Hulp bij richtlijnen kabels en leidingen

In Nederland wordt zoveel mogelijk decentraal geregeld. De veelheid aan lokale voorwaarden, regelgeving, verordeningen en richtlijnen op het gebied van kabels en leidingen zorgt voor veel onduidelijkheid. Tenminste, dat is een veelgehoorde aanname. In het project ‘Hulp bij richtlijnen’ onderzoekt het COB-netwerk hoe het werkelijk zit met lokale regelgeving rondom kabels en leidingen. Vervolgens is de vraag: wat is er écht nodig om processen voorspelbaarder, en daarmee gestroomlijnder, te laten verlopen?

Elke gemeente kan zijn eigen verordeningen en normen opstellen en richtlijnen bedenken. Dit geldt ook voor kabels en leidingen, waarbij ook nog eens veel is veranderd in de afgelopen decennia en elke gemeente daar op zijn eigen manier op reageert. Er is geen Wet kabels en leidingen die houvast biedt bij het inregelen van het beleid en processen. De behoefte aan meer duidelijkheid en grip is dan ook groot en wordt gevoeld in de gehele keten.

De leden van het platform Kabels en leidingen hebben in een verkennende sessie op 28 februari 2019 al aandacht gegeven aan dit onderwerp. De grote verscheidenheid aan voorwaarden van de netbeheerders enerzijds, en aan verordeningen en handboeken kabels en leidingen van gemeenten anderzijds, vragen volgens de leden als eerste om aandacht. In de afgelopen periode heeft dit idee zich verder ontwikkeld tot het project Hulp bij richtlijnen kabels en leidingen.

Het doel van dit project is een representatief inzicht verschaffen in het gebruik van de verschillende soorten regelgeving en richtlijnen op het gebied van kabels en leidingen. Daarnaast wil het projectteam onderzoeken of er een uniform proces kan worden ontwikkeld aan de hand van de universele indeling van het verloop van een project (initiatief, haalbaarheid, uitwerking/ontwerp, voorbereiding, uitvoering, afronding) om te borgen dat de juiste regelgeving op het juiste moment wordt ingezet. Voornaamste doel hierbij is het creëren van uniformiteit en structuur.

Update december 2021

In samenspraak met het netwerk en de werkgroep is een herziene versie van het rapport Hulp bij richtlijnen gepubliceerd. De aanpassingen zijn slechts klein, maar wel belangrijk: de visie van de netbeheerder is beter in het rapport verwerkt. Door een paar aanscherpingen is de inventarisatie nu zo verwoord dat de publicatie op een breder draagvlak kan rekenen. De pdf op de kennisbank is vervangen door de nieuwe versie.

Klaar!

Op 30 juni 2021 zijn de producten van Hulp bij richtlijnen afgerond:

• Het eindrapport komt deels overeen met de eerste gepubliceerde tussenrapportage. De eerste hoofdstukken van deze rapportage zijn gelijk, maar nieuw zijn een reflectie vanuit gedragswetenschappelijk perspectief en een visie van experts op de haalbaarheid en inhoud van een uniforme proceslijn (zie ook hieronder).
• Met twaalf ervaringsdeskundigen is gebrainstormd over de haalbaarheid en invulling van een proceslijn gericht op het afstemmen en communiceren in een project. Het projectteam heeft een opzet voor deze uniforme proceslijn gemaakt, inclusief tips specifieks voor gemeenten.
• Het resultaat van de inventarisatie – alle regels op het gebied van kabels en leidingen van alle gemeenten – is vertaald naar een interactieve kaart. Hierop is per gemeente zichtbaar welke verordeningen en richtlijnen onder welke naam worden gebruikt. Ook is in één oogopslag zichtbaar welke gemeenten welke verordeningen hebben.

