Evaluatie Gaasperdammertunnel
De aanleg van de Gaasperdammertunnel was een omvangrijk tunnelproject in een complexe omgeving. Zowel de opdrachtgever (Rijkswaterstaat) als de aanneemcombinatie (IXAS) wilden vanaf begin af aan hun lessen vastleggen en delen met de sector. Hiervoor werd een kennistraject met het COB opgezet.
Een lerende projectorganisatie ontstaat niet vanzelf en vraagt aandacht en geloof in de (directe) meerwaarde. Naar aanleiding de evaluatie van de Sluiskiltunnel hebben Rijkswaterstaat en IXAS het COB en topadviseur Marcel Hertogh benaderd om te verkennen op welke wijze in het project geleerde lessen vanaf het begin gedeeld kunnen worden. Rijkswaterstaat en IXAS hebben daarbij aangegeven dat ze hun kennis en ervaringen niet alleen willen benutten in hun eigen project, maar ook willen delen als bron voor inspiratie voor andere en toekomstige projecten.
Er is bij aanvang een plan van aanpak opgesteld voor het leertraject van 2016 tot en met de oplevering van de tunnel. Drie boeken zijn opgeleverd met bijbehorende kennissessies.
Deel 3 en masterclass 2022
Tijdens een masterclass bij het COB is het derde en laatste boek over het kennistraject Gaasperdammertunnel gepresenteerd. Een traject dat door Marcel Hertogh, hoogleraar Infrastructure Design and Management van de Technische Universiteit Delft in een wetenschappelijke context is geplaatst. Onder leiding van Frans de Kock van Rijkswaterstaat en Pieter Teeuw van IXAS Gaasperdammerweg B.V. discussieerden de deelnemers aan de hand van stellingen over samenwerking, het belang van onderling vertrouwen en openheid en de meerwaarde van leren tijdens een project. Tijdens de masterclass gaf Tjeerd Roozendaal hoofdingenieur-directeur bij Rijkswaterstaat, aan dat hij geïnspireerd is door het kennistraject en dat Rijkswaterstaat bij het Project Tunnelrenovaties Zuid-Holland (PTZ) leren en kennisdelen nadrukkelijk gaat meenemen als selectiecriteria bij de aanbesteding van het engineeringscontract. Met deze masterclass is dit zeven jaar durende kennistraject afgerond.
>> Download publicatie vanaf de kennisbank (pdf, 12 MB)
Deel 2
Op basis van de lessen vanuit deel 1 (zie hieronder) is deel 2 van het leertraject vormgegeven. Uitgangspunten: minder complexe werkwijze, meer diepgang in de interviews, meer verdieping, eenduidige opzet. Deel 2 beschouwt de uitvoeringsfase: de bouw van de tunnel, wegen en kunstwerken en de installatie van technische installaties. Daarna volgt het derde deel waarin testen, oplevering en opstelling aan bod komen en wordt teruggekeken op het leertraject als geheel.
Voor het tweede boek zijn in 2017 en 2018 medewerkers van de disciplines civiele techniek, grond-, weg en waterbouw (GWW), tunneltechnische installaties (TTI) en dynamisch verkeersmanagement geïnterviewd. Uitvoeringsmanagers, werkvoorbereiders en (hoofd)uitvoerders vertelden hun verhaal. Ook de projectdirecteur en ontwerpleiders hebben bijgedragen.
De verhalen zijn gereviewd door hoogleraren en ervaringsdeskundigen. In hun reviews plaatsen zij de opgehaalde informatie in een breder perspectief, benoemen ze lessen en geven ze aanbevelingen waar de projectorganisatie zelf en andere (grote) projecten hun voordeel mee kunnen doen.
Tijdens het COB-congres op vrijdag 20 september 2019, ín de Gaasperdammertunnel, is het tweede boek gepresenteerd.
>> Download publicatie vanaf de kennisbank
Presentatie deel 1
In de zomer van 2017 is de eerste fase van het leertraject van de Gaasperdammertunnel afgesloten met de publicatie Kennistraject Gaasperdammertunnel deel 1. Rijkswaterstaat, IXAS en het COB presenteerden de resultaten in een speciaal COB-café op vrijdag 22 september 2017.
>> Meer informatie
Kennisdag 30 maart 2017
Op donderdag 30 maart 2017 organiseerden Rijkswaterstaat, IXAS en het COB een speciale kennisdag voor medewerkers van andere tunnelprojecten. Iedereen die aan een tunnelproject of -tender werkt (nieuwbouw of renovatie, rijkstunnel of niet-rijkstunnel, wegtunnel of spoortunnel,…) was welkom.
>> Meer informatie
Op de kennisdag werd een mooie video getoond over het belang van de Gaasperdammertunnel voor Amsterdam Zuidoost:
Activiteiten 2015/2016
1: Vastleggen lessen eerste fase
De dialoogfase, de convergentiefase, de aanbesteding en het risicomanagement zijn eind 2015 geëvalueerd met behulp van interviews en een themasessie. De resultaten zijn gepresenteerd op het COB-congres 2015 en in de Verdieping van januari 2016.
>> Lees het artikel ‘Leren langs de A9’
2: Uitwerken randvoorwaarden
Wie mogen meedoen met het leertraject, hoeveel tijd krijgen die mensen, is er een beloning? Deze en soortgelijke vragen zijn beantwoord in een bijeenkomst met de projectdirecties van Rijkswaterstaat en IXAS op 20 april 2016. De afspraken zijn verwerkt in het plan van aanpak.
3. Analyse bestaande (lerende) netwerken
Er is gekozen voor een duidelijke verbintenis met de projectstrategie en het genereren van toegevoegde waarde aan het reeds uitgestippelde pad. Drie (lerende) netwerken zijn hier momenteel voor geschikt:
- Het netwerk Veiligheid, met als sleutelfiguren Roel Scholten (IXAS) en Ron van den Ende (tunnelbeheerder)
- Het netwerk Integratie industriële automatisering – civiele techniek, met als sleutelfiguren Aris van Erkel (IXAS) en Ewald van Dorst (Rijkswaterstaat)
- Het netwerk Omgevingsmanagement, met als sleutelfiguren Malou van der Pal (IXAS) en Lammert Postma (Rijkswaterstaat)
Bij deze drie bestaande netwerken gaat het COB analyseren wat precies de visie was, hoe die visie is uitgewerkt in een plan van aanpak, wat de essentiële hulpmiddelen zijn geweest/gaan worden, wat de ervaringen in de praktijk zijn en wat daarvan te leren is.
De analyse en uitwerking gebeurt in een aantal stappen:
- Per netwerk worden diepgaande interviews gehouden, documenten verzameld worden en rapportages opgesteld.
- De hoofdstukken (of samenvattingen daarvan) worden voorgelegd aan experts van A2 Maastricht, Combiplan Nijverdal, Zuidasdok, A16 Rotterdam en Blankenburgtunnel. De resultaten van deze interviews worden uitgeschreven en toegevoegd aan de verschillende hoofdstukken.
- Drie hoogleraren beschouwen het materiaal en verrijken het vanuit hun eigen, theoretisch-wetenschappelijke invalshoek:
- prof.dr. Joop Koppenjan, hoogleraar Bestuurskunde, Erasmus Universiteit te Rotterdam
- prof.dr. Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van veiligheid, Radboud Universiteit
- prof.dr. Geert Dewulf, decaan Construerende technische wetenschappen, Universiteit Twente
- Het resultaat wordt teruggekoppeld naar de projectorganisaties. Eventuele opmerkingen worden verwerkt in een publicatie.
Deelnemers
Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen