld. Metrieken zijn kengetallen die worden verzameld gedurende een project. Door het toepassen van metrieken kan de tunnelsector kennis borgen en leren van het verleden.
Digitaal aantonen
Met dit project wil het COB-netwerk tunnels sneller open krijgen door optimaal gebruik te maken van virtueel testen. Basis daarvoor is de in 2017 opgeleverde verkenning waarin de mogelijkheden en randvoorwaarden zijn geïnventariseerd.
Van boekenkast naar digitaal
Op basis van praktijkervaringen wil het COB-netwerk een brug slaan tussen de (digitale) informatie die beschikbaar is en de behoeften van de assetmanager en andere relevante stakeholders.
Virtueel OTO
Op basis van ervaringen, meningen en ideeën van de direct betrokken stakeholders heeft het COB-netwerk de ontwikkeling kaart gebracht van digitale en virtuele instrumenten om opleiding, trainen en oefenen (OTO) in te richten.
Evenementen
De Tunnel-pizzaparty
Omdat het belangrijk is om de samenhang van de projecten in het COB-tunnelprogramma onderling én met het netwerk af te stemmen, organiseerde het COB in 2022 speciale bijeenkomsten voor iedereen uit het tunnelprogramma.
Kick-off 2021
Op 16 april 2021 vond de startbijeenkomst plaats van de werkgroepen binnen de Ontwikkellijn digitalisering van het tunnelprogramma. De plenaire sessie, met onder meer een toelichting op de gehele ontwikkellijn en de projectindeling, is terug te zien op YouTube.