Samenvatting

Jaarlijkse temperatuurschommelingen kunnen ertoe leiden dat de rubberen ginaprofielen in de voegen van zinktunnels naar binnen gaan uitzetten, met schade tot gevolg. Dit rapport presenteert een methode om het risico op dit schademechanisme te bepalen, evenals monitoringstechnieken en aanbevelingen om het risico te beperken.

Begin 2015 werd bij een van de zinkvoegen in de metrotunnel in Rotterdam een lekkage waargenomen. Na uitgebreid onderzoek werd de oorzaak duidelijk. Jaarlijkse temperatuurvariaties leiden tot het uitzetten (en krimpen) van de tunnel en als het ginaprofiel in een voeg niet naar buiten kan uitzetten, bijvoorbeeld door zandverdichting aan de buitenzijde, ontstaat een binnenwaartse beweging van het ginaprofiel, wat leidt tot schade. In de volksmond wordt dit fenomeen ook wel het ‘zandpompeffect’ genoemd.

De risico-analyse die in dit rapport wordt voorgesteld, bestaat uit twee delen. Eerst wordt de optredende rek van het zand in de voeg bepaald. Als blijkt dat er een risico op zandopspanning bestaat, moet het effect nader bepaald worden. De hoogte-breedteverhouding van de voegopening boven het ginaprofiel is uiteindelijk een bepalende factor.

Het rapport presenteert verschillende beheersmaatregelen, variërend van inspectie en monitoring tot constructieve aanpassingen van de bevestiging van het gina- en het omegaprofiel. Voor nieuw te bouwen zinktunnels wordt aanbevolen het risico uit te sluiten door het aanbrengen van een zanddichte grondkering boven en naast de zinkvoeg na het afzinken van de elementen.