Strijd tegen georisico’s wordt online beslist

Georisico’s beter in kaart brengen en deze ook toegankelijk maken voor mensen zonder technische achtergrond. Dat is wat Peter Nelemans en Remon Pot van Fugro GeoServices nastreven met het Geo-Risk Portal. Visualisatie is daarbij het sleutelwoord. Het online ontsluiten van monitoringsdata via satellietkaarten of foto’s maakt het communiceren over georisico’s eenvoudiger en productiever. Met als resultaat een snellere besluitvorming bij (dreigende) calamiteiten en reductie van faalkosten.

Peter Nelemans: “De huidige staat van de ICT en mogelijkheden om het gedrag van de bodem te onderzoeken en voorspellen stellen ons in staat realtime risico’s in kaart te brengen. Zo kunnen we de snelheid in projecten houden, risico’s mitigeren en stakeholders informeren over de voortgang van het bouwproces. Zo reduceren we niet alleen faalkosten, maar komen ook tegemoet aan de groeiende noodzaak van adequaat omgevingsmanagement.”

Visueel

Het eindresultaat moet straks overal benaderbaar, zichtbaar en bruikbaar zijn. Met andere woorden: alle relevante data van een project worden ontsloten vanuit een visuele weergave op een pc, tablet of smartphone. Dat is noodzakelijk volgens Peter Nelemans: “Een markt waarin aannemers worden uitgedaagd de klant te ontzorgen, maar wel voortdurend te informeren, vraagt om risicovisualisatie en realtimeinformatievoorziening.”

Het basisscherm is de toegang (portal) tot alle onderliggende informatie. Uitgangspunt is dat die altijd up-to-date, compleet en betrouwbaar moet zijn. De toegevoegde waarde, en daarmee ook de moeilijkheidsgraad, zit in het verbinden van data en het in samenhang kunnen interpreteren daarvan. Peter Nelemans en Remon Pot van Fugro GeoServices: “Wij zorgen voor de interpretatie van ‘big data’, filteren de relevante informatie eruit en maken dat visueel. Het Geo-Risk Portal is in ontwikkeling en wij verwachten het Geo-Risk Portal binnen een half jaar succesvol toe te passen in bouwputten. We verwachten er veel van. In onze optiek is dit de juiste manier van risicobeheersing.”

“Het accent op georisico’s in bouwprojecten ligt nu nog vooral op de planfase. Dat is óók noodzakelijk, maar tegelijk moeten we constateren dat risicobeheersing in de praktijk nog een ondergeschoven kindje is. We willen iedereen op sleeptouw nemen, en het Geo-Impulsprogramma in de praktijk brengen. Vanzelfsprekend zijn daar succesvolle voorbeelden voor nodig. De eerste stappen zijn gezet.”

Pilot IJkdijk

Praktijkervaring is opgedaan bij de IJkdijk. Dit programma is erop gericht dijkmonitoringssystemen te ontwikkelen die bijdragen aan gerichter en kostenbesparend beheer. Sensortechniek geeft inzicht in veranderingen in de dijk, waarmee veranderingen in de sterkte kunnen worden berekend. Waterschappen kunnen daarmee sneller ingrijpen bij bedreigende situaties. In een experiment is een ‘All-in-one Sensor Validatie Test’ (AIO-SVT) gedaan, waarbij Fugro een van de partijen was die mochten laten zien wat er met integrale duiding van monitoringsgegevens bereikt kan worden.

Remon Pot: “We wisten dat de dijk door zou breken, maar niet wanneer en op welke manier. Op basis van sensorgegevens voorspelde Fugro het proces van bezwijken. We zaten met onze voorspelling binnen de marges van het project. Het feit dat we het proces konden visualiseren, bleek voor de betrokken waterschappen de grootste toevoeging. Het inzicht in het gedrag van dijken wordt nu landelijk ontsloten via het Dijk Data Service Center, ontwikkeld door Fugro en Nelen & Schuurmans in opdracht van Stichting IJkdijk en diverse waterschappen.

