/kennisbank/?tunnels=vv

COB-kennisbank

Er zijn filters actief
  • Home
  • Over het COB
    • Waarom, hoe, wat, wie
    • Organisatie
    • Vacatures
    • Jaarverslagen
    • Contact
  • Wat doet het COB?
    • Overzichtsplaat
    • Platforms en expertgroepen
    • Internationaal (English)
    • Onderwijs
    • Tunnelprogramma
    • Future proof tunnels
    • Kennisarena kabels en leidingen
    • Activiteiten
    • Activiteiten voor anderen
  • Agenda
  • Projecten
  • Participeren
    • Participeren: wat houdt dat in?
    • Inzicht in betrokkenheid
    • Partners
    • Programmaraad
  • Kennisbank
  • Publicaties
    • Magazines, brochures en nieuws
    • Groeiboeken
    • Onderbreking
    • Voortgangsrapportages
    • Digitale nieuwsbrief
    • COB de podcast
  • Over ondergronds bouwen
    • Basiskennis en voorbeelden
    • Tunneloverzicht
Er zijn filters actief

COB-kennisbank

Actieve filters:
  • Home
  • Over het COB
    • Waarom, hoe, wat, wie
    • Organisatie
    • Vacatures
    • Jaarverslagen
    • Contact
  • Wat doet het COB?
    • Overzichtsplaat
    • Platforms en expertgroepen
    • Internationaal (English)
    • Onderwijs
    • Tunnelprogramma
    • Future proof tunnels
    • Kennisarena kabels en leidingen
    • Activiteiten
    • Activiteiten voor anderen
  • Agenda
  • Projecten
  • Participeren
    • Participeren: wat houdt dat in?
    • Inzicht in betrokkenheid
    • Partners
    • Programmaraad
  • Kennisbank
  • Publicaties
    • Magazines, brochures en nieuws
    • Groeiboeken
    • Onderbreking
    • Voortgangsrapportages
    • Digitale nieuwsbrief
    • COB de podcast
  • Over ondergronds bouwen
    • Basiskennis en voorbeelden
    • Tunneloverzicht
Taal

Toepassingen
Aspecten
Inhoudstype

Welkom op de kennisbank van het COB! U vindt hier niet alleen de publicaties die voortkomen uit projecten die in COB-verband zijn uitgevoerd. Er zijn tal van andere kennisitems te vinden over aspecten rondom ondergronds bouwen. Via de zoekbalk en filters kunt u de items vinden die voor u interessant zijn. De inhoud varieert van technische tekeningen en wetenschappelijke onderzoeksresultaten tot beleidsdocumenten, presentaties en video’s.

Laat alle kennisbankitems zien
resultaten: Bereken aantal gevonden resultaten
Communicatie en omgevingsmanagement
Organisatie en financieel
Winst door afstemming
https://www.cob.nl/document/winst-door-afstemming/
Auteur: Kennisarena
Uitgever: COB
Uitgave: 2025 | Geüpload op: 13 november 2025
Onepager met de voordelen van integrale planafstemming, n.a.v. interviews met diverse ervaringsdeskundigen....>>

Samenvatting

Onepager met de voordelen van integrale planafstemming, n.a.v. interviews met diverse ervaringsdeskundigen. Inclusief factsheet per onderwerp. 

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 426 KB)
Tunnels
Digitalisering
Beheer- en onderhoudsfase
Renovatie
Communicatie en omgevingsmanagement
Organisatie en financieel
Leertraject digitale tunneltweeling 2
https://www.cob.nl/document/leertraject-digitale-tunneltweeling-2/
Auteur: Bram ten Klei en Maarten Visser
Uitgever: COB
Uitgave: 31 oktober 2025 | Geüpload op: 13 november 2025
Dit rapport bevat de voorlopige conclusies van een onderzoek naar het toepassen van digitale middelen in de beheerfase van een tunnel. Ook biedt het e...>>

Samenvatting

In het Leertraject digitale tweeling heeft het COB-netwerk onderzoek gedaan naar het toepassen van digitale middelen in de beheerfase van een tunnel. Dit rapport bevat de voorlopige conclusies en biedt een praktische aanpak om tunnelbeheerders te ondersteunen in hun transitie naar datagedreven assetmanagement.

