Workshop 4D-bouwenvelop

Ruimtelijke planning is een ingewikkelde puzzel die door grote systeemtransities (circulaire economie, klimaatverandering etc.) nog complexer wordt. Voor iedereen die inspiratie en praktische handvatten kan gebruiken voor die ruimtelijke puzzels, heeft het COB-netwerk de workshop 4D-bouwenvelop gemaakt. In deze workshop maken deelnemers kennis met drie instrumenten waarmee stedelijke ruimte efficiënt kan worden ingericht, de ondergrond heeft hierin een belangrijke rol. Ook u kunt deelnemen!

Ruimte in de stad wordt steeds schaarser, de vraag naar ruimte neemt echter toe. Daarnaast maakt nieuw beleid water en bodemsturend. De ondergrond krijgt hierdoor een essentiële rol. Om beter grip te krijgen op slimmer grondgebruik, moeten we anders leren denken, plannen en ontwerpen. Van 2D naar 3D en vervolgens naar 4D. De derde dimensie zorgt voor zicht op het stapelen en mixen van functies en programma’s. Het toevoegen van de vierde dimensie (tijd) verhoogt het ruimtelijk rendement nog meer. Om betere businesscases te maken, hebben we betere tools nodig om de impact te onderzoeken.

De workshop 4D-bouwenvelop is voortgekomen uit het COB-project 4D-bouwenvelop en helpt de mogelijkheden van ondergronds ruimtegebruik in de beginfase van (binnenstedelijke) gebiedsontwikkeling werkbaar te maken. De workshop inspireert én biedt praktische handvatten voor de ontwerpopgave, zodat de ondergrond als een volwaardig onderdeel van de planvorming kan worden meegenomen. Met het oog op die integrale benadering is ook de werkgroep Kansen en risico’s aangehaakt  bij de workshop.

Is deze workshop iets voor u? 

Door anders te kijken naar de ondergrond, komen kansen in beeld. De workshop neemt de deelnemers mee langs deze kansen en geeft inspiratie en inzicht in de vele mogelijkheden die de ondergrond toevoegt aan het integraal ontwerp van (binnenstedelijke) gebiedsontwikkeling. Omdat het COB het project heeft opgezet vanuit zowel de stedenbouwkundig als geotechnische discipline, worden er verrassend veel kansen gedefinieerd.

De workshop is onder meer van toegevoegde waarde voor gemeenten, maar ook ingenieursbureaus en bouwbedrijven kunnen er hun voordeel mee doen; enerzijds om hun eigen kennis te verbreden, anderzijds om hun klanten of samenwerkingspartners ermee te ondersteunen. De workshop helpt bijvoorbeeld om het belang van de ondergrond goed onder de aandacht te brengen en het gesprek aan te gaan over (de strategie achter) ondergronds ruimtegebruik.

De workshop zorgt voor:

• inzicht in financiële mogelijkheden met behulp van het opbouwen van een value case rondom ondergronds ontwikkelen;
• inspiratie, strategie en concepten voor slim ondergronds ruimtegebruik (aangeboden door ontwerpers, geotechnici en onderzoekers);
• betere borging van geotechnische kansen en risico’s;
• een integraal ontwerp voor multifunctioneel ruimtegebruik van openbare ruimte, ondergrond en gebouwen.

De workshop is ingericht om op verschillende abstractieniveaus te gebruiken. In de voorbereiding wordt afgestemd wat wenselijk is.

Deze tools komen aan bod

In het project 4D-bouwenvelop zijn de uitkomsten van het project Visie ontwerpende aannemers en de ontwerpstudie Stad x Ruimte uit 2021 meegenomen. Vertrekpunt was de wens om een betere business cases te maken voor het toepassen van ondergrondse ruimte die integraal onderdeel vormt van landschap, stedenbouw en architectuur. Er werden verschillende  tools ontwikkeld die het ontwerpen en plannen van vierdimensionaal ruimtegebruik werkbaar maken. Deze tools worden nu ingezet bij deze workshop:

• Tool 1 – Leren spelen
  Verticale puzzel
• Tool 2 – Kansen en risico’s
  Geotechniek
• Tool 3 – Ambitie vormen
  Langetermijnwaarde voor ondergronds bouwen
• Tool 4 – Strategie bepalen

Bijeenkomsten

Workshop 4D-bouwenvelop gemeente Leiden

Op 9 april 2024 kwamen werknemers onder de 35 jaar van de gemeente Leiden samen voor de workshop ‘4D-bouwenvelop’, waarin ze via vier serious games de ontwikkelingen van het Energiepak in Leiden verkenden. Met interactieve spellen, ontwikkeld door het COB-netwerk, is er op een speelse manier gewerkt aan deze complexe (ondergrondse) ruimtelijke puzzel.

Het resultaat? De deelnemers hebben verschillende inzichten opgedaan, zoals: vooruitdenken, het integreren van ondergrondse aspecten in hun plannen en beter leren samenwerken tussen de verschillende afdelingen.

Wilt u deze workshop ook binnen uw gemeente of ingenieursbureau organiseren? Neem dan contact op met Cindy Peek: cindy.peek@cob.nl

Gratis workshop voor geïnteresseerden

Op 21 november 2023 werd de workshop gratis gegeven bij het COB. Verschillende gemeenten, bouwbedrijven, universiteiten en ingenieursbureaus volgden de workshop. Na deze bijeenkomst komt de inhoud van de cursus vrij beschikbaar, maar zal het COB hem niet meer geven.  

4D-bouwenvelop op de Kennisarenadag 2023

Door ruimtetekort wint ondergronds bouwen terrein. Maar bovengrond en ondergrond worden vaak los van elkaar beschouwd. Op de Kennisarenadag 2023 vertelde projectleider Robbert Guis (COB/Guis Architectenwerk) hoe de tools van het project 4D-bouwenvelop dit kunnen veranderen.
>> Bekijk hier de presentatie (pdf, 13MB) 

Subsessie van de 4D-bouwenvelop op de Kennisarenadag 2023. Foto: Vincent Basler

4D-bouwenvelop testsessie met gemeenten

Op 28 februari is een testsessie met gemeenten geweest van de 4D-bouwenvelop on tour. Hierbij is ervaring opgedaan voor de workshop, die vanaf het tweede kwartaal gegeven gaat worden bij gemeenten.