Platform Waardevol ondergronds ruimtegebruik

Het platform Waardevol ondergronds ruimtegebruik is dé plek waar markt, overheid en kennisinstituten kennis en ervaringen uitwisselen over vraagstukken rond ondergronds ruimtegebruik in de bebouwde omgeving. De platformleden delen in een veilige omgeving kennis en ervaring en ontwikkelen nieuwe kennis om tot hoogwaardig ondergronds ruimtegebruik  te komen. Daarbij ligt het accent op integrale multifunctionele oplossingen en ondergronds bouwen ten behoeve van functies zoals wonen, werken, recreëren, verkeer, etc..

De behoefte om van de ondergrond gebruik te maken, neemt toe. Met name de grote stedelijke transitieopgaves vragen om meer gebruik van ondergrondse ruimte, zowel in het openbare gebied als op private gronden. De omstandigheden om de ondergrondse ruimte voor projectontwikkeling en infrastructurele projecten te benutten, zijn hierdoor verbeterd. Daarbij kan  ondergronds ruimtegebruik de leefbaarheid in de stad sterk verbeteren. Kortom, nú is het moment om ondergrondse kansen te verzilveren.

Hiervoor is het nodig dat de sector op een andere manier tegen ondergronds ruimtegebruik aankijkt. In het verleden werd de ondergrond vooral als restruimte gebruikt. Laagwaardige functies, zoals oude-generatie monofunctionele parkeergarages, gingen ondergronds. Tegenwoordig worden ondergrondse ruimtes steeds vaker de entree voor hoogwaardige stedelijke functies, wat vraagt om meer aandacht voor ruimtelijke kwaliteit. De ruimtelijke kwaliteit van de ondergrondse ruimten moet omhoog. De ondergrond kan pas echt optimaal benut worden als mensen de ondergrondse ruimten net zo prettig ervaren als de bovengrondse. Dat lukt alleen als ontwerpers ondergronds met dezelfde ambitie ontwerpen als bovengronds en dit waarde-creërend doen. De ruimtelijke kwaliteit en daarmee de waarde van de ondergrond, kan worden vergroot door in de ondergrondse ruimte meerdere functies te integreren en op een adaptieve, circulaire en efficiënte manier te bouwen.

Projecten

Workshop 4D-bouwenvelop 

Na afronding van het project 4D-bouwenvelop is er op basis van de ontwikkelde instrumenten een workshop ontwikkeld voor integraal ontwerpen. De workshop is onder meer van toegevoegde waarde voor gemeenten, maar ook ingenieursbureaus en bouwbedrijven kunnen er hun voordeel mee doen; enerzijds om hun eigen kennis te verbreden, anderzijds om hun klanten of samenwerkingspartners ermee te ondersteunen. De workshop helpt bijvoorbeeld om het belang van de ondergrond goed onder de aandacht te brengen en het gesprek aan te gaan over (de strategie achter) ondergronds ruimtegebruik
>> Lees meer

4D-bouwenvelop

Ruimtelijke planning is een ingewikkelde puzzel, die door grote transities (circulaire economie, klimaatverandering etc.) nog complexer wordt. Om grip te krijgen op deze puzzel, heeft het COB-netwerk vier instrumenten ontwikkeld om stedelijke waarden (economisch, maatschappelijk, cultureel etc.) aan elkaar te koppelen en zo tot een 4D-bouwenvelop te komen. Met de combinatie van technieken kan slimmer gestuurd worden op integraal ontwerpen van landschap, stedenbouw en architectuur.
>> Lees meer over de 4D-bouwenvelop

