Eén project, één mond

Bij projecten met grote impact op de omgeving is het van groot belang omwonenden nauw te betrekken. Sterke omgevingscommunicatie neemt frustraties en zorgen weg en creëert draagvlag en begrip. A16 Rotterdam is zo’n impactvol project. Bouwcombinatie De Groene Boog en opdrachtgever Rijkswaterstaat hebben de communicatie gezamenlijk opgepakt en zetten een vlogger in.

Tussen de bestaande A16 (Terbregseplein) en de A13 (Rotterdam The Hague Airport) komt een nieuwe elf kilometer lange rijksweg. Om deze ‘A16 Rotterdam’ goed in dit groene gebied in te passen, wordt onder meer de Rottemerentunnel aangelegd. Deze tunnel van 2.235 meter lang ligt straks half verdiept in het Lage Bergse Bos aan de rand van de Rotterdamse wijk Hillegersberg.

Sinds het najaar van 2020 wordt volop aan de tunnel gewerkt. In 2022 moet de constructie klaar zijn. Het tunneldak en de taluds worden groen ingericht met bomen, struiken en weides voor recreatie. Het tracé ligt in bevolkt gebied, met name bij de tunnel. Overlast voor de omgeving is niet altijd te voorkomen. Bouwverkeer, wegafsluitingen, omwonenden die hun ‘groene achtertuin’ zien veranderen in een bouwplaats. Draaiende betonmixers rijden af en aan om beton te storten.

Bewust anders communiceren

Voor bouwcombinatie De Groene Boog en Rijkswaterstaat is communicatie met de omgeving dan ook een van de belangrijkste onderdelen van het project. “Een groots project als dit vraagt erom goed na te denken over het betrekken van de omgeving”, zegt Linda Euser, communicatieadviseur van De Groene Boog. Om die reden is besloten de communicatie anders dan gebruikelijk aan te vliegen: “Doorgaans hebben opdrachtgever en opdrachtnemer allebei een eigen communicatieteam”, zegt Euser. “Op dit project hebben we er bewust voor gekozen uit één mond te spreken met één gezamenlijke stijl. Deze vorm van samenwerken haalt flink wat ruis van de lijn. Voor ons, maar vooral ook voor de mensen waarop we onze communicatie richten. Voor omwonenden is er één project, voor hen is het niet van belang of je van de opdrachtgever- of nemer bent.”

Geïnteresseerden kijken hun ogen uit tijdens de Terbregsepleintour. (Foto: Sjaak Boot Photography)

Naast de persoonlijke contacten van de omgevingsmanagers met de omwonenden langs het tracé, wordt omgevingscommunicatie met direct omwonenden gedaan door informatieavonden, bewonersbrieven, webinars en kijkmomenten tijdens hoogtepunten in de bouw. Vlak naast de tunnel is Expo A16 Rotterdam ingericht, een ontmoetingscentrum waar iedereen kan binnenlopen om vragen te stellen en het hele tracé met alle werkzaamheden te bekijken. Hier is zelfs een proefopstelling te zien waar de tunneldakbeplanting wordt getest.

Verder zijn (ook voor een breder publiek) bijvoorbeeld mogelijkheden voor het fietsen langs het Kijk- en doepad met zes uitkijktorens langs de bouwplaatsen, fietsrondleidingen met een gids, fotografieworkshops en op geselecteerde momenten bustours langs het werk.

Het meest opvallende in de communicatie is de inzet van de YouTube-serie Sweet 16 met vlogger Frank Jan Kat. Euser: “Gebaseerd op gezamenlijk bepaalde thema’s bezoekt vlogger Frank Jan bouwplaatsen langs het tracé. Hier spreekt hij met mensen op de bouwplaats. In de vlogs willen we vakmanschap zichtbaar en begrijpelijk maken. Ons project een gezicht geven.”

‘In de vlogs willen we vakmanschap zichtbaar en begrijpelijk maken.’

Frank Jan Kat werkte eerder als vlogger op bouwplaatsen en weet hoe het eraan toegaat. Zijn werkwijze is overal identiek. Kat: “Ik fladder overal langs, maar altijd met een duidelijk verhaal voor ogen. Mijn vlogs zijn informatief en kritisch. Maar ook verbindend en weerstandverlagend. Kijkers zien mensen van vlees en bloed.”

