Ontwerpstudie Stad x Ruimte

In het voorjaar van 2021 zijn het COB, de TU Delft, het Vlaamse departement Omgeving en Vereniging Deltametropool een ontwerpstudie gestart naar de mogelijkheden van integraal en multifunctioneel ruimtegebruik binnen sterk verdichte steden. Ontwerpteams konden kiezen uit een aantal cases in Nederland en Vlaanderen waar ruimtelijke knelpunten op gebied van openbare ruimte, ondergrond en gebouwen aan de orde zijn. Inmiddels zijn zeven teams van start gegaan.

Ondergronds ruimtegebruik als gamechanger

Door het samenkomen van een veelheid van opgaven en transities (energie, klimaat, circulariteit, mobiliteit) in alsmaar verdichtende steden neemt de druk op de openbare ruimte toe; zeker nu deze steden ook een groot aandeel in de woningbouwopgave moeten absorberen om het landschap te sparen en de druk op het huidige mobiliteitssysteem te verminderen. Echter, hoeveel verdichting is er (nog) mogelijk voor locaties die al overladen zijn met functies en programma’s en waarbij de openbare ruimte – zowel bovengronds als onder het maaiveld – dreigt dicht te slibben en vast te lopen?

De huidige en toekomstige ruimteclaims vragen om zorgvuldige afwegingen van de mogelijkheden om effectiever en efficiënter met ruimte om te gaan, met als doel het ‘ruimtelijk rendement’ van de stad op een innovatieve wijze op te drijven.

In de ontwerpstudie willen het COB, de TU Delft en het Vlaamse departement Omgeving een andere kijk op de ordening van stedelijke functies en transitieopgaven centraal stellen en vanuit de doorsnede zoeken naar nieuwe denkrichtingen, patronen en oplossingen voor integraal en multifunctioneel ruimtegebruik.

De centrale vraagstelling:

Hoe kan integraal en multifunctioneel ruimtegebruik van openbare ruimte, ondergrond en gebouwen binnen een verdichte stedelijke omgeving, ruimte en waarde creëren die bijdragen aan een aantrekkelijke en toekomstbestendige leefomgeving?

Masterclasses

Als onderdeel van de ontwerpstudie worden drie (kosteloze) online masterclasses georganiseerd op drie vrijdagochtenden van 9.00 tot 12.30 uur. Tijdens de sessies worden de uitdagingen voor de verdichte stedelijke ruimte, de driedimensionale ruimte zelf en de aanpak uitgelicht aan de hand van een serie inspirerende presentaties door experts vanuit praktijk en wetenschap. De masterclasses zijn bedoeld voor praktijkteams en studenten die aan de ontwerpstudie deelnemen, experts van de betrokken gemeenten en overige belangstellenden die inspiratie willen opdoen voor hun eigen praktijk.

De reeks bestaat uit de volgende masterclasses:

Vrijdag 21 mei 2021: ruimte en transities
Vrijdag 28 mei 2021: ontwerp en techniek
Vrijdag 4 juni 2021: businesscase en stakeholders

Het definitieve programma en meer praktische informatie ontvangt u na aanmelding.
>> Naar het aanmeldformulier

Casussen

De ontwerpstudie draait om actuele casussen in grote en middelgrote gemeenten in Nederland en Vlaanderen. Verschillende gemeenten hebben een casus aangeboden waar ruimtelijke knelpunten op gebied van openbare ruimte, ondergrond en gebouwen aan de orde zijn. Denk bijvoorbeeld aan een overbelaste locatie waar ruimteclaims van vervoer/mobiliteit, waterberging/buffering, verblijf en nutsvoorzieningen/utiliteit onmogelijk nog passend gemaakt kunnen worden, of transformatielocaties die op termijn andere functies kunnen krijgen. Een aantal gemeenten heeft een casus aangedragen:

Ontwerpteams

Multidisciplinaire ontwerpteams vanuit de praktijk gaan aan de slag met een van de casussen en ontwikkelen – op basis van ontwerpend onderzoek – een analyse, visie en ontwerp met toekomstbeelden en een implementatiestrategie. De ontwerpteams bestaan uit ruimtelijke ontwerpers (architecten, stedenbouwers, landschapsarchitecten) én de benodigde experts voor de ondergrondse ontwikkelingen zoals ingenieurs, geotechnici en aannemers. De ontwerpteams ontvangen een ontwerpvergoeding van € 15.000 (excl. btw) van de gemeente waarvoor het ontwerp wordt ontwikkeld.

Studietraject

De ontwerpteams en de opdrachtgevende gemeenten doen mee met een studietraject van masterclasses, plenaire bijeenkomsten en lokale ateliers. Dit loopt tot in het najaar van 2021. Het totaal aan resultaten van alle cases zal samen met reflecties, conclusies en geleerde lessen in een publicatie worden opgenomen en worden gedeeld met de vakwereld en het brede publiek. De publicatie zal voorjaar 2022 verschijnen.

Tussen april en juli 2021 zal een gecombineerde ontwerpstudio van de afdelingen Architectuur en Stedenbouwkunde van de faculteit Bouwkunde van de TU Delft aan de cases gaan werken. De deelnemende studenten kunnen ook de masterclasses volgen en de praktijkteams kunnen participeren in een gezamenlijke werksessie met studenten. De opzet van de ontwerpstudie is in detail beschreven in het projectplan.