Bijeenkomsten

Ondergronds ruimtegebruik en geotechnici

Op 1 december 2022 vond van 14.00 tot 17.00 uur bij het COB in Delft de gezamenlijke bijeenkomst plaats van de platforms Geotechniek en Waardevol Ondergronds Ruimtegebruik. Gezamenlijk is de toekomst van ondergronds ruimtegebruik ontdekt. Er werd gekeken naar ontwikkelingen en wat geotechnici hieraan kunnen bijdragen. Thema’s als circulariteit en natuurinclusief bouwen voerden hierin de boventoon. Met de groeiende vraag naar projecten met een lage milieu impact zullen ondergrondse constructies anders uitgedacht moeten worden. Hoe ontwerp je ondergronds natuur inclusief? Hoe bouw je met hergebruikte materialen? Kortom, hoe dragen de geotechnici van de toekomst bij aan een betere bouwcultuur? Aanwezigen zijn bijgepraat door specialisten op het gebied van ecosystemen en circulariteit.
>> Bekijk hier de agenda (pdf, 134 KB)
>> Bekijk de intro presentatie (pdf, 654 KB)
>> Bekijk de presentatie van Eva Stache (pdf, 21 MB)
>> Bekijk de presentatie van Chloë Jansen/Johan de Jongh en Jos Wessels (pdf, 799 KB)
>> Bekijk de presentatie van Robbert Guis (pdf, 11 MB)

Bezoek aan de Nieuwe Kerk

De platformbijeenkomst van 8 september 2022 stond in het teken van architectuur van ondergrondse bouwen. De deelnemers bezochten de Nieuwe Kerk in Den Haag. Deze kerk aan de Scheveningse Duinstraat wordt getransformeerd tot hotel. Onder de bestaande kerk is een nieuw fundament gemaakt met een diepe kelder. Het creëren van daglicht en een goede oriëntatie ten opzichte van de bovengrondse ruimte spelen een belangrijke rol in het project. Na een rondleiding zijn aanwezigen uitgedaagd zelf een bijzondere ondergrondse gebouwfunctie te ontwerpen. Spreker van de dag was urban designer Jens Jorritsma, de bijeenkomst stond onder leiding van COB-coördinator Robbert Guis.
>> Bekijk de agenda (pdf, 374KB)

COB-congres 2022

Op 20 juni 2022 is het platform Waardevol ondergronds ruimtegebruik weer fysiek bij elkaar gekomen! Nu ingepast in het jaarlijkse COB-congres. Er zijn vaak meer interessante verhalen te delen dan passen in een platformbijeenkomst en dat is natuurlijk zonde. Daarom kwam het goed uit dat het COB-congres 2022 plaatsvond in het Archeon, een museumpark van zes hectare groot! ’s- Morgens waren er verspreid door het park demonstraties, minisessies en serious games over innovatieve technologieën en slimme oplossingen voor ondergrondse uitdagingen.

Na het wandelen werd van een heerlijke lunch genoten en aansluitend een was er plenair programma voor alle congresdeelnemers: de Schreudersprijs 2022 werd uitgereikt en een gedragsdeskundige gaf inzicht in menselijk gedrag. ‘s Middags troffen de platformleden elkaar in een eigen sessie. Bezoekers van het platform Waardevol ondergrond ruimtegebruik werden bijgepraat over project Stad x ruimte, de importantie van een 4D-bouwenvelop en de stand van zaken rond de daarondervallende tools ondergrond en bodem als startpunt gebiedsontwikkeling, Waarde van de lange termijn vastleggen (tijd), Een ontwerp voor boven- en ondergrond en Parametrische ontwerpen in 4D.
>> Bekijk hier de volledige agenda (pdf, 138 KB)
>> Bekijk hier de presentatie (pdf, 4 MB)

Zie www.cob.nl/congres2022 voor meer informatie over het congres.

