Samenvatting

Nederland kent een jarenlange ervaring met tunnelbouw. We hebben er tientallen gebouwd. De meeste zijn uitgevoerd met de bekende afzinkmethode of volgens cut-and-cover. De laatste tien jaar is daar de tunnelboortechniek bij gekomen, een concept dat overgewaaid is uit Japan. Het ziet ernaar uit dat de laatste tunnel in Nederland nog niet is gelegd.

De komende tien jaar staan er nog meer op stapel. Naar verwachting zullen er nog tien bij komen. Liggen de meeste bestaande tunnels in het open veld, de volgende komen bijna allemaal in het stedelijk gebied. En daar ligt de omslag: een trendbreuk in tunnelbouw, kun je misschien wel zeggen. Daarmee verandert de organisatie van het bouwproces. De omgeving krijgt meer en meer invloed op de wijze waarop de tunnel tot stand komt.

Er is onbekendheid bij de burger en soms bij de opdracht gevende gemeente met een dergelijk ondergronds fenomeen, dat een stad op zijn kop kan zetten. Steeds meer gemeenten zullen het beheer krijgen over een tunnel, terwijl dit meestal een aangelegenheid van de deskundige rijksoverheid was. Tunnels bouwen in de stad kan een dure zaak worden. De randvoorwaarden zijn divers, de risico’s nemen toe. Mede daardoor groeit de vraag naar goedkopere tunnels. Kan het ook anders? Zijn andere concepten mogelijk? Wat doen we met de luchtverontreiniging? Sneller bouwen misschien? Kun je tunnels ook een andere functie geven dan alleen infrastructuur? En hoe houden we alles maakbaar?

Een nieuwe wet tunnelveiligheid geeft handvatten voor de inrichting van tunnels. Een nieuwe Commissie Tunnelveiligheid zal erop toezien dat opdrachtgevers en bouwers de veiligheidsprocedures in acht nemen en uit- voeren.

De tunnelbouw staat aan de vooravond van belangrijke ontwikkelingen. Een reden om kritisch naar de huidige kennis en kunde te kijken en na te denken over hoe het misschien beter kan, met vernieuwingen vanwege de op handen zijnde actuele veranderingen in de omgeving van tunnels. Een boek met feiten en meningen die kunnen bijdragen aan het verkrijgen van een breder draag- vlak voor tunnels.