Zowel intern als extern hebben de vlogs een verbindende waarde. “Van omwonenden krijgen we hele leuke reacties op de acht vlogs die ik tot nu toe heb gemaakt. Maar we merken ook dat de mensen die aan het project werken de vlogs volgen. Mensen van verschillende disciplines krijgen inzicht in elkaars werk. Dat is een mooi element”, zegt Kat. “Als ik geweten had dat het zo succesvol zou zijn, waren we er eerder mee begonnen”, voegt Euser toe.

Dat medewerkers de vlogs waarderen, blijkt ook uit het feit dat zij Euser zelf benaderen: “In het begin moest ik bouwplaatsmedewerkers voor in de vlogs zoeken, nu weten ze mij te vinden. De vlogs leven echt onder de medewerkers. Dat is fijn. Want het is belangrijk dat je mensen voor de camera zet die dat ook echt willen. Je moet het leuk vinden, anders wordt het gekunsteld. En de stijl van Frank Jan helpt daarbij.”

Geen reclame

In de vlogs is zeker ruimte voor kritische geluiden. Kat: “Het is belangrijk dat ook tegenstanders van een project gehoord worden. Ik stel de vragen die bij hen op de lippen branden. Video is een middel om te verbinden, maar dan moet je wel de juiste toon weten te zetten. Ik ben positief kritisch in mijn video’s. Wat ik vooral wil laten zien, is dat de bouwers gewoon mensen zijn die heel hard werken en vol trots vertellen over de indrukwekkende klus die ze klaren.”

‘Mijn hart bloedt als er een boom omgaat’

De vragen die Kat in zijn vlogs stelt, zijn oprecht. Kat: “Mijn hart bloedt als er een boom omgaat. Ik wil dus weten wat daar het verhaal achter is en ontdek dan dat de bomen die tijdens dit project worden weggehaald, worden vervangen door nieuwe.”

Om ervoor te zorgen dat mensen de vlogs als oprecht beschouwen en niet als reclame voor het project, worden de video’s niet per se ‘gepusht’ door communicatie. Projectmedewerkers delen ze zelf op intranet of bijvoorbeeld LinkedIn en Facebook.

Twee vaste volgers van de vlogs zijn Cock de Jong (75) en zijn vrouw Agaath uit Bergschenhoek. Zij wonen aan het tracé en fietsen of wandelen elk weekend een rondje langs de bouwplaatsen. Sinds de start van de bouw knipt De Jong alle gerelateerde krantenartikelen uit en bewaart ze, samen met bewonersbrieven, in een multomap. “We zijn ook een keer met een werkvoorbereider langs het tracé gefietst en hebben een bustour gedaan. Ik vind het heel interessant om te zien hoe zoiets groots als een snelweg ontstaat, groeit. Het liefst zit ik er met mijn neus bovenop. De vlogs voegen echt iets toe. Je ziet de mens achter de bouwer, prachtig.”

De Jong werd in het gebied geboren en groeide er op. In de loop der jaren zag hij de omgeving veranderen. Moeite heeft hij daar niet mee. “De wereld verandert nu eenmaal. We wonen ook onder een aanvliegroute van het vliegveld. Ja, je hoort af en toe een vliegtuig. Maar dat duurt dertig seconden. Als ik mijn zoon na zijn vakantie moet oppikken, zie ik z’n vliegtuig overkomen, dan stap ik in de auto. Heerlijk toch?”

Transparant

Natuurlijk zorgen de vlogs en alle andere communicatiemiddelen er niet voor dat iedereen enthousiast is over het project. “Niet iedereen is even blij met de weg en de tunnel door het natuurgebied”, weet Euser: “En er ís ook overlast. Gelukkig zitten de damwanden voor de tunnel er zo goed als allemaal in. Maar de onderwaterbetonstorts voor de tunnel zijn in volle gang en daarbij werken we soms tot 60 uur achter elkaar door, ook ‘s nachts. Betonmixers rijden hiervoor af en aan. Daar kunnen we niets aan veranderen. Maar we informeren omwonenden wel zo goed mogelijk over wat we doen en wanneer. De meeste mensen vinden enige hinder helemaal niet zo erg, als ze maar weten wat er gebeurt en hoe lang het gaat duren.”

Cock de Jong blijft er nuchter onder: “Er is altijd eerst overlast voordat iets mooier wordt en er zijn altijd mensen voor of tegen. Wat je ook vindt, straks gaan we de weg allemaal gebruiken. Net als dat iedereen die hier last heeft van overvliegende vliegtuigen, blij is dat hij niet naar Amsterdam hoeft te reizen voor een vliegvakantie.”