Een proeftuin is een ‘normaal’ praktijkproject waarin bepaalde gedragsinterventies worden toegepast. Om dat op een veilige en effectieve manier te doen, worden die interventies vooraf op wetenschappelijk beproefde wijze voorbereid, samen met de stakeholders van het project. Daarom start een proeftuin al (ruim) voordat er daadwerkelijk gegraven wordt (NB: Een proeftuin kan ook worden opgezet op basis van een virtueel project). De periode voorafgaande aan de start van project valt binnen daarom ook onder de proeftuin. In deze periode organiseren we drie sessies om de interventies (prototypen) met het projectteam vast te stellen. De prototypen (producten) richten zich op de vroegere fases van het project (onderzoeks- en ontwerpfase).
In de proeftuinen willen we positieve gedragsbeïnvloeding realiseren. Deze is gericht op betere afstemming en informatiedeling, zowel binnen de gemeentelijke organisatie (verticaal) als in de keten (horizontaal). Daarmee kunnen we het risico op graafschade en daaraan verbonden kosten beperken. Dat betekent in de praktijk ook dat projecten soepeler verlopen, maatschappelijk onrust wordt beperkt, er minder kans is op vertraging, conflicten met andere partijen in de keten, de omgeving en andere stakeholders.
Deelnemende gemeenten ontwikkelen samen met de externe experts aan vernieuwde werkwijze die in toekomstige projecten kan worden toegepast. Daarmee hebben zij een voorbeeldfunctie. Desgewenst is er voor deelnemende gemeenten een rol weggelegd tijdens de landelijke Kennisarenadag, waar voortgang en resultaten van projecten worden gedeeld.
De proeftuinen worden op een wetenschappelijke beproefde wijze aangepakt. De door de universiteit van Stanford ontwikkelde design-thinkingmethode wordt toegepast om te komen tot werkbare producten (prototypen), die in de werkelijkheid zullen worden getest. We werken onder gecontroleerde omstandigheden aan goed geteste producten die we kunnen loslaten in de echte wereld.
Ja. We mikken op de hele keten, dus ook op de netbeheerders en opdrachtnemers (aannemers) die bij het project betrokken zijn.
Het is belangrijk dat we in ieder geval de volgende rollen/functies aan tafel hebben: de projectleider, ontwerper en coördinator van de gemeente/ingenieursbureau, de projectleider en grondroerder van de opdrachtnemer, en de schadepreventiemedewerker van de netbeheerder.
In zo’n geval moeten we gezamenlijk kijken naar alternatieven. Uiteindelijk kan dit betekenen dat een proeftuin geen doorgang kan vinden.
Ja, als uw project een proeftuin wordt, stellen we gezamenlijk een lijst op van stakeholders en betrokken personen. In gemeenten waar sprake is van een virtueel proefproject, hebben we een sterke voorkeur voor netbeheerders en aannemers waarmee al vaker wordt samengewerkt.
Vanuit de Kennisarena kabels en leidingen begeleiden we het hele proces. Het uitnodigen van andere stakeholders gebeurt in overleg met de gemeente.
Voor dit project wordt de karakteristieke werkwijze van de Kennisarena gehanteerd. Dit betekent dat we preconcurrentieel werken in een veilige omgeving. Deelnemers worden gestimuleerd en uitgedaagd om gezamenlijk kennis te ontwikkelen die de hele sector ten goede komt. Het gezamenlijk bespreken van ontwikkelingen, het verkennen van de oplossingsruimte en elkaar leren begrijpen, zijn belangrijke ingrediënten. Het bevorderen van een veilig en zorgvuldig graafproces is bij uitstek een onderwerp dat zich voor die aanpak leent.
Deze aanpak past bij de ambitie van de RDI om graafschades ‘aan de voorkant’ te voorkomen en zo de leveringszekerheid van de infrastructuur te borgen. Ook in dat opzicht zijn de proeftuinen een veilige omgeving. Deelnemende gemeenten krijgen inzicht in de rol van de RDI. Wat binnen de proeftuinen wordt besproken blijft binnenskamers. De RDI garandeert dat wat binnen de proeftuinen naar voren komt niet tot boetes zal leiden. Geleerde lessen worden alleen geanonimiseerd gedeeld.
Nee. Het proeftuinenproject wordt bekostigd door de RDI. De RDI staat voor de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van IT- en communicatienetwerken en wil met dit project bijdragen aan graafschadepreventie.
Het gaat om drie sessies van vier uur, waarbij de projectleider, ontwerper en coördinator van de gemeente/ingenieursbureau, de projectleider en grondroerder van de opdrachtnemer, en de schadepreventiemedewerker van de netbeheerder aanwezig zijn.
De projecten starten in januari. De sessies vinden in de eerste ver maanden van 2026 plaats. In de voorbereiding maken de Kennisarena en de gemeente gezamenlijk een planning.
In drie sessies werken we toe naar een of meer interventies die vervolgens in de proeftuin kunnen worden toegepast.
Sessie 1 – oplossingsrichtingen verder aanscherpen.
In de eerste sessie komen we vanuit de deelnemers tot probleemdefinities en oplossingsrichtingen. Met deze aanpak wordt eigenaarschap gecreëerd voor het oppakken van kansen.
Sessie 2 – vernieuwende (patroon doorbrekende) ideeën verder uitwerken.
De tweede sessie is gericht op het formuleren van ideeën op basis van de geselecteerde ‘hoe kunnen we’s’ (HKW’s). De deelnemers trekken gezamenlijk conclusies, zodat het formuleren ervan al onderdeel uitmaakt van het behalen van de doelen.
Sessie 3 – ideeën uitwerken tot geschikte interventies.
De derde en laatste sessie staat in het teken van het maken en testen van prototypen. De geselecteerde ideeën uit de tweede ronde worden verder uitgewerkt naar werkende prototypen, zodat zichtbaar wordt wat werkt, wat niet werkt en hoe je wat niet werkt werkend kan maken. Voordat een interventie in een echt project wordt losgelaten wordt hij getest door het team.
In de voorbereiding maken het projectteam en de gemeente ook hiervoor een gezamenlijk een planning.
De rapportage wordt gemaakt vanuit de Kennisarena kabels en leidingen. Dit is in eerste aanleg een rapportage voor de betrokken partijen. Waar conclusies de hele sector kunnen helpen, worden deze geanonimiseerd voor algemeen gebruik. Hierover vindt afstemming plaats met de betrokken stakeholders.
Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
