Samenvatting

Gemeenten bereiden zich op dit moment voor op de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Het meewegen van de ondergrond wordt verplicht. Hoe kun je als gemeente de instrumenten van de Omgevingswet effectief hiervoor inzetten? Het COB-netwerk heeft de mogelijkheden tot sturing op de ondergrondse infra onder de Omgevingswet in kaart gebracht.

Dit rapport geeft allereerst een beeld van de mogelijkheden die gemeenten zouden willen hebben tot ruimtelijke sturing. Denk daarbij aan het maken van ondergrondreserveringen voor een toekomstig warmtenet, het benutten van privaat terrein of meervoudig ruimtegebruik. Vervolgens wordt stilgestaan bij de Omgevingswet: wat zijn de basisprincipes, welke instrumenten zijn er voor gemeenten en wat betekenen die voor de sturing op ondergrondse infra?

De inzet van de Omgevingswet-instrumenten wordt concreet gemaakt aan de hand van een voorbeeld. Met juridisch experts en deelnemers vanuit de stedenbouw, landschap, beleid, beheer en uitvoering is de herinrichting van de Acaciastraat in Den Haag beschouwd. Er is verkend wanneer en op welke manier je een bepaalde maatregel tot ruimtelijke sturing zou willen en kunnen inzetten. Vijf maatregelen zijn op deze manier nader uitgewerkt.

Uit het onderzoek blijkt dat gemeenten onder de Omgevingswet verschillende publiekrechtelijke instrumenten in handen hebben om te sturen op de ondergrondse infra. Wanneer deze het beste ingezet kunnen worden en op welke manier, blijft een kwestie van maatwerk. Bovendien heeft het opstellen en effectief inzetten van instrumenten politiek-bestuurlijke, organisatorische, technische en financiële kanten, en vraagt het om samenwerking met externe partijen zoals netbeheerders, bewoners en ondernemers.