Platformbijeenkomst 24 maart 2022

De relatie van de ondergrondse ruimte met gebouw, stad en landschap wil het COB het komende jaar op een nieuwe manier gaan belichten. In een stad waarin ruimte steeds schaarser wordt en de vraag naar ruimte steeds groter, groeit de urgentie van ondergronds ruimtegebruik. Tijdens de platformbijeenkomst op 24 maart 2022 in het Vakwerkhuis in Delft verdiepten de platformleden zich in ‘natuurinclusief bouwen’ en wat de ondergrond hierin kan betekenen. Twee inspirerende sprekers deelden hun ervaringen, er was een workshop en de studenten van de minor House of the Future van de TU Delft vertelden over hun ideeën.
>> Bekijk de agenda (pdf, 122 KB)
>> Presentatie Vakwerkhuis (pdf, 12 MB)
>> Presentatie IJboulevard (pdf, 8 MB)
>> Presentatie House of the Future (pdf, 1.6 MB)

Platformbijeenkomst 25 november 2021

Enkele weken geleden zijn de resultaten van de ontwerpstudie Stad x Ruimte opgeleverd. Op de platformbijeenkomst van 25 november 2021 zijn deze gedeeld met de platformleden en andere aanwezigen. Ook is er tijdens deze digitale sessie met elkaar van gedachten gewisseld over mogelijke vervolgtrajecten. Naast presentaties van diverse ontwerpteams heeft Ruud Arkesteijn een aantal speerpunten gedeeld van het project Visie ontwerpende aannemers. Marleen de Ruiter van de Citydeal Openbare ruimte reflecteerde op de presentaties en nam deel aan de aansluitende tafeldiscussie, waarin de geleerde lessen vanuit de ontwerpstudie en de vraag ‘Hoe pakken we door?’ centraal stonden.

Hoe de wereld er ook uitziet, het COB-netwerk blijft gaan. Helaas kan dat niet altijd met fysieke ontmoetingen. Op het laatste moment moest er voor het COB-congres van 25 november, waarvan deze platformbijeenkomst onderdeel uitmaakte, toch worden teruggegrepen op een digitale vorm van samenkomen.
>> Bekijk de agenda (pdf, 93 kb)
>> Presentatie (pdf, 603 kb) 
>> Bekijk COB-congres 2021…maar dan anders

Bijeenkomst met projectbezoek Kustwerk Katwijk

Op 16 september 2021 ontmoeten de platformleden elkaar weer eens in in levenden lijve, op locatie! En wat voor een locatie: de SandCBar in Katwijk aan Zee. Dit strandpaviljoen ligt op loopafstand van het zogenaamde Kustwerk Katwijk, een prachtig voorbeeld van multifunctioneel ondergronds ruimtegebruik. Kustversterking en parkeren zijn hier in één project gecombineerd met baten voor de economie en leefomgeving als gevolg. Hans van Dalfsen van de gemeente Katwijk geeft een presentatie over het project en natuurlijk gaan de platformleden het kustwerk met eigen ogen aanschouwen.

Het accent van de bijeenkomst ligt op ondergrondse ruimtelijke kwaliteit. Ton Venhoeven van architectenbureau VenhoevenCS en Isabel Driessen van architectenbureau Kantoor,  tevens werkzaam bij architectenbureau Cityförster, starten de bijeenkomst met presentaties van (met name internationale) voorbeelden van ondergronds ruimtegebruik. Dit zijn ontwikkelingen in hoogverdichte stedelijke gebieden waar de ondergrond als verblijfsruimte en/of voor de integratie van bijvoorbeeld energie- en klimaatopgaves is benut.

De deelnemers worden ook bijgepraat over de voortgang van de Ontwerpstudie Stad x Ruimte die in april van start is gegaan. In deze ontwerpstudie brengen ontwerpteams van ontwerpers, ingenieurs en aannemers hun visie en ideeën omtrent het integraal en multifunctioneel ruimtegebruik in hoogverdichte steden in de praktijk.
>> Bekijk agenda (pdf, 290 KB)

Platformleden ontvangen een persoonlijke uitnodiging. Geen lid, wel interesse? Neem dan contact op met Manon Bouwer: manon.bouwer@cob.nl / 085 4862 410.

Archief

>> Eerdere platformbijeenkomsten