Voor het onderzoek zijn onder meer gesprekken gevoerd met beheerders van spoor- en wegtunnels, aannemers en ingenieursbureaus. De praktijkervaringen en marktinzichten zijn gebruikt om inzicht te krijgen in het begrip ‘digitale tweeling’. Daarnaast is onderzoek gedaan naar de behoeften en verantwoordelijkheden van tunnelbeheerders in de beheer-en-onderhoudsfase: wanneer er een duidelijk beeld is van de specifieke informatiebehoeften van een beheerder, kan worden bepaald welke functionaliteiten een digitale tweeling moet bieden. Dat de behoeften sterk variëren per organisatie en rol, maakt de ontwikkeling van een digitale tweeling complex.

Op basis van het leertraject is een stappenplan geformuleerd voor de implementatie van een digitale tweeling als een iteratief proces. Onderdeel hiervan is het ontwerpen van een flexibele en modulaire structuur, waarin functionaliteiten los van elkaar kunnen worden ontwikkeld. Dit sluit aan bij de aanbevelingen die volgen uit het leertraject, waarin ook wordt geadviseerd om technologische ontwikkelingen niet leidend te laten zijn, maar functionaliteiten af te stemmen op de daadwerkelijke informatie- en beheerbehoeften van tunnelorganisaties.

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 567 KB)
Kabels en leidingen
Bodem- en grondonderzoek
Veiligheid
Wet- en regelgeving / beleid
Communicatie en omgevingsmanagement
Onderzoeksverslag Gedrag van grondroerders, Cas Hendriks Boers
https://www.cob.nl/document/onderzoeksverslag-gedrag-van-grondroerders-cas-hendriks-boers/
Auteur: Cas Hendriks Boers
Uitgever: RDI, Universiteit van Amsterdam
Uitgave: 7 november 2025 | Geüpload op: 7 november 2025
In het onderzoek ‘Gedrag van grondroerders’ analyseerde Cas Hendriks Boers verantwoordelijkheidsgevoel en schadepreventie in de graafketen. Hij co...>>

Samenvatting

In het onderzoek ‘Gedrag van grondroerders’ analyseerde Cas Hendriks Boers verantwoordelijkheidsgevoel en schadepreventie in de graafketen. Hij concludeert dat graafschade ontstaat door een samenspel van externe factoren, die invloed hebben op het menselijk gedrag. Zulke externe factoren zijn gebrekkige informatie, tijdsdruk en oneerlijke financiële prikkels. Grondroerders hebben vaak intrinsieke motivatie om graafschade te voorkomen, maar worden belemmerd door onjuiste of onvolledige informatie. Schadevoorkomend gedrag wordt ondermijnd door scepticisme en angst voor hoge reparatiekosten, terwijl goede communicatie en vakmanschap juist positief bijdragen aan schadepreventie.

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (png, 39 KB)
Kabels en leidingen
Ondergrondse inrichting
Bodem- en grondonderzoek
Veiligheid
Ruimtelijke ordening en beleving / waarde
Wet- en regelgeving / beleid
Interview met Cas Hendriks Boers over onderzoek ‘Gedrag van grondroerders’
https://www.cob.nl/document/onderzoek-gedrag-van-grondroerders-door-cas-hendriks-boers-rdi/
Auteur: Harry Bijl
Uitgever: COB
Uitgave: 7 2025 | Geüpload op: 7 november 2025
Graafschade ontstaat vooral door een samenspel van externe factoren, die invloed hebben op het menselijk gedrag, concludeert Cas Hendriks Boers in zij...>>

Samenvatting

We kennen in Nederland al jaren een actief beleid om graafschade te beperken. Wet- en regelgeving, verplichte Klic-meldingen, slimmere processen, de toepassing van (nieuwe) detectietechnieken, meer afstemming… Niets lijkt tot nu toe het tij echt te kunnen keren. Kan het met meer inzicht in menselijk gedrag en beïnvloeding daarvan wel lukken? In zijn onderzoek ‘Gedrag van grondroerders’ analyseerde Cas Hendriks Boers verantwoordelijkheidsgevoel en schadepreventie in de graafketen.

