Leren programmeren
Hoe kan de enorme tunnelrenovatieopgave succesvol worden uitgevoerd? Programmeren lijkt daarop het logische (deel)antwoord. Maar hoe doen we dat? Wat is programmeren? En hoe leren we dat als sector en als opdrachtgevers gezamenlijk? Het COB-project Leren programmeren biedt op verschillende manieren antwoord.
Samenwerking met TEC/PTZ
De samenwerking met TEC-PTZ heeft zich in 2024 gericht op de Kennisbingo tunnelrenovaties. Daarnaast is de kennisdag PTZ van 19 maart 2024 gezamenlijk voorbereid en uitgevoerd, met specifieke aandacht voor de geleerde lessen van de Heinenoordtunnel, en de mogelijkheid om van elkaar te leren over de portfolioteams heen. In 2025 is op 11 februari 2025 een kennisdag PTZ georganiseerd bij het COB.
Agentschap Wegen en Verkeer (AWV)
Voor de te renoveren tunnels in Vlaanderen staan sinds half 2024 twee COB-projecten op het programma. Doel is om AWV te helpen steeds beter te worden in het programmeren en renoveren van hun tunnels. Dit gebeurt bij de Beverentunnel door middel van interviews en groepsgesprekken en bij de Waaslandtunnel door de organisatie van een interne ‘kickoff’.
Overige projecten
Uit het programma Leren programmeren zijn in de loop van de tijd veel initiatieven voortgekomen die inmiddels als zelfstandig project op de COB-website te vinden zijn. Hieronder vindt u een overzicht.
Kennisbingo tunnelrenovaties
De Kennisbingo tunnelrenovaties is een nieuw instrument dat in ontwikkeling is om kennis over renoveren in een renovatieprogramma te verwerken.
Verdiepend onderzoek tunnelrenovatie
Hoeveel werk is dat eigenlijk, de enorme renovatieopgave waar de tunnelsector voor staat in Nederland en Vlaanderen? Gaan opdrachtgevers elkaar in de weg zitten, gaat het om een piek of blijft er meer werk aankomen? Het COB heeft een verdiepend onderzoek tunnelopgave uitgevoerd. Op basis hiervan is een rekenmodel ontwikkeld en het online tunneloverzicht uitgebreid om de hoeveelheid en het type werk inzichtelijk te maken.
Evaluatietrajecten
Onder het project Leren programmeren zijn verschillende evaluatietrajecten uitgevoerd:
Markt-Maastunnel – Maastricht
De tunnelbeheerder van de Markt-Maastunnel in Maastricht heeft samen met aannemer Heijmans de verantwoordelijkheid om vanaf 2024 gedurende tien jaar zowel de tunnel te beheren als door middel van microrenovaties weer volledig ‘future proof’ te maken. Het COB gaat in het tweede halve jaar de eerste fase evalueren (aanbesteding en wittebroodsweken) en het plan van aanpak voor de microrenovaties voorzien van een expertreview. Meer informatie.
Heinenoordtunnel
De openstelling van een tunnel is een ingewikkeld proces, ook na een renovatie. Daarom is het eerste (her)openstellingstraject van de Heinenoordtunnel (2023) geëvalueerd, zodat het de tweede keer (2024) nog beter zou gaan. De geleerde lessen worden bovendien toegevoegd aan het groeiboek Renoveren, want ze zijn ook nuttig bij andere renovaties, zoals die in Zuid-Holland (PTZ) en Vlaanderen. Meer informatie.
Beverentunnel
De Beverentunnel is het eerste project binnen een reeks tunnelrenovaties die het Vlaamse Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) uitvoert in het kader van de Aanpak Wegtunnels Vlaanderen. AWV heeft aangegeven dit project te willen benutten als leertraject, met als doel de huidige aanpak te evalueren en te verbeteren. Het evalueren en leren van projecten is relatief nieuw binnen AWV. Om die reden is het COB gevraagd om deze evaluatie te begeleiden. Meer informatie.
Kiltunnel
Werken in een bouwteam stelt specifieke eisen aan zowel opdrachtgever als opdrachtnemer. Het COB is daarom gevraagd om de tijdens het bouwteamjaar (2021-2022) geleerde lessen uit de renovatie van de Kiltunnel vast te leggen en te delen met het netwerk in een publicatie. Daarnaast is gekeken welk effect de bouwteamfase heeft op de aansluitende uitvoeringsfase. Meer informatie.
