Bibliotheek Samenwerkwijzer
De Samenwerkwijzer biedt inzicht, gerichte adviezen en tools voor het opstarten of verbeteren van samenwerkingsverbanden voor integrale planafstemming van projecten in de boven- en ondergrond. Met integrale samenwerking tussen overheden, woningcorporaties, waterschappen en netwerkbedrijven, worden opgaven in de openbare ruimte beter te realiseren binnen de grenzen van schaars beschikbare ruimte en middelen, met minder overlast voor de omgeving.
Door de toenemende druk op de volle ondergrond, vanwege de energietransitie, de klimaatopgave, de verstedelijking en de vervangingsopgave van kabels en leidingen, wordt samenwerken tussen stakeholders in de boven- en ondergrond steeds belangrijker. Met als doel integrale samenwerking tussen overheden, woningcorporaties, waterschappen en netbeheerders te versterken, is in 2022 binnen het project Stimuleringsmodel voor samenwerking de Samenwerkwijzer ontwikkeld. De Samenwerkwijzer is een openbaar toegankelijke website met een handig stappenplan, een bibliotheek vol formats en tools en een scan die gerichte adviezen biedt voor het opstarten of verbeteren van samenwerkingsverbanden in de fysieke leefomgeving.
In een landelijke inventarisatie van samenwerkingsverbanden en hun werkwijzen zijn bestaande instrumenten verzameld en gebundeld in de bibliotheek van de Samenwerkwijzer. Vanuit die basis zijn binnen dit project drie trajecten gestart:
- Uniformering: De documenten zijn verzameld en geüniformeerd vanuit best practices van bestaande samenwerkingen verspreid over Nederland. De documenten zijn gereviewd door externe partijen (o.a. gemeente Dordrecht en Enschede).
- Verbetering: Er is een basis-stappenplan ontwikkeld voor samenwerkingsverbanden gericht op planafstemming in de boven- en ondergrond en op de homepage geplaatst. Hierin zijn diverse links toegevoegd naar documenten per stap, zodat bezoekers sneller de voor hen relevante informatie vinden. Daarnaast is de zoekfunctie in de bibliotheek uitgebreid en ingedeeld volgens de stappen uit het stappenplan.
- Inventarisatie en aanvulling: Vanuit de praktijk kwamen concrete vragen voor de toevoeging van verschillende documenten. Deze zijn ontwikkeld en beschikbaar gesteld in de bibliotheek van de Samenwerkwijzer. Daarnaast is een pagina toegevoegd met achtergrondinformatie over integrale planafstemming, met video’s waarin praktijkervaringen worden gedeeld, en vakblad-artikelen over het onderwerp.

In een artikel van Fonds Fysieke Leefomgeving vertelt projectleider Eefje van Woerkom over de Samenwerkwijzer en de noodzaak om samen te werken.
“Het zijn kleine kwartjes die vallen. Ik zat eens bij een bijeenkomst waar iemand van de gemeente aan een kabelaar vroeg: ‘hoe breed denk je dat de sleuf gaat worden?’. Er ontstond wat wrevel bij de ander: ‘waarom wil je dat weten?’. ‘Nou,’ zei de gemeenteman, ‘als de sleuf breder dan gebruikelijk wordt, is dat geen punt want dan kunnen we meteen ons plan uitvoeren om de hele weg opnieuw te bestraten’.”
Toetsing en verbetering
In 2023 en 2024 is een tiental samenwerkingen tussen gemeenten, netbeheerders en eventuele andere partijen begeleid. In deze samenwerkingen zijn de stappen uit de Samenwerkwijzer en de documenten getoetst. Op basis hiervan zijn meerdere nieuwe documenten ontwikkeld en zijn bestaande documenten, de website en scan verder aangescherpt.
Het stappenplan van de Samenwerkwijzer. (Beeld: www.desamenwerkwijzer.nl)
Deelnemers
COB -
Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Manon Bouwer, rol: Begeleider/Facilitator
Dunea NV Duin & Water -
Locatie: Zoetermeer, Plein van de Verenigde Naties 11
Enexis netbeheer -
Locatie: Arnhem, Nieuwe Stationsstraat 10
Ennatuurlijk B.V. -
Locatie: Eindhoven, Achtseweg Zuid 153 X
Ronald van der Linden, rol: Deelnemer bijeenkomst
Evides Waterbedrijf -
Locatie: Rotterdam, Schaardijk 150
Gemeente Dordrecht -
Locatie: Dordrecht, Spuiboulevard 300
Aat Bruggeman, rol: Deelnemer bijeenkomst
Abdelilah Errougui, rol: Deelnemer bijeenkomst
Patrick Kars, rol: Deelnemer bijeenkomst
Gemeente Enschede -
Locatie: Enschede, Hengelosestraat 51
Jelle Bult, rol: Deelnemer bijeenkomst
Gemeente Zoetermeer -
Locatie: Zoetermeer, Engeland 502
Stephanie van der Wal, rol: Deelnemer bijeenkomst
Jeroen Rombout, rol: Deelnemer bijeenkomst
Malika Hammoud, rol: Deelnemer bijeenkomst
HVC -
Locatie: Amsterdam, Van der Palmkade 11
Spatial Insight B.V. -
Locatie: Haarlem, Nieuwe gracht 45
Stedin -
Locatie: Rotterdam, Blaak 8
Deanne Krowinkel-Waardenburg, rol: Deelnemer bijeenkomst
Marc van Ettekoven, rol: Deelnemer bijeenkomst
Stichting Fonds Fysieke Leefomgeving -
Locatie: Ede, Postbus 37
Harold Schonewille, rol: Financier
Stichting Mijn Aansluiting -
Locatie: Vianen, Sportlaan 14
Henri van de Zande, rol: Deelnemer
Louis van der Hoeven, rol: Deelnemer
Eefje van Woerkom, rol: Deelnemer
Eefje van Woerkom, rol: Projectleider
Eefje van Woerkom, rol: Coordinator
Vitens N.V. -
Locatie: Zwolle, Oude Veerweg 1