De conclusies uit het onderzoek zijn glashelder: graafschade ontstaat vooral door een samenspel van externe factoren, die invloed hebben op het menselijk gedrag. Zulke externe factoren zijn gebrekkige informatie, tijdsdruk en oneerlijke financiële prikkels. Grondroerders hebben vaak intrinsieke motivatie om graafschade te voorkomen, maar worden belemmerd door onjuiste of onvolledige informatie. Schadevoorkomend gedrag wordt ondermijnd door scepticisme en angst voor hoge reparatiekosten, terwijl goede communicatie en vakmanschap juist positief bijdragen aan schadepreventie.

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 250 KB)
Tunnels
Duurzaamheid
COB Energiepaspoorten september 2025
https://www.cob.nl/document/cob-energiepaspoorten-september-2025/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 30 september 2025 | Geüpload op: 29 september 2025
In de infrawereld zijn tunnels grootverbruikers van energie. Om dit verbruik terugte dringen, is per tunnel inzicht nodig in de energieconditie en de ...>>

Samenvatting

In de infrawereld zijn tunnels grootverbruikers van energie. Om dit verbruik terugte dringen, is per tunnel inzicht nodig in de energieconditie en de kansen voor verduurzaming. Hiervoor heeft het COB-netwerk het energiepaspoort ontwikkeld. Aan de hand van variabele- en basiskarakteristieken en het energieverbruik per maand wordt de energie-index van de tunnel berekend. Deze index correspondeert met een bepaald label (A, B, C etc.). Het paspoort laat ook zien op welke thema’s energiereducerende maatregelen kansrijk zijn. Als de toepassing hiervan al gepland is of recent is uitgevoerd, wordt het bijbehorende jaartal getoond.

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 2 MB)
Tunnels
Renovatie
Communicatie en omgevingsmanagement
Conditionering tunnel(renovatie)
https://www.cob.nl/document/conditionering-tunnelrenovatie/
Auteur: Nicolaas Huigen (BESIX Nederland), Karin de Haas (COB), Marie-José Knape (BESIX Nederland), Kim Stelleman (Rijkswaterstaat), Michel Hensens (Ryse)
Uitgever: COB
Uitgave: 22 2025 | Geüpload op: 26 september 2025
Conditionering omvat alle activiteiten die nodig zijn om een projectgebied juridisch, technisch en ruimtelijk gereed te maken voor de bouw of renovat...>>

Samenvatting

Conditionering omvat alle activiteiten die nodig zijn om een projectgebied juridisch,
technisch en ruimtelijk gereed te maken voor de bouw of renovatie van een tunnel.
In dit document worden zeventien conditioneringen beschreven.

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 507 KB)
Tunnels
Wet- en regelgeving / beleid
Wettelijke kaders wegtunnels en hun omgeving
https://www.cob.nl/document/wettelijke-kaders-wegtunnels-en-hun-omgeving/
Auteur: Paul van Putten
Uitgever: COB
Uitgave: 30 juni 2025 | Geüpload op: 28 juli 2025
Een onderzoek naar welke wettelijke kaders worden toegepast bij de besluitvorming over wegtunnels en tunnelveiligheid en hun onderlinge relaties....>>

Samenvatting

Besluitvorming over tunnels en tunnelveiligheid is complex. In de praktijk doen zich discussies voor die kunnen leiden tot conflicten tussen overheden. Ook kunnen deze discussies leiden tot hogere kosten en vertraging in tunnelprojecten. Onderzocht is welke wet- en regelgeving van toepassing is en hoe deze zich tot elkaar verhouden.

