Slimme aanpak kabels en leidingen

Bij veel grote bouw- en infraprojecten vormen de ondergrondse kabels en leidingen een grote uitdaging. Gaat alles aan de kant of wordt het een geïntegreerde oplossing? En hoe organiseer je dit? Er is niet één juiste aanpak; er zijn er vele! Deze constatering is uitgewerkt in het rapport Worstelen met kabels en leidingen dat op 22 juni 2018, tijdens het COB-congres, is gepresenteerd.

Projecten kunnen veel van elkaar leren over het omgaan met ondergrondse kabels en leidingen. Op het COB-congres in december 2016 presenteerden drie grote projecten hun ervaringen: de ontsluiting van het Leiden Bio Science Park, de Rotterdamsebaan en de Gaasperdammerweg (A9, onderdeel SAA). Ze lieten zien dat zij het kabels-en-leidingenvraagstuk binnen hun project heel anders hadden georganiseerd, maar allemaal met succes. Dit was voor het COB-netwerk aanleiding om een onderzoeksproject op te starten waarin ervaringen vanuit praktijkprojecten worden uitgewisseld. Zijn hier lessen uit te leren? Het COB-netwerk wil toewerken naar een wereld waarin kabel- en leidinginfrastructuur geen bedreiging meer is, maar juist meerwaarde biedt voor de betrokken partijen. Het samenbrengen van ervaringen kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren.

De eerste stap in het project was een inventarisatie: wat gebeurt er nu echt in grote praktijkprojecten, bekeken vanuit het perspectief van de opdrachtgever, de opdrachtnemer, de netbeheerder en de aannemer van de verleggingen. Wat zijn de gemene delers, wat zijn de verschillen? De uitkomsten van deze inventarisatie zijn gepubliceerd in het rapport Worstelen met kabels en leidingen.

Terugblik 2017

Op 12 mei 2017 kwam het kernteam bij elkaar om de eerste vragenlijst te evalueren. Er is een vliegende start gemaakt met het project door de koppeling met de masterthesis van Matthijs Breeuwsma (student UVA). Hij heeft interviews gehouden bij het project Ombouw Amstelveenlijn. In de bijeenkomst is onder meer gekeken naar de aanpak van de interviews.

De vragenlijst waar Matthijs mee is gestart, was erg breed, waardoor de interviews te lang duurden en de vragen niet voldoende gericht waren. Hij heeft dit aangepast, zodat er nu een topiclijst is waarmee een interview meer op de persoon en zijn of haar bevindingen wordt gericht. De volgorde van de interviews blijkt ook belangrijk. Om een goed beeld van het gehele project te krijgen, is het belangrijk te starten bij de projectorganisatie (vanuit opdrachtgevers) en die input te gebruiken als kader voor de verdere interviews.

Het kernteam heeft ook de eerste bevindingen doorgenomen. Er heerst het gevoel dat de juiste informatie wordt opgehaald. De aangepaste vragenlijst kon dan ook gehanteerd worden in het vervolg van het project.

Naar aanleiding van de eerste snelle stappen is het plan van aanpak in juli 2017 verder uitgewerkt. Er is een kernteam geformeerd om zeven praktijkprojecten te onderzoeken. De interviewers en projecten zijn zodanig verdeeld dat niemand zijn ‘eigen’ project onderzoekt; juist het kijken in andermans keuken en het leren van elkaar zijn tenslotte doelen in dit project. Na de zomer is iedereen aan de slag gegaan en zijn de eerste roden draden bepaald.
>> Download update/plan van aanpak (pdf, 780 KB)

Bijeenkomst Worstelen met kabels en leidingen bij grote projecten

Het was een bont gezelschap dat op 25 januari 2017 bijeenkwam voor de kick-off! De 27 deelnemers waren afkomstig van Rijkswaterstaat, gemeenten, netbeheerders, ingenieursbureaus, Bouwend Nederland, Gasunie, ProRail en het Havenbedrijf. Frans Taselaar (Hompe en Taselaar) zette het onderwerp neer met een presentatie over de plek van kabels en leidingen in een veranderende omgeving. Mede door compensatieregelingen (meer groen en water bij bouwprojecten) neemt de ruimtedruk toe, en stedenbouwkundige plannen stroken niet altijd met die voor kabels en leidingen. Frans pleit ervoor naar elkaar te luisteren en wederzijds begrip te hebben.
>> Samenvatting presentatie Frans Taselaar (pdf, 230 KB)

COB-coördinator Richard van Ravesteijn ging vervolgens in op het doel van het nieuwe COB-project: een andere mindset, waardoor grote (infra)projecten en kabel- en leidinginfrastructuur voor elkaar geen bedreiging vormen, maar meerwaarde. Hij vroeg de aanwezigen wat hun stip op de horizon is. Dit leidde tot een discussie met duidelijke taal: uniformiteit, regelingen, juridische oplossingen, kabels en leidingen in MIRT, stedenbouwkundige visies… De discussie boog om richting de vraag wat je van elkaar kunt eisen. We moeten naar een integrale aanpak: lukt dat met functionele beschrijvingen voor aanbestedingen? Wie is bereid te bewegen? Kunnen we met elkaar eens praten over een gedragscode? Er is in kleine groepen verder gepraat over verschillende aanpakken voor kabels en leidingen.
>> Download complete presentatie (pdf, 1.3 MB)

Het onderwerp blijkt veel meningen op te roepen, maar ook veel bereidheid om er met elkaar over na te denken. De deelnemers waren enthousiast en gaan het COB-project uitdragen binnen hun organisaties. Diverse aanwezigen hebben projecten aangedragen die we nader kunnen onderzoeken, en er zijn mensen die gaan meedenken over de vragen die inzicht zullen geven in de besluitvorming. Op basis waarvan zijn er besluiten genomen en is daarbij ook gekeken naar de beste oplossing voor de netbeheerders en de aannemers? Het projectteam komt in de eerste week van februari bij elkaar voor de volgende stappen.