Maatregelencatalogus circulaire tunnels

Circulariteit is noodzaak, maar hoe werk je circulair in de aanleg en renovatie van tunnels? Die bouw en renoveer je immers niet elke dag. Het hergebruiken van onderdelen is een belangrijk aspect van circulair werken. Het COB-netwerk onderzoekt welke maatregelen daarbij behulpzaam zijn. 

Het hergebruiken van onderdelen is een belangrijk aspect van circulair werken. Nog te weinig worden elektrotechnische en werktuigbouwkundige onderdelen die vrijkomen bij infrastructurele projecten voor andere projecten en bedrijven beschikbaar gesteld. Dit is jammer, want veel onderdelen hebben nog een waardevolle restlevensduur. Bovendien is er in de sector de wens om concrete invulling te geven aan het thema circulariteit.

In 2022 heeft het COB-netwerk de rapportage Circulaire tunnels opgeleverd waarin wordt ingegaan op een maatregelencatalogus voor circulaire tunnels: een dergelijk (digitaal) naslagwerk kan stakeholders ondersteunen bij het inzetten op hergebruik en belemmeringen wegnemen. Door de uitvoering als groeiboek is het mogelijk om geleerde lessen uit (pilot met) hergebruik op te halen en deze te delen via de maatregelencatalogus.

Binnen het werkpakket Circulariteit zijn begin 2023 de eerste verkennende stappen gezet. Als doel is gesteld om eind 2023 te komen tot de eerste versie van een circulaire maatregelencatalogus waarin twintig technische maatregelen zitten. Momenteel is er nog te weinig inzichtelijk hoe tunnelinstallaties volgens circulaire principes benaderd kunnen worden. De focus ligt op frequente vervangingen en mogelijke impact. Deze selectie met installaties wordt ontleed en langs de stappen in de ‘R-ladder’ gelegd. Hiermee kunnen per stap technische circulaire maatregelen worden opgetuigd. 
>> Bekijk de presentatie (pdf, 775KB)

Update eind 2022

• De output van deliverable 2 is terechtgekomen in het meerjarenplan voor de ontwikkellijn Duurzaamheid.
• Deliverable 1 is bijna klaar: Voor de Leidsche Rijntunnel is een oogstkaart opgesteld. Die voor de Heinenoordtunnel is nog niet gereed. Voor de Swalmentunnel wordt een ‘herbruikbaarheidsscan’ opgesteld, die vergelijkbaar is met de oogstkaart. Ook deze is nog niet gereed.
• Deliverable 3 is inhoudelijk zo goed als gereed en wordt naar verwachting in januari 2023 gepubliceerd. Voor het opstellen van de routekaart zijn de circulaire ambities samen met COB-participanten vertaald naar concrete doelen en maatregelen voor tunnels. Het resultaat is een visie op circulaire tunnels, met daarbij een routekaart (strategie) op hoofdlijnen, waarin de ‘bergtoppen’ beschreven staan.
• Deliverable 4 is inhoudelijk zo goed als gereed en wordt naar verwachting in januari 2023 gepubliceerd. Er is samen met Novenco en het COB-team een showcase voor een circulaire ventilator bedacht.
• Deliverables 5 en 6 zijn inhoudelijk zo goed als gereed en worden naar verwachting in januari 2023 gepubliceerd. Er zijn contracteisen voor circulariteit geformuleerd en een proces opgesteld om productmaatregelen goedgekeurd in de catalogus te krijgen.
• Deliverable 7 is inhoudelijk zo goed als gereed en wordt naar verwachting in januari 2023 gepubliceerd. De serious game Circularitetten is ontwikkeld waarmee deelnemers onder tijdsdruk in drie ronden zoveel mogelijk leren over het behoud van waarde bij de renovatie van tunnels.
• Deliverable 9 is inhoudelijk zo goed als gereed en wordt naar verwachting in januari 2023 gepubliceerd. Er is vanuit het COB contact geweest met verschillende partijen om te verkennen of er knelpunten zijn. Dit heeft geleid tot een processchema (strategie) waarmee we circulariteit kunnen inbrengen bij een tunnelstandaard. Volgend jaar worden grote stappen verwacht.
• Deliverable 8 is niet klaar. Doordat er nog geen bruikbare resultaten zijn binnengekomen van de oogstkaarten is het doorlopen van de usecases niet gelukt in 2022. Dit schuift dus door naar 2023.

Bijeenkomst 24 mei 2022: een strategie met heldere tussendoelen

In 2021 is het COB-netwerk aan de slag gegaan met het onderzoeken van oogstkaarten, hergebruik van tunneltechnische onderdelen en de businesscase. Wat daarbij naar voren kwam: er is een duidelijke strategie met acties en doelstellingen nodig. Als de tunnelsector in 2050 volledig circulaire tunnels wil hebben, waar moet dan nu mee gestart worden? Wat zijn de tussenstappen in 2025 en in 2030? Voor deze en aanverwante vragen organiseerde het projectteam van Circulaire tunnels op dinsdag 24 mei 2022 een werksessie.

Er werd samen nagedacht over het einddoel (wat betekent dat precies, een circulaire tunnel?) en de acties op korte en middellange termijn (2025, 2030). Wat moet anders, welke ontwikkelen zijn nodig om ervoor te zorgen dat het doel wordt gehaald? Het was een goede sessie, waarin veel relevante aandachtspunten en kansen naar voren zijn gekomen. Ja, er moet nog veel gebeuren, maar: met veel zaken kan direct worden begonnen!

Expeditie circulaire tunnels 2021

In 2021 is het COB-netwerk gestart met de Expeditie circulaire tunnels. Deze eerste verkenning bleek een aanjager van bewustwording van de belangrijke bijdrage die tunnels kunnen leveren aan een circulaire economie. Eind 2021 is door de projectgroep een rapportage met concrete handvatten voor het oogsten van tunneltechnische onderdelen opgeleverd. Daarnaast zijn twee zelf te gebruiken templates ontwikkeld. Al deze documenten zijn te downloaden van de COB-kennisbank:
>> Lees het volledige rapport
>> Format businesscase
>> Format oogstkaart