Tussentijdse rapportage

De eerste stap in het project was op 22 april 2021 afgerond: er is voor alle 355 gemeenten in Nederland in kaart gebracht welke beleidsregels zij erop nahouden voor kabels en leidingen. Dit tussenresultaat is gepubliceerd in een rapport, zodat stakeholders hierop konden reageren tijdens de subsessie op het Flexival. In de publicatie was onder meer al te lezen en te zien dat de hoeveelheid aan regels en de verschillen daarin niet per se tot grote onduidelijkheid leiden. De veronderstelling dat er sprake is van ‘een woud aan regels’ behoeft nuancering. Het gaat namelijk niet alleen om de ‘harde’ kant van de verordeningen en richtlijnen, maar ook om de vindbaarheid, de uiteenlopende interpretaties in de praktijk en de mate van afstemming tussen gemeenten en netbeheerders.

Digitale sessie 4 maart 2021

Halverwege het onderzoek zijn er interviews geweest met ervaringsdeskundigen. De grootschalige inventarisatie heeft tot nu toe behoorlijk wat inzichten opgeleverd. Sommige zijn zoals verwacht, maar er zijn ook verrassende uitkomsten naar voren gekomen die het projectteam met het netwerk deelde in een digitale sessie op donderdag 4 maart 2021 van 13.30 uur tot 15.45 uur. Vragen zoals ‘herkennen jullie deze uitkomsten’ en ‘hoe gaan we met elkaar hier mee om’ kwamen aan de orde in de interactieve break-outsessies. Daarnaast was er een plenaire discussie over een aantal inzichten.

NB. Excuus voor de slechte beeldkwaliteit van de livestream en de video’s hieronder. De server van het livestreamsysteem had waarschijnlijk te kampen met netwerkproblemen. Gelukkig is de audio wel in orde.

Een kort verslag:

Ruim zeventig deskundigen van netbeheerders, gemeenten, aannemers en kennisinstituten waren op 4 maart 2021 online bijeen om het project Hulp bij richtlijnen weer een stap verder te brengen. Er was behoefte aan een brede tussentijdse afstemming, omdat uit eerdere bijeenkomsten, een-op-een-interviews en zeer uitgebreid bureauonderzoek is gebleken dat verordeningen en richtlijnen op zichzelf niet het grootste probleem zijn. Er is veel meer eenduidigheid dan vooraf gedacht, maar de vindbaarheid laat te wensen over én er lijkt winst te behalen bij de interpretatie van verordeningen en richtlijnen en de afstemming daarover tussen gemeenten, netbeheerders en grondroerders. Met de bijeenkomst wilde de projectgroep meer zicht krijgen op mogelijke oplossingen. Met andere woorden, wat kunnen we doen om processen voorspelbaarder, en daarmee gestroomlijnder, te laten verlopen?

In de plenaire sessie werd eens te meer duidelijk dat openheid en transparantie nodig zijn om ervoor te zorgen dat de betrokken partijen elkaars belangen kennen en begrijpen. De conclusie was: ‘We kennen elkaar nog niet goed genoeg’. Tegelijkertijd werd geconstateerd dat onderscheid maken tussen ‘standaard’ en ‘complex’ kan helpen om goed afstemmen en effectief werken, samen te laten gaan. Gedragspsycholoog Timo Jansen waarschuwde dat kennis – weten wat de ander beweegt – niet per se tot ander gedrag leidt. We zullen er ook voor moeten zorgen dat informatie gemakkelijk te vinden en te interpreteren is.

Na de plenaire sessie gingen de deelnemers in zes groepjes uiteen om daar mogelijke oplossingen te bespreken. De inbreng vanuit die discussiegroepjes wordt samen met de inzichten die tijdens het Flexival op 22 april 2021 worden opgedaan, verwerkt in het eindrapport dat deze zomer zal verschijnen. Een tussentijdse rapportage van het project Hulp bij richtlijnen, waarin de nadruk ligt op de analyse en conclusies van het onderzoek onder 355 gemeenten, wordt tijdens het Flexival gepresenteerd.