Gaasperdammertunnel
De aanleg van de Gaasperdammertunnel was een omvangrijk tunnelproject in een complexe omgeving. Zowel de opdrachtgever (Rijkswaterstaat) als de aanneemcombinatie (IXAS) wilden vanaf begin af aan hun lessen vastleggen en delen met de sector. Hiervoor werd een kennistraject met het COB opgezet. Meer informatie.
Betuweroute (in opstartfase)
Bruggen, sluizen en tunnels
Er is in 2024 een kennisdag georganiseerd voor het V&R-platform op RWS-niveau voor de ‘werven’ Bruggen, Sluizen en Tunnels.
Terugblik bijeenkomsten
Kennisdag Vlaanderen
Op verzoek van de Vlaamse wegbeheerder Agentschap Wegen en Verkeer heeft het COB tevens op 28 september 2022 in Antwerpen een kennisdag Leren renoveren gehouden. Tijdens deze bijeenkomst zijn onder meer de groeiboeken van het COB besproken, net als een stappenplan voor renovatiemethodes, de Structural Health Analyses en de kansen van duurzaamheid. De uitkomsten van de kennisdag zijn meegenomen in Leren programmeren, net als de resultaten van het deelonderzoek Verdiepend onderzoek tunnelopgave.
>> Bekijk de agenda (pdf, 157 KB)
Highlevelontbijt, COB-congres en terugkomsessie
Op 16 juni 2022 vond een ontbijtsessie plaats over de tunnelopgave van Rijkswaterstaat en de beoogde aanpak van PTZ. Voor deze sessie zijn directeuren uit de GWW-sector (civiele bedrijven en installatiebedrijven) op persoonlijke titel uitgenodigd om met Rijkswaterstaat in gesprek te gaan. Op het COB-congres op 20 juni 2022 zijn de resultaten in een breder verband besproken. Op 22 september 2022 vond een terugkomsessie plaats, waarin de op 16 juni opgehaalde punten en de wijze waarop PTZ met deze punten wil omgaan, aan de deelnemers zijn teruggekoppeld. Belangrijkste bespreekpunten waren hoe om te gaan met het basisontwerp en het betrekken van de markt hierbij, juistheid en risico’s met betrekking tot areaalgegevens, onderhoudsperiode (M-periode) vóór en ná de renovatie, stand van zaken en zorgpunten vanuit de markt met betrekking tot IA-sourcing.
Masterclass Gaasperdammertunnel
Op 2 februari 2022 is tijdens de masterclass Gaasperdammertunnel het stokje overgedragen aan het PTZ -programma van Rijkswaterstaat. Zij hebben daarmee aangegeven als eerste renovatieprogramma samen met het COB te willen ’leren programmeren’. In het voorjaar van 2022 is hier direct invulling aan gegeven met een workshop waarin besproken is welke kennisvragen binnen COB-verband opgepakt worden en welke binnen PTZ. De ontwikkeling van het nieuwe COB-project Evolutiepad naar uniformiteit is hiervan een rechtstreeks gevolg. De zestien grootste aannemers en installatie- plus ICT-bedrijven zijn geïnterviewd over de hoofdlijnen van de aanbestedingsstrategie voor de zeven PTZ/WNZ tunnels. Tevens hebben ingenieursdiensten van PTZ in een marktconsultatie aandacht gevraagd voor het ‘leren en kennisdelen’ samen met het COB.
Deliverables 2025
Nr. |
Omschrijving |
Verwachte opleverdatum |
---|---|---|
1 | Samenwerking TEC-PTZ |
Q4 2025 |
Deelnemers

Capgemini Engineering Netherlands B.V. -


COB -

Hans Janssens, rol: Lid
Caro Rietman, rol: Begeleider/Facilitator

Covalent B.V. -


Infra Kompas B.V. -


Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid -

Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid - Rijkswaterstaat Zuid-Holland

Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid - Rijkswaterstaat Zuid-Holland

Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid - Rijkswaterstaat GPO

Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid - Rijkswaterstaat GPO

Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid - Rijkswaterstaat GPO

Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid - Rijkswaterstaat GPO

Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid - Rijkswaterstaat West Nederland Zuid


Witteveen+Bos -

Witteveen+Bos - Tunnel Engineering Consultants

Witteveen+Bos - Tunnel Engineering Consultants