In dit onderzoek is in beeld gebracht welke wet- en regelgeving in Nederland van toepassing is op de besluitvorming over tunnels en tunnelveiligheid in hun omgeving. Vervolgens is in beeld gebracht hoe deze wet- en regelgeving onderling in verhouding staat tot elkaar. Daarbij is uitgewerkt hoe conflictregels in de Nederlandse wetgeving generiek in elkaar zitten. Op basis hiervan is een standaard hiërarchie tussen wet- en regelgeving afgeleid en toegepast op de relaties die feitelijk in de in dit onderzoek betrokken wet- en regelgeving aanwezig zijn.

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 747 KB)
Tunnels
Wet- en regelgeving / beleid
Duiding van de Nederlandse tunnelwetgeving
https://www.cob.nl/document/duiding-van-de-nederlandse-tunnelwetgeving/
Auteur: Marije Bockholts, Jan Küchel, Harry de Haan, Daan Seesing
Uitgever: Kennisplatform Tunnelveiligheid (KPT)
Uitgave: 20 juni 2025 | Geüpload op: 18 juli 2025
In dit document geeft het KPT duiding aan de achtergrond, totstandkoming en opbouw van de Nederlandse tunnelwetgeving. Daarbij worden onder andere de ...>>

Samenvatting

In dit document geeft het KPT duiding aan de achtergrond, totstandkoming en opbouw van de Nederlandse tunnelwetgeving. Daarbij worden onder andere de verschillen in wettelijke eisen beschreven voor tunnels tot maximaal 250 meter, tunnels met een lengte tussen de 250 – 500 meter en tunnels langer dan 500 meter. Tevens wordt ingegaan op de verschillen in regelgeving voor rijkstunnels en niet-rijkstunnels.

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 813 KB)
Tunnels
Nieuwbouw
Veiligheid
Werkwijzer monitoring boortunnels versie 2.0
https://www.cob.nl/document/werkwijzer-monitoring-boortunnels-versie-2-0/
Auteur: Reinier Brongers, Robert de Haas, Peter Nelemans, Edo Noordermeer, Jelle van Ophuizen, Arjan van der Put, Joost Vervoort
Uitgever: COB
Uitgave: 30 juni 2025 | Geüpload op: 30 juni 2025
Voor het goed kunnen bepalen van de civieltechnische scope van een boortunnelrenovatie, is een beter inzicht nodig in de toestand, de duurzaamheid en ...>>

Samenvatting

Voor het goed kunnen bepalen van de civieltechnische scope van een boortunnelrenovatie, is een beter inzicht nodig in de toestand, de duurzaamheid en het vervormingsgedrag van de tunnel. Hiervoor moeten deze tunnels op een meer gestructureerde manier gemonitord worden, zodat er voldoende betrouwbare data beschikbaar zijn om eventueel benodigde acties of aanvullende maatregelen tijdig vast te kunnen stellen. Het COB-netwerk heeft hiervoor een werkwijzer ontwikkeld.

De werkwijzer is gericht op het inrichten van een monitoringsysteem in een tunnel, in samenhang met het daaropvolgende proces van data-analyse, data-interpretatie, het uitvoeren van een conditiebepaling van de tunnel en het voorspellen van toekomstig gedrag. De werkwijzer is bedoeld ter ondersteuning van de besluitvorming over monitoring: wat moet er worden gemonitord, op welke manier en met welke frequentie? Daarbij gaat het vooralsnog om het verzamelen van data voor vaststellen van de conditie van de tunnel en indien gewenst voor verder wetenschappelijk onderzoek (door promovendi of studenten). De resultaten van deze onderzoeken zorgen voor een betere onderbouwing van het gedrag van tunnels en vergroten de bruikbaarheid van de werkwijzer voor onderhoudsdoeleinden.

