Samenvatting

TNO is door Rijkswaterstaat (RWS) gevraagd om onderzoek te doen naar de mogelijke varianten en functies van energieopslagsystemen in tunnels. Er zijn een aantal potentiële toepassingen voor energieopslag in tunnels gedefinieerd en de technische en economische haalbaarheid van zowel deze toepassingen als opslagtechnologieën zijn kwalitatief geanalyseerd. Hieruit is gebleken dat energieopslag op verschillende manieren kan bijdragen aan zowel de energievoorziening van een tunnel als het bredere Nederlandse energiesysteem.

De bijdrage aan de energieneutraliteit van een tunnel is gekozen als variant om verder uit te werken in het project. Ook is gekeken naar de inzet van energieopslag om waarde toe te voegen aan het energiesysteem door pieken en dalen in hernieuwbare opwek of de elektricteitsvraag te nivelleren. Energieopslag kan in combinatie met lokale hernieuwbare opwek significant bijdragen aan de energieneutraliteit van een tunnel. Volledige energieneutraliteit, d.w.z. volledige onafhankelijkheid van de aansluiting, impliceert een energieopslagsysteem dat onrealistisch groot en duur is. Ook zorgt energieopslag ervoor dat een tunnel langer in dienst kan worden gehouden als de aansluiting op het elektriciteitsnet wegvalt. 

Bredere baten

Energieopslag kan hiernaast ook bredere baten voor het energiesysteem hebben, bijvoorbeeld door op systeemniveau pieken in hernieuwbare opwek te nivelleren. Dit impliceert wel een andere strategie dan inzet voor energieneutraliteit, vooral in de zomermaanden. Tot op zekere hoogte kunnen beide opties worden gecombineerd. 

Er is een kwantitatieve businesscase met economische onderbouwing voor deze waardestromen opgesteld. Hieruit blijkt dat de inzet van energieopslag voor de energievoorziening van tunnels vanuit een puur financieel opzicht waarschijnlijk voor de meeste tunnels niet aantrekkelijk is. Ook levert energieopslag slechts een kleine CO₂-besparing op. Hierop kunnen wel uitzonderingen bestaan.