Om de uitwisseling en verankering van kennis en expertise met betrekking tot spoortunnels te vergroten, wordt dit onderwerp steeds meer geïntegreerd in het tunnelprogramma. Dit is het resultaat van een verkennend onderzoek uit 2023 en gesprekken met railpartijen in 2024 en 2025. Ook heeft de workshop van april 2025 het fundament gelegd voor de op rail gerichte onderdelen in het nieuwe tunnelprogramma dat vanaf 2026 van start gaat. Het COB gaat hiervoor op zoek naar een coördinator Rail.

Aanleiding

In het tunnelprogramma van het COB lag de nadruk altijd op wegtunnels. Om de uitwisseling en verankering van kennis en expertise met betrekking tot spoortunnels te vergroten, heeft het COB in 2023 een verkennend onderzoek railtunnels uitgevoerd. Mede op basis van de uitkomsten van die verkenning zijn in 2024 verschillende aanvullende activiteiten ondernomen. 

Doelstelling

Het is de bedoeling een proces in gang te zetten dat gezamenlijk met vervoerders, overheid en marktpartijen gaat komen tot duidelijkheid en standaardisatie binnen de railsector. De focus ligt daarbij op vier onderwerpen: juridisch kader, veiligheidsfilosofie, veiligheidsverantwoording en basiskwaliteitsniveau. Daarbij wordt aangesloten bij bestaande tunnelstandaarden en de ervaringen van anderen. Zo kan gezamenlijk de toenemende schaarste in expertise worden aangepakt en ontstaat er een solide basis voor verantwoord beheer van spoortunnels.

Eerste bijeenkomst van het platform Railtunnels

Donderdag 20 november 2025 (13:00 – 15:30, COB, Van der Burghweg 2, Delft)

Tijdens deze bijeenkomst staan de volgende onderwerpen op de agenda: een terugkoppeling op het Tunnelprogramma 2026–2031, het programma TTI van ProRail en de uitdagingen rondom lightrailtunnels. Bekijk alvast de agenda voor deze bijeenkomst (pdf, 30 KB). Aanmelden kan bij caro.rietman@cob.nl 

Eerder uitgevoerde activiteiten Railtunnels

Op basis van het in 2023 uitgevoerde verkennend onderzoek zijn in 2024 verschillende aanvullende activiteiten ondernomen. 

Uitgevoerde activiteiten (2024)

Om de kennis over railtunnels en wegtunnels beter met elkaar te verbinden, is in 2024 een aantal acties uitgevoerd. Zo is de railexpert toegevoegd aan het project Evolutiepad naar uniformiteit, de evaluatie van de Markt-Maastunnel (wegens de renovatie op basis van microrenovaties) en hebben twee ProRailers deelgenomen aan de Nederlandse delegatie bij de Invited sessions van het congres Beyond a tunnel vision, in oktober 2024 in Antwerpen. Helaas is de aanbesteding van de renovatie van de Betuweroute mislukt waardoor er nog geen invulling is gegeven aan het ophalen van de geleerde lessen aldaar. 

Andere activiteiten in 2024 waren onder andere:

  • Participatie in het project Bouw je kennis Tunnelrenovaties voor module 9 (uniformeren en standaardiseren) met input vanuit de Railsector. 
  • Verkenning binnen ProRail en met het COB over de mogelijkheden om bij de renovatie van de Betuweroute als COB te ondersteunen, o.a. bij het vastleggen en delen van ervaringen. Er is bereidheid getoond binnen ProRail, echter is de betreffende aanbesteding nog niet gelukt. Er wordt door ProRail gekeken hoe verder te gaan.
  • Inventariseren of bij de energiepaspoorten tunnels ook railtunnels betrokken zijn of kunnen worden. Data is aangeleverd.
  • Onderzoeken of railsector in het Groeiboek assetmanagement is (of moet worden) meegenomen.  
  • Onderzoeken of een betere inhoudelijke verbinding tussen rail- en wegtunnels kan leiden tot de organisatie van een ‘Raildag’ (niet eerder dan in 2026).
  • Participatie in het project Evolutiepad naar uniformiteit 5.0 met input vanuit de ervaringen van ProRail, en het terugkoppelen van leerpunten naar ProRail.
  • Kennis van ProRail over microrenovaties inbrengen bij de aanpak van de renovatie van de Markt-Maastunnel.
Verkennend onderzoek railtunnels (2023)

In 2023 heeft het COB het verkennend onderzoek railtunnels uitgevoerd. Dit onderzoek was gericht op het verzamelen van inzicht over renovatieopgaven en behoeften van railtunnels en railtunnelbeheerders, om kennisdeling en borging in te richten middels een COB-kennisplatform.

De verkenning begon met de identificatie van betrokken stakeholders, waarna bij deze organisaties interviews hebben plaatsgevonden. Nadat de verzamelde informatie was geanalyseerd zijn gemeenschappelijke behoeften benoemd en de belangrijkste bevindingen gegroepeerd in drie thema’s en bijbehorende kansen.

  • Thema 1 – Capaciteit, kennis en kunde en aanbod marktpartijen 
    Uitdagingen: Capaciteitstekort, beperkte kennis van TTI bij marktpartijen en terughoudendheid van marktpartijen voor renovatiewerkzaamheden in railtunnels.
    Kansen: Organiseren van kennissessies, verdieping op specifieke thema’s zoals spoorse TTI en optreden als ambassadeur om de beeldvorming van werken in railtunnels positief te beïnvloeden.
  • Thema 2 – Railtunnels vs. wegtunnels
    Uitdagingen: Kleine aanbestedingen, beperkte afsluitingsmogelijkheden, gebrek aan inzicht in landelijke renovatieopgave en verschillende prioriteiten binnen organisaties.
    Kansen: Faciliteren van inspiratiesessies voor efficiëntere aanbesteding, samenwerking voor capaciteitsdeling en delen van ervaringen en uitdagingen tussen partijen.
  • Thema 3 – Relevantie en toepassingen van COB-producten
    Uitdagingen: Beperkte bekendheid en relevantie van COB-producten bij railpartijen, weinig actieve deelname en groeiboeken die onvoldoende aansluiten op railtunnels.
    Kansen: Faciliteren van kennissessies, delen van ontwikkelingen in de sector en verbeteren van de relevantie en toepasbaarheid van COB-producten.

Meedenken of bijdragen? 

Momenteel wordt gewerkt aan een plan voor de invulling van bovenstaande thema’s. Wilt u hierover meedenken of aan bijdragen, neem dan contact op met Caro Rietman via caro.rietman@cob.nl of 085- 4862 410.

Deliverables 2025

Nr.

Omschrijving

Verwachte opleverdatum

1

Activiteitenverslag

Q4 2025

Deelnemers 

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Karin de Haas, rol: Programmaleider
Caro Rietman, rol: Begeleider/Facilitator

Maasstad Ingenieurs B.V. -

Locatie: Rotterdam, Directiekade 15
Johan Bel, rol: Projectleider