Dit document betreft versie 2 van de werkwijzer. De scope van versie deze betrof vervorming(en) van de constructie(s) en inspecties op vlak van schades en lekkages van boortunnels tijdens zowel de bouwfase als de exploitatiefase. Hierbij is zowel aan nieuwbouw als aan bestaande tunnels gedacht.

In deze versie 2 zijn de ervaringen met monitoren voor de Westerscheldetunnel toegevoegd. Ook is als pilot de werkwijze toegepast voor het opstellen van een monitorings- en inspectieplan voor de Corbulotunnel.

Met deze aanvullingen biedt de werkwijzer monitoring boortunnels 2.0 goede voorbeelden hoe monitoring in te zetten door beheerders en toekomstige opdrachtgevers van een boortunnel.

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 4 MB)
Tunnels
Duurzaamheid
Energiepaspoort Maastunnel
https://www.cob.nl/document/energiepaspoort-maastunnel/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 29 september 2024 | Geüpload op: 19 juni 2025
...>>

Samenvatting

Energiepaspoort van de Maastunnel

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 234 KB)
Tunnels
Duurzaamheid
Energiepaspoort Leidsche Rijntunnel
https://www.cob.nl/document/energiepaspoort-leidsche-rijntunnel/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 29 september 2024 | Geüpload op: 19 juni 2025
...>>

Samenvatting

Energiepaspoort van de Leidsche Rijntunnel

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 234 KB)
Tunnels
Duurzaamheid
Energiepaspoort Noordtunnel
https://www.cob.nl/document/energiepaspoort-noordtunnel/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 29 september 2024 | Geüpload op: 19 juni 2025
...>>

Samenvatting

Energiepaspoort van de Noordtunnel

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 234 KB)
Tunnels
Duurzaamheid
Energiepaspoort Gaasperdammertunnel
https://www.cob.nl/document/energiepaspoort-gaasperdammertunnel/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 29 september 2024 | Geüpload op: 19 juni 2025
...>>

Samenvatting

Energiepaspoort van de Gaasperdammertunnel

Tunnels
Duurzaamheid
Energiepaspoort Drechttunnel
https://www.cob.nl/document/energiepaspoort-drechttunnel/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 29 september 2024 | Geüpload op: 19 juni 2025
...>>

Samenvatting

Energiepaspoort van de Drechttunnel

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 235 KB)
Tunnels
Duurzaamheid
Energiepaspoort Roertunnel
https://www.cob.nl/document/energiepaspoort-roertunnel/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 29 september 2024 | Geüpload op: 19 juni 2025
...>>

Samenvatting

Energiepaspoort van de Roertunnel

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 234 KB)
Tunnels
Duurzaamheid
Energiepaspoort Velsertunnel
https://www.cob.nl/document/energiepaspoort-velsertunnel/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 29 september 2024 | Geüpload op: 19 juni 2025
...>>

Samenvatting

Energiepaspoort van de Velsertunnel

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 234 KB)
Tunnels
Duurzaamheid
Energiepaspoort Westerscheldetunnel
https://www.cob.nl/document/energiepaspoort-westerscheldetunnel/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 29 september 2024 | Geüpload op: 19 juni 2025
...>>

Samenvatting

Energiepaspoort van de Westerscheldetunnel

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 234 KB)
Tunnels
Duurzaamheid
Energiepaspoort Zeeburgertunnel
https://www.cob.nl/document/energiepaspoort-zeeburgertunnel/
Auteur: Expertgroep Duurzaamheid
Uitgever: COB
Uitgave: 29 september 2024 | Geüpload op: 19 juni 2025
...>>

Samenvatting

Energiepaspoort van de Zeeburgertunnel.

Download dit kennisdocument of (onderzoeks)rapport (pdf, 234 KB)

Posts navigation

1 2 3 … 111 Volgende »
Aanmelden nieuwsbrief
Privacyverklaring
LinkedIn
YouTube
Podcasts
Twitter
Contact