Handboek Tunnelbouw

Het handboek Tunnelbouw gaat in op de civiele aspecten van het ontwerpen en realiseren van rijksweg-, spoor- en niet-rijkswegtunnels. Het handboek biedt ook bestaande potentiële oplossingen in de vorm van best practices. Het is daarmee bedoeld als een naslagwerk voor professionals en niet zozeer als leerboek. Samen met de groeiboeken Renoveren en Assetmanagement vormt het digitale naslagwerk de toegangspoort voor nieuw ontwikkelde kennis uit het tunnelprogramma.

Aanleiding

De inhoud van het handboek is gebaseerd op SATO 2005, aangevuld met specifieke kennis van railtunnels. Daarnaast zijn ervaringen uit de periode 2005 tot heden verwerkt. Op basis van kennis van deskundigen is zo veel mogelijk de state-of-the-art van de tunnelbouw vastgelegd. Herhaling van tekst uit andere beschikbare documenten is vermeden; waar nodig wordt naar andere documenten verwezen. 

Doelstelling

Doel van dit boek is ontwerpers en bouwers van nieuwe tunnels te ondersteunen, door inzicht te bieden in alle aspecten die komen kijken bij ontwerp en realisatie en tevens bestaande potentiële oplossingen in de vorm van ‘best practices’ te tonen. Het is daarmee bedoeld als een naslagwerk voor professionals en niet zozeer als leerboek.

Groeiboek

>> Naar het handboek Tunnelbouw

Updates

In 2025 wordt het handboek aangevuld met de gepubliceerde rapporten tot en met 2025. Zoals elk groeiboek van het COB, is het de bedoeling dat het handboek een levend document blijft, dat op elk moment een zo goed mogelijke afspiegeling van de huidige state-of-the-art laat zien. 

Update 2024

In 2024 is gebleken dat het uitbrengen van een versie 2024 weinig toegevoegde waarde heeft. Het doel was vooral de koppeling met andere COB-producten te versterken. Deze is al sterk door de vele verwijzingen die zijn opgenomen in het document. Voor de koppeling met de andere groeiboeken is in overleg met de projectleiders een projectplan opgesteld. Daarin wordt voorgesteld te werken aan een groeiboek Integraal tunnelontwerp en een groeiboek Tunnelbouw (werktitels). Het eerste gericht op de projectmanager en de processen die nodig zijn voor een integraal ontwerp, het tweede gericht op de civieltechnisch ontwerper waarbij de raakvlakken met alle andere disciplines worden benoemd. Het uitwerken van deze groeiboeken is een proces van meerdere jaren.

Update 2023
  • Het handboek Tunnelbouw had per artikel een ‘forum’, om het netwerk uit te nodigen suggesties te doen en feedback te geven. Maar omdat deze fora te weinig werden gebruikt, is besloten ze in 2023 te verwijderen. Er is een back-up gemaakt van alle ingezonden berichten.
  • Half 2023 is een nieuwe versie van het handboek opgeleverd. Informatie voor vluchtdeuren en brandwerende bekleding en detailtekeningen van diepwanden zijn toegevoegd. Ook zijn er verwijzingen naar (nieuwe) richtlijnen opgenomen of geactualiseerd. Het aspect raakvlakken TTI in de huidige versie is beoordeeld en daaruit blijkt dat de raakvlakken tussen TTI en het civieltechnisch ontwerp voor veel in het handboek opgenomen details de basis vormt. Ook is er een aanzet gemaakt voor een objecttypenlijst. Vanuit verschillende onderwerpen is een link toegevoegd naar groeiboeken en andere COB-rapporten.
  • Eind 2023 een plan van aanpak opgesteld voor het ontwerp van boortunnels. Doel is om dit in 2024 of later toe te voegen.
Update 2022-2017
  • De volgende versie is eind 2022 opgeleverd. In de nieuwe versie van het handboek zijn kruisverwijzingen toegevoegd naar gerelateerde COB-producten, die in 2022 zijn opgeleverd.
  • In 2020 is het handboek gemigreerd naar een nieuw websysteem.
  • In 2019 zijn artikelen bijgewerkt om de nieuwste stand van de techniek te weerspiegelen.
  • In 2017 is het handboek bijgewerkt met opmerkingen en suggesties van gebruikers en is de literatuurlijst aangevuld.

Screenshot van het handboek Tunnelbouw. 

Deelnemers

Klik op het bedrijfslogo voor de deelnemende personen

BAM Infraconsult B.V. -

Locatie: Gouda, H.J. Nederhorststraat 1
Nhut Nguyen, rol: Lid

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
, rol: Opdrachtgever
Karin de Haas, rol: Programmaleider
Allart Hoekstra, rol: Adviseur
Ellen van Eijk, rol: Begeleider/Facilitator
Frank Blok, rol: Coordinator
Frank Blok, rol: Projectleider

DEME N.V. Environmental Contractors -

Locatie: Zwijndrecht, Scheldedijk 30, Haven 1025
Hans Mortier, rol: Lid

ProRail B.V. -

Locatie: Rotterdam, Delfseplein 27j
Edwin Westerduijn, rol: Lid

Rijkswaterstaat GPO -

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2
Bart Hendrix, rol: Lid
William van Rooijen, rol: Lid

VolkerWessels Infrastruktuur NL Competence Centre -

Locatie: Vianen, Lange Dreef 13
Sipke Huitema, rol: Lid
White Cube

White Cube -

Locatie: Zoetermeer, Buizerdveld 87
Marjolein de Wit - Blok, rol: Redacteur

Witteveen+Bos -

Locatie: Rotterdam, Blaak 16
Brenda Berkhout, rol: Lid

Project voortgang

Deliverables

Versie 2025

Verwacht: Q1 2026

Status:

Op schema

Vooruitblik

Nu een redacteur is aangesteld, zal de bestaande redactiecommissie worden uitgenodigd voor de 2025-editie en zullen eventueel nieuwe leden worden geworven.