Samenvatting

Er zijn allerlei wetten en instrumenten om graafschade te voorkomen, maar nog steeds dalen de schadecijfers niet. In het project Samen zonder schade is onderzoek gedaan naar het gedrag van de stakeholders. Het uiteindelijk doel is de cultuur en werkwijze van het ‘moeten’ binnen het zorgvuldig graafproces te veranderen in een samenwerkingsverband van ‘willen’.

Graafwerkzaamheden leiden vaak tot schades aan de netten, vertraging in de uitvoering, een hoop discussie en zelfs rechtszaken. Hoewel de feitelijke schade in de uitvoering onstaat, zijn er veel factoren die de kans op graafschade vergroten. Gedrag speelt een belangrijke rol; in elke fase van het proces worden keuzes gemaakt die invloed hebben op de puzzel in de uitvoering. Inzicht in deze keuzes is nodig om te kunnen bepalen wat nodig is om het graafproces positief te veranderen.

Dit rapport gaat allereerst in op het begrip ‘zorgvuldig graafproces’ en de regelgeving die hierbij van toepassing is. Vervolgens wordt stilgestaan bij het gedrag in de graafketen. Een gedragswetenschapper heeft aan de hand van observaties en gesprekken het psychologisch landschap geanalyseerd. Voor de observaties is een serious game ontwikkeld, een ‘gedoespel’, waarin partijen uit de graafketen realistische keuzes uit de praktijk krijgen voorgelegd. De interactie tussen de spelers – wat ze doen en wat ze zeggen – bracht waarden, weerstanden en motieven aan het licht.

Op basis van het psychologisch landschap zijn per fase/actor interventies opgesteld. Deze zijn vervolgens als input gebruikt voor adviezen aan het werkveld en ontwikkelvoorstellen. Zo zou een prestatieladder op het gebied van graafschade een goed hulpmiddel kunnen zijn.