Door risicovisualisaties kan de besluitvorming bij calamiteiten sneller en adequater plaatsvinden op basis van begrijpbare en accurate informatie. Peter Nelemans: “Papier komt niet aan. Mensen lezen slecht. Als je in één plaatje kunt laten zien wat er aan de hand is, landt dat veel beter. Er is dan meer aandacht voor de monitoringsgegevens en dus voor de risico’s. Voor ons is het effect dat we echt meerwaarde kunnen leveren, met op het juiste moment een passend advies, waardoor tijdige bijsturing in het bouwproces mogelijk is.”

Open data

Drempelloze beschikbaarheid van de informatie is de belangrijkste randvoorwaarde voor het welslagen. Alle informatie bevindt zich in de cloud en is dus altijd en overal beschikbaar. En het Geo-Risk Portal is met elk soort ‘device’ toegankelijk, zonder dat vooraf specifieke software gedownload hoeft te worden. Dat betekent dat ook oudere data of data van derden via het Geo-Risk Portal ontsloten kan worden. Die transparantie past in de visie van Fugro, die erop is gebaseerd dat beter en breder ontsloten data de eigen adviesrol completer en beter kunnen maken.

Het Geo-Risk Portal heeft ‘AAA access’: anytime, anywhere, on any device. (Beeld: Fugro GeoServices)

Van macro naar micro

Na de succesvolle pilot bij de IJkdijk is toepassing in bebouwde omgeving de volgende stap. Dat kan snel gaan. De potentiële voordelen zijn duidelijk en aantoonbaar. Bij bijvoorbeeld de aanleg van een bouwkuip of bij een dijkversterkingproject ziet de projectleider het landschap waar hij in staat ook op zijn tablet. Hij kan van daaruit bij wijze van spreken inzoomen tot op de grond waar hij op staat. Hij beschikt over realtimedata van monitoringssystemen die op dat moment actief zijn, en kan die koppelen aan gegevens over eerdere sonderingen, hoogtedata, of informatie over de toelaatbare toleranties zoals die in het contract met de klant zijn opgenomen. Kortom, alle relevante informatie is beschikbaar op de plek waar het werken in de bodem plaatsvindt.

Remon Pot: “Gebruik van het Geo-Risk Portal beperkt het risico en voorkomt technisch falen. De grote winst is dat we alle relevante realtime-informatie kunnen leveren om zo decision makers te ondersteunen bij het nemen van beslissingen. En dan ook nog op een manier die zij kunnen begrijpen en kunnen plaatsen in hun eigen werkzaamheden.”

Omgevingsmanagement

Het nut van het visueel beschikbaar maken van informatie gaat verder dan de direct betrokken uitvoerders. Het Geo-Risk Portal beantwoordt een latente vraag die er bij opdrachtgevers altijd al is geweest: hoe krijg je als betrokkene inzicht in de veelheid aan data, en hoe moet je die interpreteren? Een bestuurder of bewoner van een stad waar een parkeergarage of een boortunnel wordt gerealiseerd, is niet geholpen met stapels sonderingsdata of zettingsgrafieken.

Remon Pot: “Als er bij een project iets aan de hand is, kan de verantwoordelijke op zijn eigen tablet volgen wat er gebeurt. En als zich een bewoner meldt met een plotseling klemmende deur, kunnen direct de monitoringsgegevens aan de keukentafel met die persoon worden doorgenomen.” Het inzetten van het Geo Risk Portal kan helpen complexe grafieken en rekenresultaten te vertalen naar begrijpbare informatie.

Naast een rol in operationele verbetering kan het Geo-Risk Portal dus een bijdrage leveren aan stroomlijning van het omgevingsmanagement bij grote projecten. Peter Nelemans: “Voor bouwers is de Geo-Risk Scan een goede omgevingsmanagementtool. Visualisatie van metingen en risico’s geeft betrokkenen inzicht. Je kunt het gebruiken om aan vertrouwen te werken. Daar moet je in investeren, maar uiteindelijk leidt het tot meer begrip en minder klachten. Er ligt een uitdaging om de met omgevingsmanagement gemoeide kosten te beheersen. Gebruikmaken van visualisatie levert dus ook daaraan een bijdrage.”