Samenvatting

Door een combinatie van factoren kunnen de mootvoegen van een tunnel geleidelijk aan verbreden en de tunnelmoten zich cumulatief gaan verplaatsen. Dit rupseffect heeft op lange termijn negatieve gevolgen voor de structurele integriteit en waterdichtheid van de voeg. Het COB-netwerk heeft onderzoek gedaan naar de oorzaken en omvang van dit probleem, en doet een voorstel voor vervolgonderzoek.

Het fenomeen ‘oprupsen’ verwijst naar de progressieve verbreding van mootvoegen in zink- en cut-and-covertunnels. Deze voegen worden beïnvloed door externe factoren zoals temperatuurwisselingen, waterdruk en verkeersbelasting. Bij het openen van de voegen dringen zand en vuil binnen, die het sluiten belemmeren en leiden tot blijvende vervormingen. Dit proces tast de waterdichtheid en structurele integriteit van tunnels aan.

In dit COB-onderzoek is een literatuurstudie gecombineerd met een praktijkinventarisatie onder tunnelbeheerders om het rupseffect nader in kaart te brengen. Uit het onderzoek blijkt dat het om een complex proces gaat dat niet alleen leidt tot directe schade aan voegprofielen, maar ook indirecte effecten heeft, waaronder schade aan funderingen, omliggende infrastructuur en verhoogde onderhoudskosten.

Om de risico’s te beperken, is vervolgonderzoek nodig. Het achterhalen van de oorzaak van het oprupsen wordt het meest belangrijk geacht. Voorlopig wordt aangenomen dat het binnendringen van grond of andere voegvervuiling in de voeg een mogelijke oorzaak is, maar dit is nog niet vastgesteld. Verder wordt vervolgonderzoek geadviseerd naar de invloeden van tunnelleeftijd, funderingstype en mootvoegontwerp, en de effectiviteit van verschillende onderhoudsstrategieën.