Gebouwen

Bij ‘gebouwen’ gaat het bij een tunnel in principe om de dienstgebouwen waarin de apparatuur voor de aansturing en bediening van de verschillende tunnelinstallaties is ondergebracht. Dit hoofdstuk presenteert maatregelen om het energieverbruik van (en/of in) deze gebouwen te reduceren. Elke maatregel wordt beschreven volgens de vaste indeling zoals toegelicht in hoofdstuk ‘Werken met de technische maatregelen’.
>> Achtergrondinformatie gebouwen

Maatregelen op deze pagina:

• Directe koeling systeemkasten
• Gebruik restwarmte voor verwarming
• Aanwezigheidsdetectie en veegpulsen
• Energieneutrale verblijfsruimte dienstgebouw

Directe koeling systeemkasten

Apparaten die elektriciteit gebruiken (zoals een server of compressor), produceren warmte. Hierdoor kan, meestal buiten het stookseizoen, warmteoverlast ontstaan. De meest energie-efficiënte oplossing is om de warmte te voorkomen door apparaten uit te schakelen of zuinigere apparaten aan te schaffen. Als dit niet mogelijk of wenselijk is, kies dan voor mechanische afzuiging/koeling van de warmte bij de bron. Hierdoor wordt voorkomen dat de warmte zich met de lucht in de ruimte mengt en warmteoverlast geeft. Dit kan mogelijk direct met de buitenlucht (zie de referenties hieronder). Een andere optie is de toepassing van lucht/waterwarmtewisselaars in de kasten. Zo wordt de behoefte aan ruimtekoeling verminderd en/of wordt ruimtekoeling overbodig. Een koelmachine voor de pieklast en back-up is mogelijk wenselijk. De warme afvoerlucht kan weer een restwarmtebron zijn voor verwarming (zie maatregel ‘Gebruik restwarmte’). De bron voor de koeling kan ook het middentunnelkanaal zijn, doordat deze een constante koele temperatuur heeft.

Gebruik restwarmte voor verwarming

Veel systemen in het dienstgebouw draaien continu en produceren warmte. Deze warmte wordt nu weggekoeld, maar zou ook gebruikt kunnen worden voor verwarming van dienstgebouw en ruimten in een tunnel. Ook restwarmte uit de omgeving (zoals van het koelen van systeemkasten, zie maatregel ‘Directe koeling’) kan hiervoor gebruikt worden (zie referenties hieronder).

Diverse ruimten in een tunnel of dienstgebouw dienen vorstvrij en/of vochtvrij gehouden te worden. Restwarmte uit de technische ruimten zou bijvoorbeeld toegediend kunnen worden aan het middentunnelkanaal (MTK) door de koelmachines te laten uitmonden in het MKT, in plaats van in de buitenlucht. Ook zou gedacht kunnen worden aan een warmtewisselaar op het brandblussysteem, waarbij in vorstomstandigheden een lichte doorstroming wordt gecreëerd in plaats van de huidige elektrische verwarming langs de buis.

Aanwezigheidsdetectie en veegpulsen

Om ervoor te zorgen dat de verlichting en verwarming/koeling binnen het gebouw niet onnodig aanstaat, is er de mogelijkheid om aanwezigheidsdetectie te plaatsen en/of een veegpuls in te stellen. Door het plaatsen van aanwezigheidsdetectie kan de verlichting geschakeld of gedimd worden naar gelang de aanwezigheid van mensen. Ook verwarming en koeling kan geschakeld worden. Hiervoor worden bewegingssensoren in het plafond geplaatst en aangesloten op de verlichtingsarmaturen en de regeling van de binnentemperatuur. Een andere manier is het gebruiken van het toegangsbeveiligingssysteem als sensor voor aanwezigheid. Aanwezigheidsdetectie is nuttig in alle vaak onbemande ruimte.

Energieneutrale verblijfsruimte dienstgebouw

Als algemeen streven kan gekozen worden om de verblijfruimte energieneutraal uit te voeren. Door een combinatie van goede isolatie, gebruik van restwarmte en -koude en duurzame energie is dit te realiseren. Voor overheidsgebouwen wordt vanaf 2019 geëist dat de gebouwen bijna energieneutraal zijn.

In het nationale plan Bijna-energieneutrale gebouwen is bepaald dat een volledig energieneutraal gebouw een energieprestatiecoëfficiënt (EPC) van 0 heeft. De EPC wordt bepaald aan de hand van de NEN-norm 7120: Energieprestatie van gebouwen – Bepalingsmethode (EPG), waarbij gebruikgemaakt kan worden van de voornorm NVN 7125: Energieprestatienorm maatregelen op gebiedsniveau (EMG). Kenmerken van deze bepalingsmethoden:

• Het energiegebruik wordt bepaald onder standaard gebruik- en klimaatcondities.
• Alleen het gebouwgebonden energiegebruik wordt gewaardeerd in de energieprestatie.
• Gebiedsgebonden maatregelen kunnen – indien aan de orde – met de EMG worden gewaardeerd.
• De opwekking van energie kan in en buiten het gebouw plaatsvinden.
• Hernieuwbare energiebronnen worden gewaardeerd.
• Het netto energiegebruik wordt bepaald over een jaar.